Dlaczego nietrzymanie moczu jest problemem zdrowotnym?

Nietrzymanie moczu jest bardzo częstym problemem u starzejących się kobiet (1). Kiedy kobiety popuszczają mocz podczas ćwiczeń, kichania lub kaszlu, lekarze nazywają ten rodzaj nietrzymania moczu wysiłkowym (2). Kiedy kobiety mają silne parcie na mocz i trudności z utrzymaniem moczu do momentu pójścia do łazienki, mogą mieć tak zwane naglące nietrzymanie moczu (2). Chociaż większość kobiet ma jeden lub drugi rodzaj nietrzymania moczu, starsze kobiety często mają oba rodzaje. Nietrzymanie moczu rani pewność siebie kobiet, zakłóca ich zdolność do cieszenia się ulubionymi zajęciami i obniża jakość ich życia (1).

Jakie są dowody na skuteczność leczenia nietrzymania moczu?

Kobiety mają kilka możliwości radzenia sobie z nietrzymaniem moczu i obejmują one głównie leczenie farmakologiczne lub niefarmakologiczne. Wiele badań wykazało, że większość kobiet poprawia swoje objawy, stosując nielekowe leczenie zachowawcze, które obejmuje:

1. specjalistyczne ćwiczenia mięśni dna miednicy,
2. normalizację wagi (zmniejszenie nadwagi),
3. rozplanowanie czasu picia (przyjmowanie płynów) i chodzenia do toalety (oddawanie moczu)(3).

Wewnątrzpochwowa stymulacja elektryczna lub magnetyczna może pomóc niektórym kobietom z nietrzymaniem moczu (3). Jednakże, niektóre kobiety nie odnoszą korzyści z tych nielekowych metod leczenia, lub nie są w stanie uzyskać dostępu do tych metod leczenia, lub dokonać niezbędnych zmian w stylu życia. W takim przypadku, lekarze mogą zasugerować stosowanie leków, aby pomóc w problemach z nietrzymaniem moczu. Dokonujemy przeglądu aktualnych dowodów naukowych dotyczących skuteczności tych leków w radzeniu sobie z nietrzymaniem moczu.

Leki na naglące nietrzymanie moczu

Health Canada i Food and Drug Administration w Stanach Zjednoczonych zatwierdziły kilka leków z dwóch klas leków dla dorosłych kobiet z częstym parciem na mocz (pęcherz nadreaktywny z lub bez naglącego nietrzymania moczu).

Leki zatrzymujące nagłe skurcze mięśni pęcherza moczowego (leki antymuskarynowe)

Sześć zatwierdzonych leków antymuskarynowych działa, ponieważ blokują sygnały nerwowe regulujące skurcze mięśni pęcherza moczowego; leki te pomagają rozluźnić mięśnie pęcherza moczowego i zmniejszyć parcie na mocz. Kilka badań wykazało, że leki te rozwiązują problem nietrzymania moczu u jednej kobiety na każde osiem lub dziewięć leczonych (3). Do leków tych należą:

• Darifenacyna (Enablex™) (4;5),
• Fesoterodyna (Toviaz™) (6-10),
• Oksybutynina(Ditropan™) (11),
• Solifenacyna (VESIcare™) (5;12),
• Tolterodyna(Detrol™) (6;10;11;13-16),
• Trospium (Sanctura™) (11;17).

Leki te, zwłaszcza oksybutynina, mogą jednak powodować działania niepożądane, które mogą obejmować:

1. suchość w jamie ustnej i oczach,
2. zaparcia,
3. nieostre widzenie lub bóle głowy, oraz
4. inne, rzadziej występujące szkody (lub działania niepożądane).

W przypadku oksybutyniny, jedna na 16 kobiet zaprzestała jej stosowania z powodu niemożliwych do zaakceptowania działań niepożądanych.

Gdy badacze porównali korzyści i szkody związane z tymi sześcioma różnymi lekami antymuskarynowymi, stwierdzili, że chociaż leki te wykazują podobne korzyści, potencjał działań niepożądanych nie jest taki sam (3). Kobiety powinny omówić ze swoim lekarzem, jakie działania niepożądane są dla nich najbardziej niepokojące. Mogą wtedy wybrać lek o najmniejszym ryzyku wystąpienia tych konkretnych działań niepożądanych.

Niestety, żadne z badań klinicznych nie oceniało długoterminowego bezpieczeństwa tych leków antymuskarynowych. Wszystkie leki były badane u starszych kobiet (+65) (3;18). Nie znamy jednak długoterminowego bezpieczeństwa tych leków w rzeczywistych warunkach geriatrycznych. Przyszłe badania powinny przyjrzeć się długoterminowemu bezpieczeństwu u starszych kobiet, które również przyjmują kilka leków z powodu innych chorób przewlekłych.

Limitowane dowody wskazują, że ćwiczenia dna miednicy lub ćwiczenia pęcherza mają podobną skuteczność, ale mniejszą szkodliwość w porównaniu z leczeniem farmakologicznym dla kobiet z naglącym nietrzymaniem moczu (3).

Leki zwiększające pojemność pęcherza do trzymania moczu (leki z grupy agonistów receptorów beta-trójpierścieniowych)

Dwa leki z grupy agonistów receptorów beta-trójpierścieniowych były badane u kobiet z naglącym nietrzymaniem moczu. Leki te działają poprzez poprawę zdolności pęcherza do zatrzymywania moczu i dlatego wydłużają czas pomiędzy „pilnymi” wyjściami do toalety.

Mirabegron (Myrbetriq®) (13-16;19;20) i solabegron (21) są nowszymi lekami i zostały zaprojektowane w celu rozwiązania problemu naglącego nietrzymania moczu bez powodowania uciążliwych szkód. Jednak w mniejszej liczbie badań klinicznych analizowano te leki. Przyszłe badania pomogą nam dowiedzieć się więcej o długoterminowym bezpieczeństwie mirabegronu i solabegronu.

Leki na wysiłkowe nietrzymanie moczu

Health Canada i FDA nie zatwierdziły jeszcze leków specjalnie na wysiłkowe nietrzymanie moczu (2). Dotychczasowe badania nad lekami lub hormonami stosowanymi u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu są ograniczone (kilka badań z małą liczbą pacjentek) i wskazują, że nie przynoszą one korzyści.

W Europie i Stanach Zjednoczonych niektórzy specjaliści stosowali duloksetynę (lek przeciwdepresyjny) w leczeniu kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Należy zaprzestać tej praktyki ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych, a badania wykazały bardzo niewielkie korzyści. W kilku badaniach klinicznych duloksetyna poprawiła objawy nietrzymania moczu tylko u 1 z 13 kobiet. Ponadto badania te wykazały, że 1 na 8 kobiet zaprzestała przyjmowania tego leku z powodu niemożliwych do zaakceptowania działań niepożądanych (3). Obecnie wytyczne kliniczne nie zalecają stosowania duloksetyny u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu (22;23).

Istnieją pewne badania, w których w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu stosowano hormony, a konkretnie estrogeny w postaci kremu lub tabletek. W chwili obecnej nie ma wystarczających dowodów naukowych, aby z całą pewnością stwierdzić, że miejscowo stosowane estrogeny są skuteczne i bezpieczne dla większości kobiet(3). Obecnie wytyczne kliniczne nie zalecają stosowania miejscowych estrogenów w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu.

Co warto wiedzieć o nietrzymaniu moczu i lekach?

Musimy pamiętać, że leki nie są wolne od konsekwencji i że zawsze zwiększają ryzyko wystąpienia niepożądanych działań ubocznych. Po pierwsze, kobiety, które chcą pomóc sobie z problemem nietrzymania moczu, powinny dążyć do zmiany stylu życia, np. więcej ćwiczyć i zrzucić zbędne kilogramy. Im wcześniej w naszym życiu przyjmiemy takie zdrowe zachowania, tym lepiej będziemy się czuć, gdy się zestarzejemy (1). Zachowanie tych zdrowych zachowań jest kluczem do sukcesu w radzeniu sobie z nietrzymaniem moczu. Jednak dla niektórych kobiet zmiana stylu życia może okazać się niewystarczająca i mogą one chcieć przedyskutować stosowanie leków w celu radzenia sobie z nietrzymaniem moczu. Jeśli zastanawiasz się nad zapytaniem swojego lekarza o stosowanie leków, idź przygotowana. Kobiety powinny poinformować się o konkretnych korzyściach, szkodach i kosztach leków. Razem kobiety i ich lekarze mogą dokonać najlepszego wyboru i wybrać optymalną równowagę pomiędzy korzyściami i potencjalnymi szkodami leków stosowanych w leczeniu nietrzymania moczu.

Jaki jest główny wniosek dotyczący tego problemu zdrowotnego?

Jeśli masz problemy z wyciekającym moczem, wiedz, że nie jesteś sama; wiele kobiet cierpi z powodu nietrzymania moczu. Nie ma wstydu w rozmowie o tym problemie z lekarzem lub specjalistą od nietrzymania moczu (pielęgniarką, fizjoterapeutą). Prawdziwą szkodą jest ignorowanie nietrzymania moczu. Leczenie nielekowe, takie jak zmiana zdrowego stylu życia lub ćwiczenia dna miednicy, powinno być pierwszym wyborem. Kiedy już zaczniesz przyjmować zdrowe zachowania, trzymanie się tych dobrych nawyków będzie ci dobrze służyć na dłuższą metę.

Obecnie nie ma skutecznych leków dla kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu. W przeciwieństwie do tego, kobiety z naglącym nietrzymaniem moczu mają dobre dowody na to, że kilka leków może być pomocnych. Dostępnych jest osiem leków, a kobiety mogą podejmować świadome decyzje wraz ze swoimi lekarzami. Wzywamy” Panią do wzięcia pod uwagę równowagi pomiędzy korzyściami i szkodami dla każdego z ośmiu dostępnych leków oraz do podejmowania świadomych decyzji dotyczących leczenia po rozmowach ze specjalistami w dziedzinie nietrzymania moczu.

.