Śwędzenie może być niewiarygodnie irytujące, ale w rzeczywistości spełnia ono ważną funkcję, chroniąc nas przed uszkodzeniami skóry. Jednak naukowcy od dawna starają się wyjaśnić, co tak naprawdę wywołuje to uczucie – w szczególności, dlaczego niektóre rodzaje dotyku powodują swędzenie, podczas gdy inne nie.

Teraz nowe badanie przeprowadzone na myszach rzuciło światło na to, co tak naprawdę dzieje się w organizmie, kiedy chcemy podrapać się po swędzeniu. Badania, opublikowane w Science, mogą doprowadzić do opracowania metod leczenia dla wielu tysięcy osób cierpiących na chroniczny świąd, zaburzenie powodujące intensywne pragnienie podrapania się.

Problem owłosionej skóry głowy

Uczucie swędzenia pojawia się zwykle po lekkim dotknięciu owłosionej skóry naszego ciała. Wywołuje to u nas chęć przesunięcia ręki w kierunku źródła zniewagi i podrapania się po nim. Choć pozornie bezmyślne, to proste zachowanie jest zgrabnym sposobem naszego ciała na próbę ochrony nas przed uszkodzeniem skóry przez obiekty w środowisku lub paskudne owady i pasożyty.

Element ochronny pochodzi z faktu, że drapiąc możesz zakłócić to, co jest na skórze powodując swędzenie – tak jak wtedy, gdy komar ląduje na twoim ramieniu, a łaskotanie powoduje, że drapiesz to miejsce i usuwasz tego krwiopijcę. Co za sprytne ciała mamy.

Ale nie wszystko, co ociera się o twoją skórę, wymaga natychmiastowego szału drapania. Twoje ubrania, na przykład, nieustannie ocierają się o twoją skórę. Gdyby każdy dotyk powodował swędzenie, skończyłoby się na bezsensownym drapaniu. Więc jak dokładnie ciało wie, że doznania wymagające działania powinny być postrzegane jako swędzenie, podczas gdy mnóstwo innych, nieistotnych dotknięć nie powinno? Ujawnia ono wyspecjalizowaną grupę komórek, subpopulację „hamujących interneuronów rdzeniowych”, które istnieją w kręgosłupie i działają jako brama między skórą a mózgiem. Te hamujące komórki pracują, aby albo pozwolić odczuciu swędzenia na podróż do mózgu, albo zatrzymać je na swojej drodze poprzez hamowanie wiadomości.

Swędzenie przewlekłe, chemiczne i zaraźliwe

Badacze odkryli, że kiedy wyhodowali myszy z selektywnym niedoborem tych specjalnych komórek, myszy zaczęły wykazywać zadziwiającą ilość zachowań związanych ze swędzeniem, usuwając nawet kępki włosów w swoich energicznych wysiłkach. Biedne maluchy. Zachowania te odzwierciedlają te widziane w przewlekłym zaburzeniu świądowym, które dotyka około 8,4% populacji ogólnej.

Nowe badania sugerują również, że jeśli wyniki badań odnoszą się również do ludzi, przewlekłe zaburzenie świądowe może być spowodowane przez specyficzny niedobór w tych specjalnych komórkach rdzeniowych. Może to doprowadzić do opracowania ukierunkowanych terapii, które w przyszłości pomogą osobom cierpiącym na to zaburzenie.

Badacze ujawnili również, że podczas gdy świąd wywołany lekkim dotykiem na owłosionej skórze został u myszy zakłócony, nie nastąpiła żadna zmiana w sposobie, w jaki reagowały one na świąd wywołany reakcją zapalną, na przykład spowodowany ukąszeniem komara.

Dlaczego jest to interesujące? Ponieważ nawet jeśli oba rodzaje swędzenia są dla ciebie subiektywnie takie same, twoje ciało wysyła do mózgu specyficzne informacje na temat rodzaju swędzenia, które występuje, za pośrednictwem całkowicie odrębnych ścieżek. Badacze nazywają komórki takie jak te twoim „rdzeniowym mózgiem”, ponieważ są one dobrym przykładem tego, jak twój układ nerwowy może wytwarzać wysoce złożone zachowania, bez twojego świadomego wkładu.

Myszy wykazały również całkowicie normalne reakcje na ból wywołany dotykiem. Interesująco, poprzedni badania pokazywały że tam jest skomplikowany związek między chemicznym świądem (od rzeczy jak insekty ukąszenia) i bólem. Okazuje się, że bolesny dotyk lub wrażenie ciepła może w rzeczywistości stłumić uczucie chemicznego swędzenia (nie wydaje się to szczególnie dobrym kompromisem). To właśnie z tego powodu drapanie wysypki jest tak przyjemne – ponieważ to właśnie ból związany z drapaniem łagodzi swędzenie. Niestety, efekt ten jest zbyt tymczasowy.

Niespodziewanie, istnieją pewne dowody sugerujące, że to nie tylko zdarzenia na skórze mogą powodować swędzenie i może istnieć element psychologiczny. Doniesienia o zaraźliwym swędzeniu, gdzie oglądanie innych drapiących się osób może spowodować, że dana osoba poczuje swędzenie, są szeroko rozpowszechnione. Rzeczywiście, ostatnie badanie wykazało, że wizualne i słuchowe bodźce związane z drapaniem podczas wykładu spowodowały znaczny wzrost zachowań związanych z drapaniem u słuchaczy.

W świetle tego odkrycia, podczas gdy zjawisko swędzenia i mechanizmy, które działają, aby je zainicjować lub mu zapobiec, są tematem wartym niekończącej się dyskusji, myślę, że najlepiej będzie zatrzymać się w tym miejscu, ponieważ wyobrażam sobie, że sam zaczynasz odczuwać lekkie swędzenie.