U kunt een stamcel- of beenmergtransplantatie krijgen als onderdeel van uw kankerbehandeling.

Het is een behandeling voor sommige mensen met:

• lymfoom (kanker van het lymfestelsel)
• leukemie (kanker die zich ontwikkelt in de witte bloedcellen van het immuunsysteem)
• myeloom (kanker die zich ontwikkelt in witte bloedcellen die plasmacellen worden genoemd)

Het is ook een behandeling voor andere bloedaandoeningen.

Een transplantatie stelt u in staat hoge doses chemotherapie en andere behandelingen te ondergaan. De stamcellen worden uit de bloedbaan of uit het beenmerg gehaald.

Wat zijn stamcellen?

Stamcellen zijn zeer vroege cellen die in het beenmerg worden aangemaakt. Beenmerg is een sponsachtig materiaal dat de botten vult.

Deze stamcellen ontwikkelen zich tot rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Rode bloedcellen bevatten hemoglobine dat zuurstof door het lichaam transporteert. Witte bloedcellen maken deel uit van het immuunsysteem en helpen infecties te bestrijden. Bloedplaatjes helpen het bloed te stollen om bloedingen te voorkomen.

Hoe transplantaties werken

U krijgt een stamceltransplantatie na zeer hoge doses chemotherapie. Mogelijk krijgt u samen met de chemotherapie gerichte geneesmiddelen. U kunt ook bestraling van uw hele lichaam krijgen. Dit wordt totale lichaamsbestraling of TBI genoemd.

De bestraling en chemotherapie hebben een goede kans om de kankercellen te doden. Maar het doodt ook de stamcellen in uw beenmerg.

Dus verzamelt uw team ofwel:

• uw eigen stamcellen vóór uw hoge dosis chemotherapie
• of de stamcellen van een donor

Na de behandeling krijgt u de stamcellen via een infuus in uw bloedbaan. De cellen vinden hun weg terug naar uw beenmerg waar ze weer bloedcellen gaan maken en uw beenmerg langzaam herstelt.

Minitransplantatie

Sommige mensen die een donortransplantatie hebben ondergaan, kunnen een minitransplantatie krijgen. Dit wordt ook wel een RIC-transplantatie (reduced intensity conditioning) genoemd.

U krijgt lagere doses chemotherapie dan bij een traditionele stamceltransplantatie. U kunt deze behandeling krijgen als u ouder bent (meestal ouder dan 50 jaar), of niet fit of goed genoeg voor een traditionele transplantatie.

Een stamcel- of beenmergtransplantatie?

Het belangrijkste verschil tussen een stamcel- en een beenmergtransplantatie is of de stamcellen uit de bloedbaan of uit het beenmerg worden gehaald.

Bij een stamceltransplantatie worden stamcellen uit uw bloedbaan of uit de bloedbaan van een donor gebruikt. Dit wordt ook wel een perifere bloed stamceltransplantatie genoemd.

Bij een beenmergtransplantatie worden stamcellen uit uw beenmerg, of uit het beenmerg van een donor gebruikt.

Stamceltransplantaties zijn de meest voorkomende vorm van transplantatie. Beenmergtransplantaties worden niet zo veel gebruikt. Dit komt omdat:

• het gemakkelijker is stamcellen uit de bloedbaan te verzamelen dan uit het beenmerg
• uw behandelteam kan meestal meer cellen uit de bloedbaan verzamelen
• het bloedbeeld herstelt zich meestal sneller na een stamceltransplantatie

U zou een beenmergtransplantatie kunnen krijgen als het verzamelen van stamcellen in uw situatie moeilijk is geweest.

Waarom u een transplantatie zou kunnen krijgen

Het doel van uw transplantatie zal afhangen van uw situatie. Uw arts kan u uitleggen dat met een transplantatie wordt geprobeerd uw ziekte te genezen of zo lang mogelijk onder controle te houden.

Bij lymfomen, leukemie en myeloom is het doel de kanker in remissie te brengen. Remissie betekent dat er geen teken meer is van de kanker.

Uw arts kan een transplantatie voorstellen als uw ziekte: