List Adolfa Hitlera formalnie wyrzucający Maxa Borna, „ojca mechaniki kwantowej”, z niemieckiego uniwersytetu został odsłonięty jako część wystawy archiwów Uniwersytetu Cambridge.

W 84 pudełkach dokumentów należących do Borna znajdują się również fotografie jego współczesnych i rodziny, a także pocztówka od Alberta Einsteina.

Born, który żył w latach 1882-1970, otrzymał w 1954 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za pracę nad interpretacją funkcji falowej Schrodingera i, wraz z Nielsem Bohrem, Wernerem Heisenbergiem i Paulem Diracem, jest postrzegany jako jeden z kluczowych myślicieli stojących za teorią mechaniki kwantowej.

„Ta teoria ma nie tylko fundamentalne znaczenie dla fizyków laboratoryjnych – jest kluczowa dla nowoczesnych technologii komunikacyjnych i obliczeniowych, takich jak projektowanie i obsługa laserów i urządzeń elektronicznych, a także, nawiasem mówiąc, wyjaśnia, dlaczego materia jest wystarczająco stabilna, aby mogło istnieć życie”, powiedział dr Michael Hall, członek Centrum Dynamiki Kwantowej na GriffithUniversity.

Urodzony w rodzinie żydowskiej w 1882 r. niemiecki fizyk po ślubie przeszedł na luteranizm. Jednak władze nazistowskie nadal uważały go za Żyda i usunęły go ze stanowiska na uniwersytecie w Getyndze.

Born przeniósł się na Uniwersytet Cambridge, następnie spędził krótki okres w Bangalore, po czym objął stanowisko na Uniwersytecie Edynburskim.

Wśród studentów, których uczył, było dziewięciu fizyków nagrodzonych Noblem, w tym Heisenberg, który badał broń jądrową dla rządu niemieckiego podczas II wojny światowej.

Archiwum zawiera również list Borna do syna Gustava z 1947 roku, w którym opisuje on Heisenberga jako „nieco zainfekowanego nazistowskimi ideami… ale mimo wszystko bardzo go lubiliśmy”. W liście z 1952 roku Born do syna pisze, że Heisenbergowi niesłusznie przypisuje się wiele odkryć Borna.

„Historia Borna jest niesamowita. Chociaż był pacyfistą, był nauczycielem wynalazców bomby atomowej. Został zmuszony do ucieczki z nazistowskich Niemiec i był przyjacielem Einsteina przez 40 lat. Dostarczył pierwsze samopodtrzymujące się matematyczne sformułowanie mechaniki kwantowej i rozwinął koncepcję, że na poziomie atomowym procesy fizyczne są określane przez prawdopodobieństwa, zupełnie inną perspektywę niż w fizyce klasycznej” – powiedziała Lynsey Robertson, która pracowała nad kolekcją archiwum.

Odkrycia Borna stanowiły ogromną zmianę w stosunku do dotychczasowego obrazu fizyki newtonowskiej, w której cząstki miały zawsze określone właściwości. Einstein był znany z tego, że nie chciał zaakceptować tej zmiany w spojrzeniu, powiedział dr Hall z Griffith University.

„Born pomógł również stworzyć nowy filozoficzny pogląd na świat w ogóle, jako przypadkowe i niepewne miejsce, w którym można być, a nie schludny i uporządkowany wszechświat zegarowy.”

W swoim przemówieniu przyjmującym Nagrodę Nobla w 1954 roku Born powiedział: „Praca, za którą przyznano mi Nagrodę Nobla, jest z rodzaju tych, które nie mają natychmiastowego wpływu na ludzkie życie i działalność, ale raczej na ludzkie myślenie.”

„Być może było to prawdą w tamtym czasie, ale z pewnością nie jest nią dzisiaj i nie było nią zaledwie kilka lat później. Praca Borna w mechanice kwantowej doprowadziła bezpośrednio do technologii, które zdominowały nasze codzienne życie – tranzystora i lasera” – powiedział dr Michael J. Biercuk, fizyk z Uniwersytetu w Sydney.

„Wpływ Borna był większy, niż mógł sobie wyobrazić.”

Born pomógł również założyć Pugwash, ruch naukowców i decydentów sprzeciwiających się broni jądrowej i konfliktom zbrojnym. Olivia Newton-John jest jego wnuczką.

.