Profesjonaliści zajmujący się urazami mózgu zrzeszeni w Academy of Certified Brain Injury Specialists (ACBIS) zgłosili bezprecedensowy wzrost liczby obsługiwanych przez nich osób, które doznały urazu mózgu z powodu nadużywania substancji, w szczególności uzależnienia od opioidów. Wiąże się to ze znacznym wzrostem zachorowalności i śmiertelności związanej z opioidami, odnotowywanym przez agencje zdrowia publicznego. W ostatnich latach wiele uwagi poświęcono kryzysowi opioidowemu z doniesieniami o przedawkowaniach i rosnącym żniwie śmierci, ale niewiele uwagi skupiono na urazach mózgu, które wynikają z uporczywego używania opioidów.

Ulgę w bólu i euforię uzyskuje się w stosowaniu opioidów, gdy lek przekracza barierę krew-mózg, aby uzyskać dostęp do ośrodkowego układu nerwowego (Schaefer, Tome & Davis, 2017). Podczas gdy użytkownik odczuwa tymczasowe poczucie dobrego samopoczucia, uporczywe używanie powoduje dysregulację transmisji dopaminy, a współwystępujące upośledzenie w czołowych regionach mózgu wpływa na poznanie i funkcje (Tolomeo, Gray, Matthews, Steel & Baldacchino, 2016). Oprócz zmian poznawczych i funkcjonalnych, badania obrazowe udokumentowały utratę objętości w mózgu związaną z długotrwałym używaniem opioidów. Nawet kilka lat po wyzdrowieniu osoby, które nadużywały opioidów, nadal doświadczają zaburzeń poznawczych, co wskazuje, że dysfunkcja jest długotrwała i nie wynika wyłącznie z obecności narkotyku (Ersche, Clark, London, Robbins & Sahakian, 2006).

W niektórych badaniach pomiary funkcji neurokognitywnych wykazały, że osoby z uzależnieniem od opioidów wykazują upośledzenie w obszarach pamięci, uwagi, planowania przestrzennego i funkcji wykonawczych. Istnieją również dowody na to, że przewlekłe używanie opioidów negatywnie wpływa na szybkość przetwarzania informacji, powodując trudności z przystosowaniem się do nowych sytuacji lub przyswajaniem nowych informacji – umiejętności, które są niezbędne w procesie zdrowienia (Darke, McDonald, Kaye & Torok, 2012). Dodatkowo osoby nadużywające opioidów zmagają się z rozwiązywaniem złożonych problemów i spędzają mniej czasu na zbieraniu informacji i zastanawianiu się nad kierunkiem działania, co wpływa na podejmowanie decyzji i rozumowanie (Tolomeo i in., 2016).

Wpływ urazu mózgu i związanych z nim deficytów poznawczych spowodowanych nadużywaniem opioidów jest znaczący, ponieważ kwestie takie jak upośledzone rozwiązywanie problemów i kontrola impulsów mogą zwiększać poszukiwanie narkotyków i podejmowanie zachowań ryzykownych, a także ograniczać pełne zaangażowanie i zgodność w programach leczenia i powrotu do zdrowia. Z badań obrazowych i neurokognitywnych jasno wynika, że nadużywanie opioidów może prowadzić do uszkodzenia mózgu, co może mieć długotrwałe konsekwencje dla trwałego powrotu do zdrowia, uczestnictwa w życiu społecznym i jakości życia. W związku z tym programy leczenia urazów mózgu u osób z zaburzeniami wynikającymi z uzależnienia od opioidów muszą uwzględniać czynniki wpływające na zdrowie mózgu i optymalne funkcjonowanie poznawcze, w tym neuronutrition, zarządzanie stresem i rehabilitację poznawczą. Rehabilitacja poznawcza, skoncentrowana na rozwijaniu uwagi, pamięci i umiejętności przetwarzania informacji, wraz z kontrolą impulsów i funkcjami wykonawczymi, jest niezbędna w leczeniu zarówno uzależnienia, jak i uszkodzenia mózgu.

Darke, S. McDonald, S., Kaye, S. & Torok, M. (2012). Comparative patterns of cognitive performance amongst opioid maintenance patients, abstinent opioid used and non-opioid users. Drug and Alcohol Dependence. 126, 309-315.

Ersche, K. D., Clark, L. London, M., Robbins, T. W. & Shahakian, B. J. (2006). Profile of executive and memory function associated with amphetamine and opiate dependence. Neuropsychopharmacology. 31(5), 1036-1047.

Schaeffer, C. P., Tome, M. E. & Davis, T. P. (2017). The opioid epidemic: Centralna rola dla bariery krew mózg w analgezji opioidowej i nadużywaniu. Fluids and Barriers of the CNS. 14(32). 1-11.

Tolomeo, S., Gray, K., Steele, J. D. & Baldacchino, A. (2016). Multifaceted impairments in impulsivity and brain structure abnormalities in opioid dependence and abstinence. Psychological Medicine. 46, 2841-2853.

This article was contributed by Rita Cola Carroll, Ph.D.

.