Ik kom uit Amerika. Stop met klagen, Zuid-Amerika.
In een bar in Washington, D.C., werd ik niet lang geleden overvallen door een heel aardige jonge vrouw die een Long Island dronk. We wisselden de standaard kennismakingsvragen uit: Hoe heet je, waar kom je vandaan, wat vind je van het weer. Terwijl ik deze vragen beleefd naar mijn gesprekspartner terugdraaide, liep ik in een goed geplande aanval:
Ik: Waar kom je vandaan?
Haar: Ik ben Amerikaanse.
Me: Welke staat?
Haar: Columbia.
Me: Dus, South Carolina?
Haar: Nee. Colombia, Zuid-Amerika.
Mijn nieuwe Colombiaanse vriendin schold me uit voor het verkeerd interpreteren van “Amerikaans.” Realiseerde ik me niet, zo las ze, hoe oneerlijk, imperialistisch en Amerikaans-centrisch het is dat mensen uit de VS de termen “Amerika” en “Amerikaans” stelen om specifiek naar hun land en zichzelf te verwijzen? Ze was Amerikaanse, beweerde ze. Ik ben ook Amerikaans, blijkbaar, maar alleen in de mate dat ik op dit continent woon.
Ik dacht er weinig van – mensen hebben recht op hun verbijsterende mening – tot een vriendin een paar weken geleden klaagde dat zij tijdens een cruise een soortgelijke vermaning had gekregen van een Costa Ricaan. Ik vroeg enkele Latino-vrienden ernaar, en zij meldden allen dat zij persoonlijk van mening zijn dat het ongepast is dat Amerikanen zichzelf “Amerikaan” noemen, of dat zij tenminste andere Latino’s kennen die er zo over denken. Amerikanen worden al decennia lang op dit front aangevallen. “Zoals iedereen weet, wordt het recht van Amerikanen om zo genoemd te worden vaak aangevochten, vooral in Latijns-Amerika”, schreef de Amerikaanse journalist H.L. Mencken in 1947.* Vandaag gaat de strijd niet alleen in cafés door, maar ook op het internet. Een Facebookgroep met 1.800 likes verzekert het web dat Amerika een continent is, geen land. Wikipedia-redacteuren hebben erover gekibbeld. Op urbandictionary.com, is de top definitie voor “Amerika”: “Een land dat de naam van een heel continent voor zich alleen opeist zonder dwingende reden.”
Dus laat me namens alle Amerikanen tegen anti-“Amerikanen” overal zeggen: We gaan niet stoppen met “Amerika” te gebruiken. We moeten niet stoppen. Zet je er overheen.
Het is waar dat “Amerika” een onvolmaakt woord is. De overlappende en inconsistente connotaties betekenen dat het, in het slechtste geval, verwarrend is in zijn dubbelzinnigheid, en, in het beste geval, een vervelende herinnering is aan de incoherentie van taal. Meestal kun je uit de context opmaken wanneer iemand het over de rest van het continent heeft in plaats van over de Verenigde Staten, maar toegegeven, het feit dat het beide kanten op kan lijkt wat onelegant. Als ik terug kon gaan in de tijd, zou ik een linguïstische Koning Salomon spelen en het woord in tweeën splitsen, “Ameri” geven aan het continent en “Ca” aan het land. Maar dat kan ik niet, en een lichte irritatie is geen reden om een tijdmachine te bouwen of een eeuwenoude traditie om zeep te helpen.
Het is niet alleen taalkundige inefficiëntie die me een lezing opleverde tijdens de trivia-avond in de bar, dat wel. Het is iets diepers. Zoals mijn Colombiaanse vriend me vertelde, is Amerikanen die de V.S. “Amerika” noemen jingoïstisch, zelfs imperialistisch – alsof de V.S. het hele continent bezit.
Ik ben niet iemand die het belang van woorden en hoe we ze gebruiken bagatelliseert. De manier waarop we woorden gebruiken beïnvloedt de manier waarop we denken, en de opkomst en ondergang van een woord, zoals een raciale of homofobe scheldwoord, weerspiegelt en versterkt zowel sociale verandering. Laten we eerlijk zijn: Sommige tradities verdienen het om te sterven. Daarom veranderde Slate onlangs zijn redactioneel beleid ten aanzien van het lokale profvoetbalteam.
In tegenstelling tot dergelijke scheldwoorden, echter, is Amerikanen die de V.S. “Amerika” noemen niet kwaadaardig. Zeker, de praktijk weerspiegelt toevallig de wereldmacht van de V.S. Maar John Adams gebruikte “Amerika” om de “V.S.” aan te duiden in zijn eerste inaugurele rede, lang voordat de natie zich ontpopte als een wereldmacht.
Hoe dan ook, als het anti-imperialistische sentiment de Colombianen drijft om mij de les te lezen, zou het het beste zijn als we allemaal “Amerika” helemaal afscheidden. Het woord zelf is een import van Europa, gebaseerd op de Latijnse naam van ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci. We kunnen net zo goed zowel het continent als het land een andere naam geven met oude Azteekse woorden.
De saaie waarheid is dat Amerikanen die “Amerika” gebruiken niet imperialistisch en jingoïstisch zijn. Het is gewoon intuïtief en handig, en hoewel het sommige Zuid-Amerikanen (en waarschijnlijk ook sommige Canadezen en Mexicanen) irriteert, schaadt het niemand. Het is waar dat het aantoont dat Amerikanen niet vaak het hele Amerikaanse continent als een samenhangende geopolitieke entiteit beschouwen op dezelfde manier als zij dat over Europa doen. Maar dat is niet omdat ze Latijns Amerika verwerpen. Het is omdat Chili nooit Groenland is binnengevallen en Canada Argentinië niet heeft gebombardeerd. Het idee van “Amerika” als continent heeft niet veel praktische toepassingen buiten voetbaltoernooien en platentektoniek.
Toch zijn sommige Amerikanen op de een of andere manier over deze kwestie gedraaid. “Waarom deze term ‘Amerika’ representatief is geworden als de naam van deze Verenigde Staten in binnen- en buitenland is niet meer terug te roepen,” schreef Frank Lloyd Wright eens. Hij stelde voor dat de Amerikanen “Usonia” en “Usonian” zouden gebruiken in plaats van “Amerika” en “Amerikaans”. (In het Esperanto heet de V.S. “Usono.”)
“Usonia” en andere gelijksoortige namen, zoals “Columbiaans”, “Columbard”, “Fredoniaans”, “Frede” en “Koloniaans”, zijn nooit populair geworden, en zullen dat ook nooit worden. Niemand mag van Amerikanen verwachten dat ze een naam aannemen die zo ver afwijkt van de eigenlijke naam van hun land. Argentijnen kunnen hun land net zo goed “Argonia” noemen, want “Argentinië” stuit me tegen de borst. Misschien kunnen Amerikanen besluiten om altijd de volledige titel te gebruiken. “Verenigde Staten van Amerika” heeft veel pluspunten. De lengte en de cadans geven het een zekere ernst die je kunt voelen als je je herinnert hoe je op de basisschool de eed van trouw uitriep. Het is ook een mondvol formaliteit en, in tegenstelling tot “America”, heeft het niet de kernachtigheid om in elk stuk muziek, poëzie en retoriek op te duiken dat Amerikanen produceren. Laten we er een paar songteksten mee herschrijven:
Verenigde Staten van Amerika, de mooie …
United States of American woman, listen what I say …
Ze komen naar de Verenigde Staten van Amerika … VANDAAG!
Intussen is het kortere “Verenigde Staten” of “V.S.” alleen maar een geesteloos, generiek verzinsel, nuttig voor de beknoptheid in nieuwsberichten, maar verder betekenisloos. Het reduceert het land tot zijn abstracte politieke regeling. Het is alsof een Braziliaan zegt: “Hallo, ik kom uit de Federale Republiek.” Van wat? Waarvan? Het “Amerika” brengt de “Verenigde Staten” terug tot het specifieke, real-world voorbeeld van deze verenigde staten, hier.
De meer prangende vraag is deze: Als Amerikanen verondersteld worden het “Amerika” uit de volkstaal te laten vallen, hoe moeten Amerikanen zichzelf dan noemen als ze niet “Amerikanen” zijn? De oplossing die altijd lijkt te komen is “United Statesian.” Neem je me in de maling? “Statesian” klinkt als parseltong, roept spookachtige herinneringen op aan mijn gelispel in de vierde klas, en verandert puntige filmkritieken over de Amerikaanse cultuur in wetgevingsdrama’s:
Statesian Graffiti
Statesian Psycho
Statesian History X
Ik zal mezelf “United Statesian” noemen wanneer mijn vriendin uit de Republiek Colombia zichzelf een “Republikein” noemt, om verwarring met Columbia, South Carolina te voorkomen. Aan alle critici van “Amerika” als de V.S.: Ik weet dat de situatie niet ideaal is. Ik weet dat de grondwet eigenlijk zou moeten luiden “Verenigde Staten van enkele delen van Amerika plus Hawaï,” maar zo luidt het niet, en de Amerikanen daarover de les lezen op cruises is niet alleen zinloos maar ook oneerlijk. Amerikanen noemen hun land al meer dan twee eeuwen “Amerika”. Ze zullen en moeten doorgaan. Leer er mee leven.
*Correctie, 19 aug. 2013: Dit artikel vermeldde onjuist het jaar waarin H.L. Mencken schreef over de term “Amerikaan.” (Keer terug naar de gecorrigeerde zin.)