• Większy rozmiar tekstuWiększy rozmiar tekstuRegular text size

Cięcie nie jest niczym nowym, ale w ostatnich latach ta forma samookaleczania się (SI) stała się bardziej popularna, przedstawiana w filmach i telewizji, a nawet omawiana przez celebrytów, którzy przyznali się do cięcia w pewnym momencie.

Cięcie się jest poważnym problemem, który dotyka wielu nastolatków. Nawet jeśli nie słyszałeś o tym problemie, są duże szanse, że twój nastolatek go zna, a może nawet zna kogoś, kto się tnie. Podobnie jak inne ryzykowne zachowania, cięcie może być niebezpieczne i prowadzić do powstania nawyku. W większości przypadków jest to także oznaka głębszych zaburzeń emocjonalnych. W niektórych przypadkach rówieśnicy mogą wpływać na nastolatków, aby eksperymentowali z cięciem.

Temat cięcia może być kłopotliwy dla rodziców. Trudno jest zrozumieć, dlaczego nastolatek miałby się celowo samookaleczać, i niepokoi myśl, że nastolatek lub jego przyjaciele mogą być zagrożeni.

Ale rodzice, którzy są świadomi tej ważnej kwestii i rozumieją ból emocjonalny, jaki może ona sygnalizować, mogą pomóc.

Co to jest cięcie?

Ktoś, kto się tnie, używa ostrego przedmiotu, aby celowo zrobić ślady, nacięcia lub zadrapania na ciele – na tyle, aby przebić skórę i spowodować krwawienie. Zazwyczaj ludzie tną się na nadgarstkach, przedramionach, udach lub brzuchu. Mogą użyć żyletki, noża, nożyczek, metalowej zakładki z puszki po napoju gazowanym, końcówki spinacza do papieru, pilnika do paznokci lub długopisu. Niektórzy ludzie przypalają sobie skórę końcem papierosa lub zapaloną zapałką.

Większość ludzi, którzy się samookaleczają to dziewczyny, ale chłopaki też to robią. Zwykle zaczyna się to w okresie nastoletnim i może trwać do dorosłości. W niektórych przypadkach istnieje rodzinna historia samookaleczeń.

Poczucie wstydu i skrytości często towarzyszy samookaleczeniom. Większość nastolatków, którzy się tną, ukrywa ślady, a jeśli zostaną zauważone, wymyślają wymówki na ich temat. Niektóre nastolatki nie próbują ukrywać śladów, a nawet zwracają na nie uwagę.

Cięcie często zaczyna się pod wpływem impulsu. Jednak wiele nastolatków odkrywa, że kiedy już zacznie się ciąć, robi to coraz częściej i ma problemy z zaprzestaniem. Wielu nastolatków, którzy się samookaleczają, twierdzi, że cięcie daje im poczucie ulgi od głębokich, bolesnych emocji. Z tego powodu cięcie jest zachowaniem, które ma tendencję do wzmacniania się.

Cięcie może stać się nawykowym sposobem reagowania nastolatków na presję i nieznośne uczucia. Wiele osób twierdzi, że czuje się „uzależnionych” od tego zachowania. Niektórzy chcieliby przestać, ale nie wiedzą jak lub czują, że nie są w stanie. Inni nastolatkowie nie chcą przestać się ciąć.

W większości przypadków cięcie nie jest próbą samobójczą. Ale niestety ludzie często nie doceniają możliwości poważnego zachorowania lub zranienia się przez krwawienie lub infekcje, które towarzyszą cięciu.

Dlaczego nastolatki się tną?

Teraz nastolatki tną się z wielu różnych powodów:

Potężne, przytłaczające emocje. Większość nastolatków, którzy się tną, zmaga się z silnymi emocjami. Może im się wydawać, że cięcie to jedyny sposób na wyrażenie lub przerwanie uczuć, które wydają się zbyt silne, aby je znieść. Ból emocjonalny związany z odrzuceniem, utratą lub zerwaniem związku czy głębokim żalem może być dla niektórych nastolatków przytłaczający.

Często mają też do czynienia z bólem emocjonalnym lub trudnymi sytuacjami, o których nikt nie wie. Presja bycia idealnym lub sprostania niemożliwym standardom – własnym lub cudzym – może sprawić niektórym nastolatkom ból nie do zniesienia. Niektóre nastolatki, które się tną, zostały głęboko zranione przez surowe traktowanie lub sytuacje, które sprawiły, że czują się pozbawione wsparcia, bezsilne, niegodne lub niekochane.

Niektóre nastolatki przeżyły traumę, która może powodować fale emocjonalnego odrętwienia zwane dysocjacją. Dla nich cięcie może być sposobem na sprawdzenie, czy nadal mogą „czuć” ból. Inni opisują cięcie jako sposób na „obudzenie się” z tego emocjonalnego odrętwienia.

Ból fizyczny zadawany sobie samemu jest specyficzny i widoczny. Dla niektórych fizyczny ból związany z cięciem może wydawać się lepszy od bólu emocjonalnego. Ból emocjonalny może być niejasny i trudny do określenia, omówienia lub ukojenia.

Kiedy się tną, nastolatki mówią, że mają poczucie kontroli i ulgi, kiedy widzą i wiedzą, skąd pochodzi konkretny ból, oraz poczucie ukojenia, kiedy przestaje. Cięcie może symbolizować wewnętrzny ból, który mógł nie zostać zwerbalizowany, wyznany, uznany lub wyleczony. A ponieważ jest to ból zadawany samemu sobie, nastolatek kontroluje go.

Poczucie ulgi. Wielu nastolatków, którzy się tną, opisuje poczucie ulgi, jakie odczuwają podczas cięcia, co jest częste w przypadku zachowań kompulsywnych. Niektórzy uważają, że endorfiny mogą przyczyniać się do ulgi, którą nastolatki opisują podczas cięcia. Endorfiny są hormonami „dobrego samopoczucia” uwalnianymi podczas intensywnego wysiłku fizycznego. I mogą być uwalniane podczas urazu.

Inni uważają, że ulga jest po prostu wynikiem odciągnięcia uwagi od bolesnych emocji przez intensywny ból fizyczny i dramatyczny widok krwi. Niektórzy nastolatkowie mówią, że nie czują bólu podczas cięcia, ale czują ulgę, ponieważ widoczne SI „pokazuje” emocjonalny ból, który odczuwają.

Uczucie „uzależnienia.” Cięcie może być nawykiem. Chociaż przynosi tylko tymczasową ulgę w cierpieniu emocjonalnym, im częściej osoba się tnie, tym bardziej odczuwa potrzebę robienia tego. Podobnie jak w przypadku innych zachowań kompulsywnych, mózg zaczyna łączyć chwilowe poczucie ulgi od złych uczuć z aktem cięcia.

Kiedy napięcie narasta, mózg pragnie tej ulgi i popycha nastolatka do ponownego szukania ulgi poprzez cięcie. Cięcie może więc stać się nawykiem, którego nie można powstrzymać. Skłonność do cięcia – w celu uzyskania ulgi – może wydawać się zbyt trudna do odparcia, kiedy presja emocjonalna jest wysoka.

Inne choroby psychiczne. Cięcie się jest często związane z innymi zaburzeniami psychicznymi lub jest ich częścią. Niektórzy nastolatkowie, którzy się tną, zmagają się również z innymi popędami, obsesjami lub zachowaniami kompulsywnymi. W przypadku niektórych osób depresja lub zaburzenia dwubiegunowe mogą przyczyniać się do podwyższonego nastroju, który może być dla nastolatka trudny do uregulowania. W przypadku innych osób zaburzenia psychiczne, które wpływają na osobowość, mogą powodować, że związki są intensywne, pochłaniające, ale niestabilne. Dla tych nastolatków, intensywne pozytywne przywiązania mogą nagle stać się strasznie rozczarowujące i pozostawić ich uczucie bólu, gniewu lub rozpaczy zbyt silne, aby sobie z nim poradzić.

Inne nastolatki zmagają się z cechami osobowości, które przyciągają je do niebezpiecznego podniecenia ryzykownych zachowań lub aktów autodestrukcji. Niektórzy są podatni na dramatyczne sposoby uzyskania zapewnienia, że są kochani i że się o nich troszczą. Dla innych, stres pourazowy ma wpływ na ich zdolność do radzenia sobie z problemami. Albo zmagają się z problemami z alkoholem lub substancjami.

Presja rówieśników. Na niektórych nastolatków do rozpoczęcia cięcia wpływa inna osoba, która to robi. Na przykład nastolatka może spróbować się ciąć, ponieważ jej chłopak się tnie. Presja grupy rówieśniczej może również odgrywać pewną rolę. Niektóre nastolatki tną się w grupach i mogą naciskać na innych, aby się cięli. Nastolatek może poddać się presji grupy i spróbować się ciąć, aby wydać się fajnym lub odważnym, aby przynależeć do grupy lub uniknąć prześladowań społecznych.

Każdy z tych czynników może pomóc wyjaśnić, dlaczego dany nastolatek się tnie. Ale każdy nastolatek ma też inne uczucia i doświadczenia, które odgrywają pewną rolę. Niektórzy, którzy się tną, mogą nie być w stanie wyjaśnić, dlaczego to robią.

Bez względu na czynniki, które mogą skłonić nastolatka do samookaleczenia, cięcie nie jest zdrowym sposobem radzenia sobie nawet z najbardziej skrajnymi emocjami lub presją.

Przeciwdziałanie samookaleczeniom

Niektóre nastolatki zwracają uwagę na swoje samookaleczenia. Jeśli SI wymaga pomocy medycznej, inni mogą się o tym dowiedzieć. Jednak wiele nastolatków tnie się przez długi czas, zanim ktokolwiek inny się o tym dowie. Niektórzy nastolatkowie w końcu mówią komuś o swoim samookaleczaniu – ponieważ chcą pomocy i chcą przestać, lub po prostu chcą, aby ktoś zrozumiał, przez co przechodzą.

Wyciągnięcie ręki może wymagać odwagi i zaufania. Wielu nastolatków waha się, czy powiedzieć o tym innym, ponieważ obawiają się, że zostaną źle zrozumiani lub martwią się, że ktoś może być zły, zdenerwowany, rozczarowany, zszokowany lub osądzać. Niektórzy nastolatkowie zwierzają się przyjaciołom, ale proszą, by im nie mówić. Może to stanowić obciążenie i powód do zmartwień dla przyjaciela, który o tym wie.

Jeśli nastolatki zostaną skonfrontowane z cięciem, mogą zareagować w różny sposób, częściowo w zależności od nastolatka, a częściowo od tego, jak zostały przez niego potraktowane. Niektórzy mogą zaprzeczyć, że się tną, inni mogą się do tego przyznać, ale zaprzeczyć, że jest to problem. Niektórzy mogą się złościć i denerwować lub odrzucać próby pomocy. Niektóre nastolatki odczuwają ulgę, że ktoś wie, troszczy się i chce pomóc.

Zaprzestanie cięcia

Niezależnie od tego, czy ktoś wie lub próbował pomóc, niektóre nastolatki tną się przez długi czas, zanim spróbują przestać. Nastolatki, u których cięcie jest częścią innych zaburzeń psychicznych, zazwyczaj potrzebują profesjonalnej pomocy. Czasami cięcie lub inny objaw prowadzi do przyjęcia nastolatka do szpitala lub kliniki zdrowia psychicznego. Niektóre nastolatki mają więcej niż jeden pobyt w szpitalu z powodu samookaleczenia, zanim poczują się gotowe do przyjęcia pomocy w zakresie cięcia lub innych problemów.

Niektóre nastolatki same znajdują sposób, aby przestać się ciąć. Może się tak stać, jeśli nastolatek znajdzie ważny powód, aby przestać (np. uświadomi sobie, jak bardzo rani przyjaciela), uzyska potrzebne wsparcie lub znajdzie sposób, aby oprzeć się silnej chęci cięcia. Aby przestać się ciąć, dana osoba musi także znaleźć nowe sposoby radzenia sobie z sytuacjami problemowymi i regulowania emocji, które ją przerastają. Może to zająć trochę czasu i często wymaga pomocy specjalisty od zdrowia psychicznego.

Przestanie cięcia może być trudne, a nastolatek może nie odnieść sukcesu na początku. Niektórzy ludzie przestają na jakiś czas, a potem znowu zaczynają się ciąć. Potrzeba determinacji, odwagi, siły – a także wsparcia ze strony innych, którzy rozumieją i troszczą się – aby przełamać ten potężny nawyk.

.