Nabyty, adaptacyjny lub specyficzny układ odpornościowy jest często dzielony na dwa szerokie typy, w zależności od tego, jak infekcja została wprowadzona. Można je dalej podzielić, w zależności od tego, jak długo trwa ochrona.

Odporność bierna jest krótkotrwała, zwykle trwa tylko kilka miesięcy, podczas gdy ochrona poprzez odporność czynną trwa dłużej, a czasami jest dożywotnia. Odporność nabyta charakteryzuje się zaangażowanymi komórkami; odporność humoralna jest tym aspektem odporności, w którym pośredniczą wydzielane przeciwciała, podczas gdy ochrona zapewniana przez odporność komórkową obejmuje tylko limfocyty T. Odporność humoralna to aspekt odporności, w którym pośredniczą wydzielane przeciwciała. Oferowana ochrona odnosi się wyłącznie do limfocytów T.

Odporność biernaEdit

Odporność bierna to przekazywanie odporności czynnej, w postaci przeciwciał, z jednego osobnika na drugiego. Odporność bierna może występować w sposób naturalny, kiedy przeciwciała matki są przekazywane płodowi przez łożysko, a także może być wywołana sztucznie, kiedy wysokie ilości ludzkich (lub zwierzęcych) przeciwciał specyficznych dla patogennego mikroorganizmu lub toksyny są przekazywane osobom nieuodpornionym. Immunizacja bierna jest stosowana w przypadku wysokiego ryzyka zakażenia i niewystarczającej ilości czasu, aby organizm mógł rozwinąć własną odpowiedź immunologiczną, lub w celu zmniejszenia objawów chorób przewlekłych lub immunosupresyjnych. Odporność bierna zapewnia natychmiastową ochronę, ale organizm nie rozwija pamięci, więc pacjent jest narażony na ryzyko zakażenia tym samym drobnoustrojem chorobotwórczym w późniejszym czasie.

Naturalnie nabyta odporność biernaEdit

Odporność bierna matki jest rodzajem naturalnie nabytej odporności biernej i odnosi się do odporności przekazywanej przez przeciwciała płodowi przez matkę w czasie ciąży. Przeciwciała matki są przekazywane przez łożysko do płodu poprzez receptor dla Fc noworodka obecny na komórkach łożyska. Następuje to około trzeciego miesiąca ciąży. Immunoglobulina G jest jedynym izotopem przeciwciała, który może przenikać przez łożysko. Odporność bierna jest również zapewniana poprzez transfer przeciwciał immunoglobuliny A znajdujących się w mleku matki, które są przenoszone do przewodu pokarmowego niemowlęcia, chroniąc przed infekcjami bakteryjnymi, do czasu, gdy noworodek może syntetyzować własne przeciwciała.

Jedna z pierwszych wyprodukowanych fiolek antytoksyny błoniczej (Dated 1895).

Odporność bierna nabyta sztucznieEdit

Odporność bierna nabyta sztucznie to krótkotrwałe uodpornienie wywołane przez przeniesienie przeciwciał, które mogą być podawane w kilku postaciach; jako osocze krwi ludzkiej lub zwierzęcej, jako zbankowana immunoglobulina ludzka do stosowania dożylnego lub domięśniowego oraz w postaci przeciwciał monoklonalnych. Transfer pasywny jest stosowany profilaktycznie w przypadku chorób związanych z niedoborem odporności, takich jak hipogammaglobulinemia. Jest również stosowany w leczeniu różnego rodzaju ostrych infekcji, a także w leczeniu zatruć. Odporność uzyskana w wyniku uodpornienia biernego utrzymuje się tylko przez krótki czas, a ponadto istnieje potencjalne ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości i choroby posurowiczej, zwłaszcza w przypadku gamma globuliny pochodzenia pozaludzkiego.

Sztuczna indukcja odporności biernej jest stosowana od ponad wieku w leczeniu chorób zakaźnych, a przed pojawieniem się antybiotyków była często jedynym specyficznym sposobem leczenia niektórych infekcji. Terapia immunoglobulinowa pozostała leczeniem pierwszego rzutu w przypadku ciężkich chorób układu oddechowego do lat trzydziestych XX wieku, nawet po wprowadzeniu antybiotyków sulfa.

Pasywny transfer odporności pośredniczącej komórkowejEdit

Pasywny transfer, lub „adoptywny transfer” odporności pośredniczącej komórkowej, jest przyznawany przez przeniesienie aktywowanych lub „uwrażliwionych” limfocytów T z jednego osobnika na drugiego. Jest ona rzadko stosowana u ludzi, ponieważ wymaga dawców zgodnych histokompatybilnych, których często trudno jest znaleźć. U niedopasowanych dawców ten rodzaj transferu niesie ze sobą znaczne ryzyko wystąpienia choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi. Stosowano ją jednak w leczeniu niektórych chorób, takich jak niektóre nowotwory i niedobory odporności.

Odporność czynnaEdit

Przebieg czasowy odpowiedzi immunologicznej. Z powodu tworzenia pamięci immunologicznej, ponowne zakażenie w późniejszym czasie prowadzi do szybkiego wzrostu produkcji przeciwciał i aktywności limfocytów T. Te późniejsze zakażenia mogą być łagodne lub nawet niewidoczne.

Gdy komórki B i T są aktywowane przez patogenny mikroorganizm, dają one początek komórkom B i T pamięci. Przez całe życie zwierzęcia limfocyty pamięci będą „pamiętać” każdy napotkany mikroorganizm i będą w stanie zareagować w przypadku jego ponownego wykrycia. Ten rodzaj odporności jest zarówno aktywny, jak i adaptacyjny, ponieważ układ odpornościowy organizmu przygotowuje się na przyszłe wyzwania. Odporność czynna często obejmuje zarówno komórkowe, jak i humoralne aspekty odporności, a także wpływ wrodzonego układu odpornościowego. System wrodzony jest obecny od urodzenia i chroni jednostkę przed drobnoustrojami chorobotwórczymi niezależnie od doświadczeń, podczas gdy odporność adaptacyjna pojawia się dopiero po zakażeniu lub szczepieniu, a więc jest „nabyta” w ciągu życia.

Naturalnie nabyta odporność czynna.Edit

Naturalnie nabyta odporność czynna występuje, gdy osoba jest narażona na kontakt z żywym drobnoustrojem chorobotwórczym i rozwija pierwotną odpowiedź immunologiczną, prowadzącą do powstania pamięci immunologicznej. Ten rodzaj odporności jest „naturalny”, ponieważ nie został wywołany przez człowieka. Wiele zaburzeń funkcji układu odpornościowego może wpływać na powstawanie odporności czynnej, takich jak niedobór odporności (w postaci nabytej lub wrodzonej) i immunosupresja.

Sztucznie nabyta odporność czynnaEdit

Sztucznie nabyta odporność czynna może być wywołana przez szczepionkę, substancję zawierającą antygen. Szczepionka stymuluje pierwotną odpowiedź przeciwko antygenowi bez wywoływania objawów chorobowych. Termin szczepionka został ukuty przez Edwarda Jennera i zaadaptowany przez Ludwika Pasteura do jego pionierskich prac nad szczepieniami. Metoda Pasteura polegała na leczeniu czynników zakaźnych tych chorób w taki sposób, że traciły one zdolność do wywoływania poważnych chorób. Pasteur przyjął nazwę szczepionka jako termin ogólny na cześć odkrycia Jennera, od którego Pasteur pracował.

Plakat z 1979 roku, promujący szczepienia przeciwko ospie.

W 1807 roku Bawarczycy stali się pierwszą grupą, która zażądała, aby rekruci ich armii byli szczepieni przeciwko ospie, ponieważ rozprzestrzenianie się ospy było związane z walką. Później praktyka szczepień wzrosła wraz z rozprzestrzenianiem się działań wojennych.

Istnieją cztery rodzaje tradycyjnych szczepionek:

1. Inaktywowane szczepionki mikroorganizmów składają się z mikroorganizmów, które zostały zabite za pomocą chemikaliów lub ciepła i nie są już zakaźne. Przykłady obejmują szczepionki przeciwko grypie, cholerze, dżumie i wirusowemu zapaleniu wątroby typu A. Większość szczepionek tego typu prawdopodobnie wymaga dawek przypominających.
2. Szczepionki z żywymi atenuowanymi mikroorganizmami składają się z mikroorganizmów hodowanych w warunkach, które czynią je niezdolnymi do wywołania choroby. Reakcje te są bardziej trwałe i na ogół nie wymagają szczepień przypominających. Przykłady obejmują szczepionki przeciwko żółtej febrze, odrze, różyczce i śwince.
3. Toksydy to inaktywowane toksyczne związki mikroorganizmów w przypadkach, gdy to one (a nie same mikroorganizmy) powodują chorobę, stosowane przed spotkaniem z toksyną. Przykłady szczepionek opartych na toksoidach obejmują te produkowane przeciwko tężcowi i błonicy.
4. Szczepionki podjednostkowe składają się z małych fragmentów mikroorganizmów wywołujących chorobę. Typowym przykładem szczepionki podjednostkowej jest ta przygotowana przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B.

Większość szczepionek jest podawana w postaci wstrzyknięcia podskórnego, ponieważ nie są one w sposób niezawodny wchłaniane przez przewód pokarmowy. Żywe szczepionki przeciwko polio oraz niektóre szczepionki przeciwko durowi brzusznemu i cholerze są podawane doustnie w celu wytworzenia osiadłej odporności w jelitach.Termin odporność może odnosić się do:W biologii i medycynie, układ odpornościowy:Odporność adaptacyjna, stan naturalnej lub nabytej odporności, które niektóre osoby posiadają przeciwko niektórym patogenom.Odporność komórkowa.Odporność humoralna.Odporność wrodzona.Odporność (medycyna).