Co to jest?

Dzisiejszy aktywny tryb życia może wymagać zbyt wiele od naszych kolan. Sportowcy często doznają urazów kolan w wyniku nagłego uderzenia lub upadku, lub po prostu w wyniku skręcenia. Kobiety są szczególnie podatne na problemy z rzepką, natomiast osoby starsze mogą mieć kłopoty z powodu starzenia się stawów. Wiele problemów z kolanami wynika z uszkodzenia tkanek miękkich (chrząstki i więzadeł) znajdujących się wewnątrz stawu. Do niedawna nie zawsze można było je łatwo zdiagnozować.

Anatomia kolana

Kolano jest największym stawem w organizmie. Jest ono zaliczane do stawów zawiasowych i łączy górną i dolną kość nogi (kość udową i piszczelową). Chrząstka stawowa pokrywa końce tych kości oraz spodnią stronę rzepki. Boczne i przyśrodkowe łąkotki stanowią poduszki z chrząstki między kośćmi. Więzadła i mięsień czworogłowy zapewniają kolanu stabilność i wytrzymałość.

Historia/Badanie fizykalne/Testy diagnostyczne

Ponieważ kolano jest podatne na uszkodzenia tkanek miękkich i inne urazy, chirurdzy ortopedzi obserwują dużą liczbę problemów z kolanem. Przed podjęciem leczenia chirurg musi postawić dokładną diagnozę w oparciu o wywiad, badanie przedmiotowe, zdjęcia rentgenowskie oraz badania laboratoryjne, jeśli uzna to za stosowne. Dzięki artroskopii lekarz może obecnie zajrzeć bezpośrednio do wnętrza kolana, aby potwierdzić diagnozę, a w wielu przypadkach jednocześnie dokonać chirurgicznej korekcji problemu.

Najprawdopodobniej zostanie Pani zapytana, czy ból pojawił się stopniowo, czy też w wyniku nagłego urazu. Lekarz manualnie zbada kolano, poszuka tkliwości i obrzęku, zmniejszonego zakresu ruchu oraz niestabilności.

Rentgenogramy

Rutynowe zdjęcia rentgenowskie są powszechnie stosowane w diagnostyce schorzeń kości, natomiast specjalne zdjęcia rentgenowskie obciążeniowe mogą być konieczne do określenia stabilności stawu. Tkanki miękkie nie są widoczne, ale często można zidentyfikować nieprawidłową anatomię kości oraz stany zapalne stawów.

Rezonans magnetyczny (MRI)

Rezonans magnetyczny jest nowoczesną technologią, która może dostarczyć informacji na temat tkanek miękkich kolana, np. chrząstki i więzadeł, których nie są w stanie zapewnić zwykłe zdjęcia rentgenowskie. Jednakże, rezonans magnetyczny nie zawsze jest w 100% dokładny.

Co to jest artroskopia?

Artroskopia jest procedurą chirurgiczną, która pozwala lekarzowi na leczenie uszkodzonego lub problematycznego kolana bez konieczności wykonywania dużego nacięcia na skórze zewnętrznej, która chroni staw kolanowy.

Technologia światłowodowa doprowadziła do stworzenia artroskopu, instrumentu, który pozwala naszemu zespołowi na zaglądanie bezpośrednio do kolana i diagnozowanie większości problemów. Wałek artroskopowy zawiera powlekane włókna szklane oraz szereg soczewek powiększających, które emitują intensywne, chłodne światło, przekazując widzowi powiększony obraz. Patrząc przez okular lub na monitor telewizyjny, chirurg ma wyraźny widok i dostęp do większości obszarów stawu.

Do czasu pojawienia się artroskopu, chirurg ortopeda nie był w stanie bezpośrednio zidentyfikować wielu problemów związanych z kolanem. W celu zdiagnozowania i leczenia problematycznego kolana, chirurg uciekał się do konwencjonalnych operacji otwartych, wymagających dużych nacięć, pobytu w szpitalu i często przedłużonego powrotu do zdrowia. Artroskopia pozwala na bezpośrednie i dokładne zbadanie kolana. Artroskop wprowadzany jest przez niewielkie nacięcia zwane portalami. Po wprowadzeniu artroskopu na miejsce, do chorego stawu może zostać wprowadzonych kilka różnych instrumentów. Kleszcze, sondy, silniki golące oraz lasery chirurgiczne to jedne z najczęstszych narzędzi stosowanych w połączeniu z artroskopem. Większość problemów może zostać dokładnie zdiagnozowana i w wielu przypadkach jednocześnie poddana leczeniu chirurgicznemu. Cała procedura może być zazwyczaj przeprowadzona w warunkach ambulatoryjnych.

Alternatywy

Alternatywami dla artroskopii są tabletki przeciwzapalne, zastrzyki, obserwacja, fizykoterapia, tolerowanie problemu, całkowita wymiana stawu, osteotomia, itp. Alternatywy będą się różnić w zależności od wieku i objawów.

Wspólne problemy kolana stwierdzone podczas artroskopii

Urazy łąkotki (chrząstki)

Wyzdrowienie po urazie łąkotki zależy od stopnia uszkodzenia łąkotki i innych tkanek w kolanie. W przypadku lekkiego urazu, powrót do zdrowia może trwać tylko 1-2 tygodnie lub krócej. W przypadku poważnego urazu, powrót do zdrowia może trwać do 1 miesiąca lub dłużej.

Znaleziska artroskopowe

Twoja łąkotka może ulec uszkodzeniu na wiele sposobów. W przypadku łagodnego urazu, nasz zespół może znaleźć małe rozdarcie wzdłuż krawędzi łąkotki, które może być po prostu przycięte na gładko. W przypadku poważnego urazu, rozdarcie jest większe, często obejmujące większą część łąkotki. Przy większym uszkodzeniu łąkotki może wystąpić większy obrzęk, dyskomfort i dłuższy okres rekonwalescencji.

Chirurgia łąkotki

Jeśli masz łagodny uraz, nasz zespół usuwa rozdarty płat łąkotki i przycina łąkotkę z powrotem do zdrowej tkanki, pozostawiając zrównoważoną, stabilną obręcz. W przypadku poważniejszego urazu może być konieczne usunięcie większej ilości łąkotki, ale pozostawi tyle zdrowej łąkotki, ile to tylko możliwe. Po artroskopii, chrząstka powierzchniowa przejmuje amortyzację za usuniętą łąkotkę. W niektórych przypadkach, rozdarta łąkotka może być uratowana przez zszycie.

Problemy zużycia

Odzyskiwanie sprawności po problemie zużycia zależy od tego, jak bardzo uszkodzona jest chrząstka powierzchniowa i jaki zakres operacji jest potrzebny. Przy łagodnym problemie powrót do zdrowia może trwać od jednego do dwóch tygodni. W przypadku poważnego problemu powrót do zdrowia może trwać nawet dwa miesiące lub MOŻE NIE ZOSTAĆ ZWOLNIONY WYŁĄCZNIE Z CHIRURGII ARTOSKOPOWEJ. Z wiekiem prawdopodobieństwo uzyskania ulgi dzięki artroskopii spada i należy do niej podchodzić z mniejszymi oczekiwaniami i ostrożnością, po niepowodzeniu innych, bardziej zachowawczych metod leczenia.

Znaleziska artroskopowe

Przy łagodnym zużyciu możemy znaleźć zużytą lub popękaną chrząstkę powierzchniową. Przy silnym zużyciu chrząstka powierzchniowa może być całkowicie zużyta i odsłonić kości kolana. Powszechne są również luźne fragmenty chrząstki, ostrogi kostne (nadmierny wzrost kości) oraz uszkodzenia łąkotek. (W tych poważnych przypadkach nie można oczekiwać, że artroskop złagodzi objawy i może być wymagana dalsza operacja w późniejszym terminie) Badanie artroskopowe pomaga jednak w planowaniu i określeniu czasu przyszłej operacji.

Chirurgia chrząstki powierzchniowej

W przypadku łagodnego problemu zużycia nasz zespół może ogolić i wygładzić szorstką chrząstkę. W przypadku bardziej poważnego problemu zużycia z obszarami odsłoniętej kości, chirurg używa specjalnego wiertła do ścierania leżącej pod spodem kości, aby stymulować wzrost nowej chrząstki. Może on również usunąć wszelkie luźne ciała i ostrogi kostne oraz przyciąć uszkodzoną łąkotkę. Może być wykonana biopsja w celu uzyskania wzrostu chrząstki w laboratorium.

Problem z rzepką
(patrz także Problemy z rzepką)

Wyzdrowienie po problemie z rzepką zależy od tego, jak bardzo uszkodzona jest rzepka i chrząstka powierzchniowa. W przypadku łagodnego problemu powrót do zdrowia może trwać zaledwie 1-2 tygodnie. W przypadku poważnego problemu, powrót do zdrowia może trwać do jednego lub dwóch miesięcy, lub może nie być pomocny przy operacji artroskopowej i może wymagać dalszej operacji.

Znaleziska artroskopowe

Możesz mieć szorstką chrząstkę powierzchniową pod rzepką, z bólem i tkliwością (zwaną chondromalacją). Inną możliwością jest to, że chirurg może znaleźć problem z niewłaściwym ustawieniem, tj. rzepka nie jest prawidłowo wyśrodkowana w rowku kości udowej. W przypadku nieprawidłowego ustawienia, może również wystąpić chondromalacja, odsłonięte powierzchnie kostne i luźne fragmenty chrząstki.

Chirurgia rzepki

W przypadku chondromalacji, nasz zespół może wygładzić kudłatą chrząstkę powierzchniową pod rzepką. Jeśli ma Pan/Pani również problem z nieprawidłowym ustawieniem, chirurg może uwolnić pasma gęstej tkanki łącznej, które ściągają rzepkę „poza środek” w procedurze zwanej uwolnieniem bocznym. Możemy również wygładzić każdą szorstką chrząstkę i zużyte powierzchnie kostne.

Odzyskiwanie sprawności po wszystkich operacjach artroskopowych

To, jak szybko i w pełni odzyskasz sprawność po artroskopii, zależy w dużej mierze od Ciebie. Nawet jeśli wykonano u Państwa jedynie kilka niewielkich nacięć, kolano wymaga szczególnej opieki w warunkach domowych. Uniesienie i obłożenie lodem może pomóc w opanowaniu obrzęku lub dyskomfortu, zaś ćwiczenia krążeniowe pomogą zapobiec powikłaniom pooperacyjnym. Te proste środki ostrożności mogą pomóc w zapewnieniu Pani komfortu, jak również umożliwić jak najszybsze rozpoczęcie domowych ćwiczeń rehabilitacyjnych.

Uniesienie zmniejsza obrzęk, co z kolei łagodzi ból i przyspiesza gojenie. Uniesienie zapobiega również gromadzeniu się krwi w nodze. Aby prawidłowo podnieść kolano, należy pamiętać o tym, aby kolano i kostka znajdowały się powyżej serca. Najlepszą pozycją jest pozycja leżąca, z poduszkami ułożonymi wzdłuż całej nogi. Przez pierwsze dni po zabiegu artroskopii kolano należy podnosić zawsze, gdy nie jest się na nogach. Lód jest naturalnym środkiem znieczulającym, który pomaga złagodzić ból. Lód kontroluje również obrzęk poprzez spowolnienie krążenia w kolanie. Aby obłożyć kolano lodem, należy wypełnić małą plastikową torebkę na śmieci lodem (najlepszy jest lód kruszony). Owiń worek z lodem małym ręcznikiem, aby chronić skórę. Całkowicie przykryj kolano, pozostawiając lód na nim przez 30 do 60 minut, kilka razy dziennie, przez pierwsze dwa lub trzy dni po artroskopii. Unikaj gorących kąpieli, jacuzzi lub poduszek grzewczych, chyba że zostaniesz o tym poinformowany.

Leki przeciwbólowe pozwolą Ci na komfortowy odpoczynek i rozpoczęcie ćwiczeń regeneracyjnych przy minimalnym dyskomforcie. Dobrym pomysłem jest zażywanie leków przeciwbólowych w nocy, nawet jeśli nie odczuwasz silnego bólu, aby zapewnić sobie spokojny sen. Ból często sygnalizuje nadmierną aktywność, dlatego warto spróbować odpoczynku i uniesienia się w górę, aby złagodzić dyskomfort. Unikaj alkoholu, jeśli bierzesz leki przeciwbólowe.

Ćwiczenia krążenia pomagają zapobiegać powikłaniom pooperacyjnym, takim jak zakrzepy krwi w nodze. Przez tydzień lub dwa po artroskopii, co kilka minut, gdy nie śpisz, wskazuj i zginaj stopę oraz poruszaj palcami. Opatrunek utrzymuje kolano w czystości i pomaga zapobiegać infekcjom. Na szwy nałożony zostanie bandaż, a na niego bandaż tensorowy. Właściwy opatrunek powinien pozostać na kolanie do czasu wizyty w naszym zespole. Opaska na kolano MUSI być zdejmowana na noc, a następnie zakładana z powrotem rano.

Prysznic jest dozwolony po CZTERECH dniach. Przykryj nogę plastikowym workiem na śmieci zawiązanym nad opatrunkiem. Poczekaj z wzięciem pierwszego prysznica, gdy będziesz mógł wygodnie stać przez 10-15 minut.

Powróć do pracy dopiero wtedy, gdy nasz zespół uzna, że jest to bezpieczne. Może to być kilka dni lub kilka tygodni, w zależności od tego, jak szybko się Pan/Pani goi i jak bardzo Pana/Pani praca obciąża kolano. Ogólnie rzecz biorąc, może Pan(i) liczyć na szybszy powrót do pracy po artroskopii niż po otwartej operacji kolana. Oczywiście, pracownik biurowy wykonujący pracę przy biurku może wrócić do pracy wcześniej niż pracownik fizyczny.

Ćwiczenia regeneracyjne wykonywane w domu

Odbudowa mięśni podtrzymujących kolano – mięśnia czworogłowego, ścięgien i mięśni łydki – jest jednym z najlepszych sposobów, aby pomóc kolanu w pełnym powrocie do zdrowia. Im wcześniej rozpoczniesz wykonywanie tych ćwiczeń, tym lepiej. Twoim celem jest uniknięcie zarówno nadmiernego wykorzystywania tych mięśni (co powoduje stan zapalny, ból i obrzęk), jak i ich niedostatecznego wykorzystywania (co powoduje sztywność i zanik). Uzyskasz największe korzyści z tych ćwiczeń, jeśli będziesz je wykonywać powolnymi, jednostajnymi ruchami i na obie nogi, aby utrzymać równowagę mięśniową.

Dla siły

Zestawy na mięśnie czworogłowe pomagają odbudować mięśnie przedniej części uda, które dają kolanu jego największe możliwości. „Quad sets” można wykonywać w dowolnym miejscu i czasie, w pozycji leżącej lub siedzącej. Wystarczy napiąć mięsień czworogłowy uda, dociskając kolano do podłogi lub łóżka. Przytrzymaj przez 5-10 sekund, a następnie rozluźnij. Pomocne może być oparcie dłoni na rzepce i odczucie, że przesuwa się ona lekko w górę, gdy napinasz mięśnie.

Proste uniesienia nóg to kolejne ćwiczenie, które pomaga odbudować wszystkie mięśnie podtrzymujące kolano. Połóż się na plecach i zrób „quad set”. Podnieś nogę na wysokość 8-12 cali, przytrzymaj 4-6 sekund, a następnie powoli opuść i powtórz. Gdy będzie to tolerowane, dodaj ciężarki lub poproś przyjaciela o przytrzymanie nogi w celu zapewnienia oporu.

Chodzenie pomaga również odzyskać zakres ruchu w kostce, kolanie i biodrze. Nawet jeśli poruszasz się o kulach i nie dźwigasz jeszcze pełnego ciężaru na nodze, możesz zacząć chodzić, aby poprawić krążenie i przyspieszyć proces gojenia się nogi. Staraj się utrzymywać kostkę, kolano i biodro w jak najbardziej normalnym zgięciu. Stopniowo zwiększaj ciężar ciała na nodze i chodź trochę dalej, zgodnie z tolerancją.

Terapia fizyczna

Po artroskopii lekarz może zalecić terapię w ramach programu pełnej rehabilitacji kolana, aby pomóc Ci odzyskać pełny potencjał kolana. Zazwyczaj jednak, większość osób nie wymaga formalnej fizjoterapii. Fizykoterapeuta, będący członkiem zespołu wspierającego proces powrotu do zdrowia, jest specjalistą w zakresie pomocy w odzyskaniu przez Pana/Panią siły oraz zakresu ruchu w kolanie. Fizykoterapeuta może opracować dla Pana/Pani indywidualny program oparty na przebytym urazie kolana oraz celach związanych z powrotem do zdrowia, a także może pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na pytania dotyczące bezpiecznego powrotu do normalnej aktywności. Program ten może obejmować ćwiczenia kolana, specjalny sprzęt oraz inne formy terapii.

Ćwiczenia aerobowe

Nawet przed pełnym wyzdrowieniem kolana, może Pan(i) powrócić do zmodyfikowanego programu ćwiczeń. Najbezpieczniejszym sposobem na rozpoczęcie powrotu do formy są ćwiczenia bez przenoszenia ciężaru ciała, takie jak jazda na rowerze treningowym lub pływanie. Są to doskonałe formy ćwiczeń aerobowych, ponieważ zapewniają one stały, ciągły trening dla serca i płuc. Pamiętaj, aby skonsultować się z naszym zespołem przed powrotem do joggingu lub innych ulubionych zajęć fitness.

Twój zespół wspierający powrót do zdrowia

Twój chirurg, personel pielęgniarski oraz, jeśli jest to zalecane, fizjoterapeuta, mogą pomóc Ci w bezpiecznym i szybkim powrocie do zdrowia po artroskopii. Podobnie jak sportowiec w trakcie treningu, to TY jesteś ostatecznie odpowiedzialny za swoje postępy i sukces. Członkowie zespołu wsparcia mogą wyjaśnić, dlaczego należy podnosić kolano, okładać je lodem oraz wykonywać ćwiczenia fizyczne. Od Ciebie zależy, czy zastosujesz się do ich rad, co pozwoli Ci stanąć na nogi i bezpiecznie powrócić do uprawiania sportów i innych aktywności, które lubisz.

Pomocne wskazówki

• Usunięcie niewielkiego fragmentu łąkotki nie zwiększa znacząco ryzyka wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów w późniejszym okresie.

• Pozostawienie niestabilnego fragmentu łąkotki w kolanie, powodującego ból i obrzęk podczas aktywności, znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów.

• Usuwanie niestabilnego, rozerwanego fragmentu łąkotki u osoby z koślawą nogą jest tylko częścią rozwiązania. Korekcja zniekształcenia (osteotomia) lub całkowita wymiana stawu kolanowego może być konieczna w przyszłości, gdy pacjent będzie starszy.

• Usuwanie fragmentu rozerwanej łąkotki w kolanie z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego będzie miało ograniczone rokowanie z powodu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego.

.