Hysterectomy is one of the most common gynecologic surgeries. Rocznie w Stanach Zjednoczonych wykonuje się ponad 600 000 histerektomii z powodu łagodnych chorób. Profilaktyczna obustronna ooforektomia jest wykonywana jednocześnie z histerektomią w 55-80% przypadków .

Filaktyczna ooforektomia obejmuje usunięcie jajników jako dodatek do histerektomii. Dawniej wielu ginekologów rutynowo zalecało obustronną salpingo-oforektomię wszystkim kobietom po menopauzie i sugerowało ją u kobiet w okresie okołomenopauzalnym, poddawanych histerektomii z powodu łagodnych schorzeń, aby zmniejszyć częstość występowania raka jajnika. Pozornym powodem takiego postępowania było przekonanie, że aktywność hormonalna jajników u kobiet po menopauzie jest minimalna, a usunięcie jajników będzie korzystne jako środek zapobiegawczy rakowi jajnika.

Profilaktyczna ooforektomia w celu zapobiegania łagodnym schorzeniom, takim jak włókniaki, wypadanie macicy, bóle miednicy lub endometrioza, może być traktowana jako dodatek do zabiegu chirurgicznego, który nie wiąże się z dodatkowym czasem, kosztami ani ryzykiem. Usunięcie obu jajników jako środek zapobiegawczy w przypadku raka jajnika okazało się proste i skuteczne.

W porównaniu z kobietami z nienaruszonymi narządami rozrodczymi, częstość występowania oophorectomy po histerektomii jest o 9,2% wyższa w 30-letniej obserwacji. Zachowane po histerektomii jajniki często stają się torbielowate, rozwija się w nich zespół resztkowych jajników z silnym bólem w miednicy lub inne łagodne patologie wymagające powtórnej operacji, która w większości przypadków jest trudna do wykonania z powodu silnie przylegających jajników do bocznej ściany miednicy, jelit lub pęcherza moczowego. Usunięcie resztek przylegających jajników wiąże się z wysokim ryzykiem uszkodzenia cewki moczowej, które według doniesień wynosi co najmniej 30%.

W histerektomiach w leczeniu łagodnych stanów, usunięcie obu jajników oprócz jajowodów było stosowane jako sposób na zmniejszenie ryzyka raka jajnika, chociaż tylko niewiele pacjentek spełnia kryteria wysokiego ryzyka rozwoju raka jajnika: profilaktyczna ooforektomia w wieku >40 i >45 zapobiegłaby odpowiednio 5,2% i 3,3% raka jajnika . Udowodniono, że profilaktyczna ooforektomia w czasie histerektomii z powodu łagodnych chorób ginekologicznych jest pomocna jako środek zapobiegawczy rakowi jajnika, ale byłaby uważana za środek zmniejszający ryzyko, a nie elektywny, ponieważ jest jasne, że niewielka część takich kobiet rozwinie następnie pierwotnego raka otrzewnej .
Większość przypadków raka jajnika jest sporadyczna, a nie dziedziczna. Kobiety, u których nie udokumentowano mutacji linii zarodkowej lub u których w wywiadzie rodzinnym podejrzewa się występowanie genetycznego ryzyka zachorowania na raka jajnika, uważa się za kobiety o średnim ryzyku. Kobiety o zwiększonym ryzyku genetycznym zachorowania na raka jajnika, zwłaszcza te z mutacjami linii zarodkowej BRCA1 i BRCA2, są w grupie wysokiego ryzyka zachorowania na raka jajnika i zespołu Lyncha i preferowane jest poddanie się zmniejszającej ryzyko obustronnej salpingo-ooforektomii .

Wiele badań sugeruje ogólnie negatywny wpływ na zdrowie, gdy profilaktyczna obustronna salpingo-ooforektomia jest wykonywana przed osiągnięciem wieku menopauzy. Obustronna ooforektomia powoduje natychmiastowy spadek poziomu hormonów w jajniku, co może mieć wpływ na długoterminowy stan zdrowia. Kobiety poddane obustronnej ooforektomii doświadczają suchości pochwy, dyspareunii i utraty libido w wyniku gwałtownego spadku poziomu krążących estrogenów i testosteronu. Normalnie przez wiele lat po menopauzie jajniki nadal produkują androgeny, które są obwodowo przekształcane do estrogenów. Negatywne konsekwencje zdrowotne po profilaktycznej ooforektomii obejmują zwiększone ryzyko zgonu, całkowitą śmiertelność z powodu nowotworów, neurologiczne nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, większą częstość występowania chorób serca, udaru mózgu, śmiertelność z wszystkich przyczyn, przedwczesny zgon, stan przedcukrzycowy i przyrost masy ciała po operacji. Konserwacja jajników u kobiet przed menopauzą może być ważna szczególnie u pacjentek z osobistym lub rodzinnym wywiadem w kierunku chorób sercowo-naczyniowych lub zaburzeń funkcji poznawczych. Istnieją sprzeczne wyniki dotyczące złamań biodra, jakości życia i funkcji seksualnych, ponieważ ocena tych obszarów jest złożona i zależy od wielu czynników (tab. 1).

Czy wykonywać obustronną ooforektomię w czasie histerektomii z powodu łagodnej choroby, było od dawna przedmiotem dyskusji. Dla kobiet bez silnego wywiadu rodzinnego w kierunku raka jajnika lub genetycznej predyspozycji do niego, ryzyko chorób serca i zgonu wydaje się przewyższać korzyści wynikające ze zmniejszenia ryzyka raka, ponieważ wśród kobiet w Stanach Zjednoczonych, rak jajnika zabija 14 700 kobiet rocznie, ale choroby serca zabijają prawie 327 000 kobiet i udar mózgu, prawie 87 000 . Culiner po raz pierwszy podniósł pytania dotyczące stosowania incydentalnych obustronnej oophorectomy w czasie histerektomii dla łagodnych warunków pół wieku temu, powołując się na „zaburzenia równowagi hormonalnej, które nie mogą być korygowane sztucznie, skutki sercowo-naczyniowe i osteoporoza”.

Jednakże wykazano również, że kobiety w wieku przedmenopauzalnym, które przechodzą histerektomię są bardziej prawdopodobne, aby wejść w menopauzę po zabiegu i że początek menopauzy jest również zaawansowane . Niektóre badania sugerują, że zachowanie jajników podczas histerektomii może nie zapobiec niewydolności jajników, a niektóre kobiety cierpią z powodu pooperacyjnego wzrostu poziomu hormonu stymulującego pęcherzyki jajnikowe, wynikającego z obniżonego sprzężenia zwrotnego estradiolu i progesteronu. Zaburzenia ukrwienia jajników po histerektomii mogą modyfikować funkcję jajników, co może prowadzić do patologii przydatków. Szacuje się, że kobiety po histerektomii przechodzą menopauzę o 1,9 roku wcześniej, ponieważ operacja może prowadzić do uszkodzenia jajników. Z drugiej strony, donoszono, że u osób o zwiększonym ryzyku dziedzicznym po ooforektomii rozwijał się pierwotny rak otrzewnej nie do odróżnienia od raka jajnika lub rozległa wewnątrzbrzuszna karcynomatoza, która naśladuje przerzutowego raka surowiczego jajnika.

.