Alternatywne imię: Miao-Yao.

Overview. Hmong-Mien to rodzina około trzydziestu języków używanych przez grupy etniczne Miao i Yao w południowych Chinach i północnej Azji Południowo-Wschodniej. Chociaż posiada wiele cech wspólnych z językami z tego samego obszaru (chińskim, Tai-Kadai i Mon-Khmer), uważany jest za genetycznie z nimi niespokrewniony. Języki Hmong-Mieng są monosylabiczne i tonalne, mają wyjątkowo duży zasób spółgłosek i są nieinfleksyjne.

Dystrybucja. Trzon użytkowników języka Hmong-Mien żyje w południowych Chinach, szczególnie w prowincjach Guizhou, Guangxi, Hunan i Yunnan, w mniejszym stopniu w Sichuan, Guangdong, Hubei, Jiangxi i na wyspie Hainan. W XIX i na początku XX wieku, pod presją ekspansji Chińczyków Han, przenieśli się do północnego Wietnamu, Laosu i Tajlandii. Po zakończeniu wojny wietnamskiej dziesiątki tysięcy osób posługujących się językiem Hmong-Mien wyemigrowało do Francji, USA i Australii.

Mapa rozmieszczenia języków Hmong-Mien

Klasyfikacja wewnętrzna. Hmong-Mien dzieli się na dwie podrodziny, zwane Hmongic i Mienic (znane przez Chińczyków jako Miao i Yao). Główne języki tej rodziny to:

Głośnicy: ze względu na niedokładności w danych ostatniego chińskiego spisu powszechnego, w którym myli się etniczność z językiem, niemożliwe jest dokładne oszacowanie liczby osób posługujących się językiem Hmong-Mien. Może ona wynosić od 7 do 10 milionów, z czego 85% w Chinach.

STARE CECHY

1. ✦ Fonologia

2. – Struktura słów. Większość słów Hmong-Mien jest monosylabiczna. Zaczynają się one od jednej lub więcej spółgłosek, po których następuje samogłoska i, czasami, końcowa spółgłoska.

1. – Spółgłoski. Języki hmongickie mają dużą liczbę początkowych spółgłosek, w tym głoski retrofleksyjne, językowe i głośniowe, oprócz zwykłych wargowych, zębowych/zębowych, podniebiennych i welarnych. Bezdźwięczne spółgłoski zwarte i zwarte są bardziej powszechne niż dźwięczne. Spółgłoski nagłosowe i zwartoszczelinowe mogą być przydechowe lub przednosowe, co daje czterokierunkowy kontrast: bezgłosowe bez przydechowe, bezgłosowe przydechowe, bezgłosowe przednosowe i dźwięczne. Te języki, które nie mają dźwięcznych przystanków (jak Hmong) mogą wymawiać bezdźwięczny przystanek zarówno z prenasalizacją jak i aspiracją, dając nieco inny czterokierunkowy kontrast, w którym wszystkie przystanki są bezdźwięczne: bezaspirowany, bezaspirowany prenasalizowany, aspirowany, aspirowany prenasalizowany.

2. Inną interesującą cechą hmongijskich systemów spółgłoskowych jest występowanie kontrastowych par nosówek bezdźwięcznych i dźwięcznych (nosówki bezdźwięczne są stosunkowo rzadkie w językach światowych). Jedynymi dozwolonymi spółgłoskami końcowymi są nosowe zębowe i nosowe welarne (n, ŋ). W przeciwieństwie do tego, inwentarz początkowych spółgłosek języka Mien jest mniejszy, ale więcej spółgłosek jest dozwolonych w pozycji końcowej, w tym trzy nosowe (m, n, ŋ) i trzy zwarte (p, t i glottalne ʔ).

1. – Dźwięki. Wszystkie języki Hmong-Mien są tonalne. Wiele z nich ma wyjątkowo dużą liczbę kontrastów tonalnych, które mogą sięgać nawet jedenastu lub dwunastu. Służą one do rozróżnień leksykalnych. Jak również kontrasty wysokościowe, tony Hmong-Mien mogą mieć różne właściwości głosu, takie jak „dyszący” lub „skrzypiący”.

1. ✦ Morfologia

2. – Hmong-Mien są językami izolującymi. Rzeczowniki nie są fleksyjne dla liczby, przypadku lub płci; czasowniki nie są oznaczone dla czasu, nastroju, osoby lub liczby.

1. – Nowe słowa mogą być tworzone przez łączenie i reduplikację. Klasyfikatory liczbowe są wymagane przy wyliczaniu rzeczowników.

1. – W przeciwieństwie do języka chińskiego, nie ma sufiksów i tylko ograniczona liczba prefiksów.

1. – Seryjne konstrukcje czasownikowe są częste. Zawierają one dwa lub więcej przylegających do siebie czasowników (bez żadnych łączników), wszystkie z nich mają ten sam temat. Zazwyczaj wyrażają one sekwencję ściśle powiązanych czynności.

1. ✦ Składnia

2. – Ze względu na całkowity brak fleksji, kolejność słów i przyimki są niezbędne do określenia relacji składniowych. Zazwyczaj, tak jak w języku angielskim, podmiot poprzedza czasownik, po którym następuje obiekt (SVO). W obrębie frazy rzeczownikowej, possessory i klasyfikatory zazwyczaj poprzedzają rzeczowniki, podczas gdy przymiotniki następują po rzeczowniku.

1. – Przedimki mogą być umieszczone na końcu frazy, aby wyrazić stan umysłu mówiącego, jak niepewność, potwierdzenie, niecierpliwość, itp.

Leksykon. Języki Hmong-Mien mają specjalny rodzaj słów zwanych ideofonami, które wywołują żywe wrażenia lub postrzeganie zmysłowe, takie jak zapach, kolor, dźwięk, kształt, ruch, itp. Wiele z nich powstaje poprzez reduplikację i/lub ma charakter onomatopeiczny. Długie współistnienie z ludami chińskojęzycznymi doprowadziło do masowego napływu chińskich słów pożyczkowych.

1. © 2013 Alejandro Gutman i Beatriz Avanzati

Dalsza lektura

Historia języka Hmong-Mien. M. Ratliff. Australian National University (2010).

-’The Hmong-Mien languages’. D. Strecker. In Linguistics of the Tibeto-Burman Area 10(2), 1-11 (1987).

-The Languages of East and Southeast Asia. An Introduction. C. Goddard. Oxford University Press (2005)

-Language Atlas of China. S. A. Wurm. Longman (1987).

1. Top Home Indeks alfabetyczny Indeks klasyfikacyjny Największe języki & Rodziny Słowniczek

.