1. Het Voynich-manuscript

Wat wel “het meest mysterieuze manuscript ter wereld” wordt genoemd, ligt in de kluizen van de Beinecke Rare Book and Manuscript Library. Het heet het Voynich Manuscript.

De beste codebrekers, wiskundigen en taalkundigen zijn er niet in geslaagd de 240 perkamenten bladzijden van het manuscript te kraken. Prachtige illustraties van planten, bloemen en zwemmende naakte vrouwen vullen de beroemde code aan (die iets weg heeft van een mix tussen het Griekse, Romeinse, Gotische en Glagolytische alfabet).

De oorsprong van de Voynich is al even mysterieus als de code. Het manuscript werd in 1912 door boekverzamelaar en Pools revolutionair Wilfrid Voynich gekocht van het Collegio Romano (de Pauselijke Gregoriaanse Universiteit in Rome); toen hij stierf, gaf hij het aan zijn vrouw, die het aan een vriend naliet, die het in 1961 aan boekhandelaar Hans Kraus verkocht. In 1969, na jaren zoeken naar een koper, schonk hij het aan Yale.

Het is op verschillende manieren toegeschreven; hoewel lang is gedacht dat het het werk was van de 13e eeuwse Franciscaner broeder en veelweter Roger Bacon, hebben moderne geleerden John Dee, een astroloog en wiskundige aan het Hof van Koningin Elisabeth I, Edward Kelley, een bevriende alchemist van Dee en zelfs Voynich zelf, onder anderen, genoemd als de auteurs van het manuscript. Maar zelfs als het een bedrog van Dee of Kelley was, is er geen aanwijzing gevonden die kan bevestigen of het boek een wirwar van letters of een verloren tekst bevat.

Maar de jarenlange mislukking schrikt potentiële codekrakers en mensen die gewoon nieuwsgierig zijn naar de code, niet af.

“We krijgen veel vragen over ,” zei Moira Fitzgerald, het assistent-hoofd van Access Services bij de Beinecke. “We kunnen zien wanneer er een tv-special is uitgezonden, omdat het aantal vragen toeneemt.”

Maar Fitzgerald zegt dat Yale-studenten zelden vragen om het boek te zien.

“De meeste belangstelling komt van buiten Yale,” zei ze. “Veel uit het land Duitsland. Ik weet niet waarom.”

Helaas is de toegang tot de Voynich nu beperkt, hoewel het bibliotheekpersoneel in speciale gevallen het manuscript wel zal laten zien, maar niet zal toestaan dat het in de leeszalen wordt meegenomen.

De reden, zo legt het bibliotheekpersoneel uit, voor deze beperkte toegang is simpelweg om het kwetsbare manuscript te beschermen.

Om hun zaak te illustreren, vertellen zij het verhaal van een oudere vrouw die beweerde paranormaal begaafd te zijn en vroeg om de originele tekst te mogen zien en vervolgens probeerde haar handen over de bladzijden te leggen om de “vibes” te voelen die door het opmerkelijke boek werden afgegeven.

Maar wees niet bang, als u snel een glimp van de Voynich wilt opvangen of zelf de code wilt proberen te kraken, de Beinecke heeft het hele manuscript gedigitaliseerd op http://beinecke.library.yale.edu/digitallibrary/voynich.html.

2. Grieks-Romeins-Egyptische magische amuletten

Wandel naar de derde verdieping van de Sterling Memorial Library en u zult een reeks kleine kamers aantreffen die de Babylonische collectie van Yale bevatten, de grootste collectie Mesopotamische voorwerpen in de Verenigde Staten.

Maar in een stoffige la achter in een kantoor vol met spijkerschrift tabletten en kaarten van Mesopotamië, kan men 74 Grieks-Romeins-Egyptische Magische amuletten vinden die in 2005 aan Yale zijn nagelaten door Dr. James H. Schwartz, een neurobioloog aan Columbia University die ook een interesse had in numinologie. De amuletten zijn kleine steentjes of stukjes metaal met inscripties van tekst geschreven in Griekse letters, hoewel de letters zelden iets zeggen in klassiek Grieks.

Voor enige indicatie van wat de amuletten betekenen en wat hun betekenis zou kunnen zijn, bezoek ik John C. Darnell, de voorzitter van Yale’s Egyptology Department, in zijn kantoor op de derde verdieping van de Hall of Graduate Studies.

“Voornamelijk zijn dit woorden van magische kracht; dit kunnen namen van goden zijn en het kunnen ook dingen zijn die voor ons onzin lijken,” legt Darnell uit. “Dit soort edelstenen en magische bezweringen op papyri zijn de oorsprong van woorden als ‘Abracadabra’.”

De gravures op de amuletten zijn van Griekse, Hebreeuwse en Egyptische goden en halfgoden. Hecate, de Griekse godin van de hekserij, is prominent aanwezig op sommige stenen, terwijl andere Jahweh afbeelden, de Hebreeuwse god.

“Wat er echt interessant aan is, is dat mensen in de Grieks-Romeinse wereld deze namen uit het hele oostelijke Middellandse-Zeegebied overnamen en ze op deze magische edelstenen gebruikten,” zegt Darnell. “We weten min of meer hoe ze werden gebruikt omdat er magische papyri zijn in het Grieks en in het Demotisch en sommige van deze teksten verwijzen specifiek naar wat je met deze amuletten deed.”

Darnell leest voor uit een vertaling van een magische papyrus die hij bij zich heeft:

“Neem een lodesteen en kerf daarop een Hecate met drie gezichten en nadat het kerfwerk is gedaan, reinigt u hem met natron en water en doopt hem in het bloed van iemand die een gewelddadige dood is gestorven, brengt hem dan een spijsoffer en zeg de spreuk op het moment van het ritueel.”

Ook afgebeeld op de stenen is Abrasax, de Oost-Mediterrane god van de Magie die volgens Darnell zijn oorsprong vindt bij de Oude Egyptenaren. Hij laat een afbeelding zien van de graftombe van Ramses II en legt uit dat het dubbele slangenmotief van Abrasax en dat op de graftombe één en hetzelfde zijn.

“Deze dingen hebben een zeer, zeer oude Egyptische stamboom,” zegt hij. “Ze creëren in feite een soort magische God voor de aanbidders die niet echt bestaat in specifieke religies. Het is de poging om een pantheïstische god te maken die bestaat uit alle grote goden die je je maar kunt voorstellen.”

Maar doen die stenen ook iets?

Darnell glimlacht en legt uit dat de Egyptische geneeskunde niet alleen op magie was gebaseerd, maar ook op medische praxis. Dus de stenen en het medicijn gingen samen – de stenen boden psychologische zekerheid en het medicijn fysieke behandeling.

Maar men moet nog steeds voorzichtig zijn met het aanraken van de stenen – een student in Darnell’s 2007 seminar “Egypte en Noordoost Afrika: A multidisciplinary approach” zei dat de studenten te horen kregen dat ze “voorzichtig moesten zijn met waar ze aan dachten” bij het hanteren van de edelstenen.

3. Deeltjesversneller

Mijn zoektocht naar het derde ding op deze lijst brengt me bij een heuvel achter de parkeerplaats aan de voet van Science Hill. Krekels tjilpen als ik een grote stalen deur nader die in de zijkant van de heuvel is uitgehouwen. Eerst lijkt het een garage of een opslagplaats, maar plotseling gaat de deur open en Andreas Heinz, een Duitse deeltjesfysicus en assistent-professor natuurkunde, nodigt me uit naar binnen te gaan.

De heuvel is de thuisbasis van de Wright Foundation, een uitgebreide ondergrondse kernfysische faciliteit die de grootste universitaire deeltjesversneller in de VS herbergt. – “s Werelds krachtigste stand-alone tandem Van de Graaff versneller, in staat tot eindspanningen tot 20 Megavolts,” volgens de website van de stichting.

De muren zijn stoffig blauw en wit geschilderd en onze voeten kletteren tegen plastic.

We betreden de ruimte waarin de versneller staat door een deur gemarkeerd met een stralingssymbool.

“Er is een kleine hoeveelheid straling,” verzekert Heinz me. “Maar eerlijk gezegd, als wij onze experimenten doen, is het stralingsniveau meestal lager dan dat van de parkeerplaats.”

De versneller bestaat uit een ionisator die negatief geladen ionen produceert, die worden versneld door een lading van circa 100.000 volt en vervolgens in een tandem (of buis met afgeknepen uiteinden ter grootte van een schoolbus) worden geïnjecteerd, waar een positieve lading van ongeveer 18 miljoen volt heerst, die het deeltje verder versnelt. De tandem is ook gevuld met SF6 (zwavelhexofluoride), een isolator die de experimenten op een normale temperatuur houdt.

“Dat is niet genoeg, dus in het midden hier, hebben we een klein beetje koolstoffolie,” legt Heinz uit. Het grootste deel van het deeltje komt door het dunne laagje folie heen, maar de negatieve lading wordt van het ion ontdaan en ondergaat een tweede versnelling door de positieve lading in de kamer.

Zegt Heinz: “Het tweede deel van de versnelling is efficiënter en we komen uit op een paar procent van de lichtsnelheid.”

Op de achtergrond klinkt een onheilspellend klikkend geluid. Ik vraag of het een geigerteller is, maar Heinz vertelt me dat het een vacuümpomp is.

We passeren nog een stralingsbord en Heinz wijst aan waar de deeltjes uit het uiteinde van de versneller worden geschoten. Ze draaien een gemagnetiseerde hoek om naar de kamer waar zes machines verschillende eigenschappen van de deeltjes testen.

Hij laat me de YRAST-bal zien, een machine die het niveau van de gammastraling meet die door de deeltjes wordt afgegeven wanneer ze twee dunne lagen koolstoffolie raken in het hart van een ander mechanisme – de New Yale Plunger Device (NYPD).

Maar welke voordelen kunnen dergelijke experimenten de mensheid brengen?

Heinz legt uit dat de meeste versnellers in de wereld niet op universiteiten staan, maar in ziekenhuizen. “Ze produceren radioactieve isotopen die in de bloedbaan worden geïnjecteerd om ziekten te diagnosticeren of te genezen”, zegt hij.

Als u de versneller wilt zien, geeft Heinz rondleidingen, en zowel afgestudeerde als niet-gegradueerde studenten met belangstelling voor natuurkunde mogen aan de deeltjesversneller werken.

4. De “Saybrook Suicide Suite”

In Saybrooks Wrexham Toren, Ingang B, aan de linkerkant van de vierde verdieping, is wat lijkt op de ingang van een suite. Maar als je goed kijkt, zie je dat het slot verwijderd is. Volgens de overlevering van Yale zijn in deze kamer drie opeenvolgende studenten gestorven of hebben zich van het leven beroofd voordat de universiteit besloot de kamer af te sluiten voor studenten vanwege herhaalde beweringen van spoken.

Als men voorbij de gesloten deur komt, is er niet veel te zien – een kamer ter grootte van een kleine eenpersoonskamer met een dikke laag stof op de vloer. Een oude stoel staat alleen in het midden van de vloer.

Er is geen officieel bericht over de “zelfmoordsuite”. Voormalig Saybrook College Master en decaan van het Yale College Mary Miller, de huidige Master Paul Hudak en Saybrook Dean Paul McKinley zeiden allemaal in e-mails dat ze nog nooit van spookverschijningen hadden gehoord.

“Ik heb gehoord dat er misschien een kamer of twee zijn geweest die tijdens de verbouwingen in 2001 in dat gebied waren verlaten,” zei Hudak. “Maar de spoken en de sterfgevallen onder studenten zijn gewoon iemands verbeelding die de overhand krijgt, zou ik denken.”

5. Het heggendoolhof achter de School of Management

Het is geen heggendoolhof, het is een “knooptuin”. Maar deze rustige plek verdient zeker vermelding – het is een geweldige plek om te zitten en te genieten van een kip Tikka van de voedselkarren buiten de School of Management tussen de lessen.

Gelegen tussen de nieuwe SOM gebouwen en de 1832 neoklassieke Skinner House (nu The International Center for Finance) op Hillhouse Avenue, de tuin is een herinnering aan de vroegere huurders van het herenhuis.

“Als onderdeel van de oorspronkelijke schenking aan Yale van het gebouw, bepaalden de Trowbridges dat de tuin eeuwig moest worden onderhouden,” legde Patricia Pierce van het Yale Development Office uit.

De familie Trowbridge verwierf het in het begin van de 20e eeuw en liet het in 1978 aan Yale na met specifieke instructies om niet over de buxushagen van de tuin te bouwen. Het is maar goed dat ze dat hebben gedaan – op een zonnige dag kun je ongestoord op het gras tussen de buxussen liggen en de wolken door de lucht zien flitsen.

6. The Comparative Literature Library

Deze “geheime bibliotheek”, gelegen op de achtste verdieping van Old Campus’s Charles W. Bingham Hall, is alleen toegankelijk voor afgestudeerden vergelijkende literatuur en de faculteit. Ondanks het verbod op studenten, slagen veel studenten erin om in te breken en de lange houten tafels, imposante boekenplanken en gebeeldhouwde open haard die binnen liggen te zien.

Opgericht door de voorzitter van de afdeling Vergelijkende Literatuur van Yale in 1949, bevat de bibliotheek nu boeken die aan de afdeling Duits zijn nagelaten door de families Palmer en Schreiber en de boeken van het echtpaar geleerden Anne Amory Parry en Adam Parry – die in 1971 bij een motorongeluk om het leven kwamen – naast de doctoraal- en senior scripties van iedere afgestudeerde en afgestudeerde literatuurwetenschapper sinds 1949.

Notably, het bevat de bibliotheek van de gevierde en later verguisde deconstructionist Paul de Man. Veel boeken met aantekeningen en opschriften van de Man zijn echter in de loop der jaren gestolen in een bibliotheek zonder veiligheidsmaatregelen.

“Ik wou dat we een manier hadden om ons te beschermen tegen de effecten van zonlicht. Die grote ramen zijn prachtig en geven een mooi uitzicht op New Haven, maar de boeken worden in de loop der jaren geroosterd,” aldus Haun Saussy, Bird White Housum Professor in de Vergelijkende Literatuur.

Saussy haalt herinneringen op: “Degenen onder ons die hier al een tijdje zitten, herinneren zich de seminars die daar werden gegeven door Jacques Derrida, Paul de Man en vele, vele bezoekers. Degenen onder ons die daar ons mondeling examen deden, of werkcolleges gaven, die kunnen nog steeds de plankenkoorts voelen. Veel vriendschappen zijn in die zaal begonnen, nogal wat huwelijken en koppelingen en veel intense gesprekken.”

De bibliotheek wordt soms gebruikt voor functies, en bachelorstudenten zijn bij gelegenheid door professoren mee naar binnen genomen. De meeste studenten die de bibliotheek hebben gezien, hebben echter ingebroken of sleutels geleend van bevriende afgestudeerde studenten – David Rudnick ’09 at en sliep vier dagen in de kamer om zijn essay af te maken, waarbij hij zich voordeed als een afgestudeerde student.

De kamer was ook de thuisbasis van YSECs, de Yale Society for the Exploration of Campus Secrets voor het academisch jaar 2007-’08, waarvan de leden elke avond inbraken en er hun vergaderingen hielden, en één senior society tapte een nietsvermoedende eerstejaars af die toevallig op de achtste verdieping afdwaalde toen ze daar hun inwijdingsritueel hielden.

Toen ik aan Mary Jane Stevens, de griffier van de Literatuurafdeling, voorstelde dat er een “geheime bibliotheek” in Bingham Tower was, lachte ze.

“Het is niet echt een geheime plek,” zei ze. “Het is gewoon verboden terrein voor studenten.”

7. De Peabody Lintworm Collectie

Ik word door een deur geleid waar “Alleen voor personeel” op staat, door een lange witte gang naar een andere set deuren, en dan weer door een andere gang. Ik volg museumassistent Daniel Drew naar het ongewervelde zoölogisch laboratorium van het Peabody Museum. We zijn hier om de collectie lintwormen te bekijken, een verzoek dat volgens de bewaker bij de balie “niet elke dag wordt gedaan.”

Het Peabody heeft een collectie van een paar duizend monsters van lintwormen, verzameld door Yale’s eerste professor in de dierkunde, Addison E. Verrill, in de late 19e eeuw. Verrill gaf verschillende parasieten een naam, hoewel zijn specialiteit vissen waren.

We komen aan in een heldere witte kamer. Op een bureau in het midden staan potjes met in ethylalcohol gesuspendeerd grijsbruin materiaal.

Drew vestigt mijn aandacht op twee potjes, die runderlintwormen bevatten die op 18 maart 1896 uit Yale-studenten zijn gehaald. De wormen kunnen wel 2 meter lang worden.

Hij laat me dan een model zien van ongeveer een halve meter lang van het haakmechanisme van de lintworm, dat ervoor zorgt dat je de lintworm met medicijnen moet doden voordat je hem kunt uitscheiden. Dan gaan we naar de collectie zelf – hij manoeuvreert rijen en rijen verplaatsbare rekken met monsters van ongewervelde dieren tot hij bij de lintwormen komt.

Eric Lazo-Wasem, senior collections manager van de afdeling Invertebrate Zoology van de Peabody, komt op dat moment de kamer binnen en wijst, na zich te hebben voorgesteld, op zijn favoriete specimen – een parasitaire worm die in 1879 in het treinstation van New Haven uit het braaksel van een vreemdeling werd gehaald en naar Verrill werd gestuurd.

Als ik vraag waarom iemand er ook maar aan zou
denken het specimen naar Verrill te sturen, antwoordt Lazo-Wasem:

“Denk aan New Haven in 1879 – hij zou bekend hebben gestaan om zijn wetenschap, en bovendien was hij de staatsparasitoloog, dus het zou voor hen vanzelfsprekend zijn geweest om dat hierheen te brengen.”

Maar de specimens komen niet alleen uit New Haven – Yale bezit de eerste dia’s die Theodor Bilharz uit Afrika meenam van een dodelijker parasiet, nu bekend als Bilharzia.

Naast de verschillende soorten parasieten bevat Verrill’s collectie ook enkele curiosa, zoals de darm van een varken (gescheurd door een overpopulatie van wormen), stukken varkensvlees met cysten (veroorzaakt door het tussenstadium van de lintworm) en een klein deel van een menselijke schouder, geïnfecteerd door meer dan 100.000 miniatuurwormen.

Lazlo-Wasem zegt dat iemand pijnlijk zou kunnen sterven aan zo’n infectie, maar dankzij antibiotica en een betere screening van voedsel is het tegenwoordig ongebruikelijk dat mensen zelfs maar een lintworm oplopen.

8. Overblijfselen Dura Europos

In 1920, tijdens de Arabische Opstand, stuitte een Britse soldaat bij het graven van een loopgraaf in wat nu Syrië is, op een stel muurschilderingen die wonderbaarlijk goed bewaard waren gebleven. Dit was de eerste keer sinds de val van het fort Dura Europos door het Sassanidische Rijk in 256 of 257 na Christus dat iemand de overblijfselen had gezien van wat eens een machtige Romeinse vesting was geweest.

Door de onrust in de regio duurde het tot 1928 voordat uitgebreide archeologische opgravingen konden beginnen. Teams gesponsord door Yale en de Académie des Inscriptions et Belles-Lettres begonnen met het plunderen van de site en verscheepten hun vondsten terug naar Damascus, de Verenigde Staten en Frankrijk. De opgravingen eindigden in 1937, toen 12.000 kledingstukken, wapens, muurschilderingen en andere overblijfselen hun weg naar de Yale University Art Gallery hadden gevonden.

Dura was een ongelooflijk multiculturele stad en de vondsten weerspiegelen dat zeker:

“Het was een kruispunt in de regio – handelaren trokken er langs, karavanen trokken er langs,” legt Lisa Brody ’91 uit, de assistent-conservator oude kunst van het YUAG. “Wat voor wetenschappers geweldig is aan de site, is dat hij heel goed bewaard is gebleven en dat de archeologische overblijfselen een afspiegeling zijn van al die verschillende culturen die op elkaar inwerkten – vooral, bijvoorbeeld, de religies.”

De stad Dura had een Mithraïsche tempel, een vroegchristelijke kapel en een synagoge, die allemaal zo compleet mogelijk naar Yale werden teruggestuurd. Reconstructies van de hele Mithraïsche tempel en de doopkapel van de Christelijke kapel werden gebouwd in de jaren 1980 en ondergebracht in het YUAG, maar nu wordt de hele collectie bewaard in een off-site opslagfaciliteit in Hamden.

“We zijn bezig met het evalueren van de conditie van de objecten van de Dura opgraving en beginnen met de conserveringsbehandeling,” zegt Brody, die het betreurt dat studenten de collectie niet kunnen zien.

Zij zegt te hopen vanaf februari 2011 een reizende tentoonstelling van de objecten te organiseren, voordat de ruimte voor de permanente huisvesting en tentoonstelling van de collectie (inclusief de reconstructie van de Mithraïsche tempel, maar niet de doopkapel, die digitaal zal worden gereconstrueerd) in 2012 klaar is.

Tot die tijd kunnen belangstellenden de objecten bekijken op ARTstor.com als ze niet in de off-site faciliteit kunnen komen.

9. Holy Land U.S.A.

Soms moet je uit Yale weg om vreemde dingen te vinden. Maar je hoeft niet ver te gaan om een van de vreemdste plekken in Connecticut te vinden. Het was eind vorig jaar dat ik met een groep vrienden de heuvel op kroop naar het terrein van Holy Land U.S.A., een verlaten christelijk themapark.

Gesticht in 1956 door John Greco LAW ’25, een plaatselijke advocaat die zei dat God hem riep om het park te bouwen op een heuveltop met uitzicht op Waterbury, “Holy Land U.S.A.” is een miniatuurreconstructie van Bethlehem, compleet met bezienswaardigheden uit het leven van Jezus Christus. In de jaren zeventig was het een van de belangrijkste toeristische attracties van Connecticut, met jaarlijks zo’n 44.000 bezoekers die verhalen hoorden over het leven van Jezus, door de mini-catacomben wandelden en souvenirs kochten in de cadeauwinkel.

Maar Greco was 70 toen hij met Heilig Land begon, en in de jaren tachtig moest hij het park sluiten omdat hij het simpelweg niet meer kon onderhouden. Toen hij in 1986 overleed, liet hij het na aan de Religieuze Leerkrachten Filipini, de orde van nonnen die het nog steeds onderhoudt.

De poort stond open toen wij er op bezoek gingen en niemand daagde ons de toegang uit, behalve een zwarte kat die voor ons langs stormde. Pech gehad? Misschien – we waren niet in staat de catacomben te vinden. Maar het uitzicht vanaf de top van de heuvel is prachtig bij zonsondergang.