Madder, (rodzaj Rubia), rodzaj około 80 gatunków roślin wieloletnich w rodzinie madder (Rubiaceae), z których kilka było kiedyś powszechnie używanych jako źródło barwnika. Gatunki madder są rozmieszczone w całym regionie śródziemnomorskim, Azji, Afryki i obu Ameryk. Rośliny te zazwyczaj charakteryzują się okółkami lancetowatych liści pokrytych przylegającymi włoskami i małymi żółtawymi kwiatami, które rosną w skupiskach. Gatunki madery wytwarzają szereg związków fitochemicznych, w tym pochodne chinonu, które są przedmiotem zainteresowania badaczy farmaceutyków.

Madera pospolita (Rubia tinctorum), madera indyjska (R. cordifolia) i madera dzika (R. peregrina) były dawniej uprawiane dla czerwonego barwnika zwanego alizaryną, który otrzymywano ze zmielonych korzeni. Barwnik ten był używany do farbowania tkanin i mógł być przygotowywany i stosowany w taki sposób, aby uzyskać odcienie różu i purpury, a także czerwieni. Wydaje się, że właściwości barwiące korzenia madery były znane od najdawniejszych czasów historycznych; tkaniny barwione maderną znaleziono na mumiach starożytnych Egipcjan, a w czasach Herodota (V w. p.n.e.) maderna była używana do farbowania płaszczy libijskich kobiet. W czasach starożytnych i średniowiecznych madder stosowano również jako środek leczniczy w przypadku amenorrhea (brak miesiączki). Alizaryna barwi kości zwierząt, które żywią się roślinami madery, a właściwość ta została wykorzystana przez XIX-wiecznych fizjologów do śledzenia rozwoju kości i badania funkcji różnych komórek zaangażowanych w te procesy. W latach 60. XIX wieku naukowcy odkryli, jak syntetycznie wytwarzać alizarynę, a wykorzystanie madery jako barwnika ograniczyło się głównie do rzemieślniczego chałupnictwa.