Er zit een zekere poëzie in de doop van een NASA-ruimteschip. Met namen als Viking, Voyager en Apollo is er een mythos aan het werk, waarbij het agentschap vaak put uit een onuitputtelijk reservoir van archetypische verhalen. Maar in andere gevallen zijn de namen van ruimtevaartuigen volkomen alledaags (zie: International Space Station), of bestaan ze uit een onhandige terminologische soep omwille van een acroniem (zie: Gravity Recovery And Interior Laboratory).

Om de Shakespeareaanse vraag te stellen: what’s in a name? Wie bepaalt of de naam iets inspirerends en ontzagwekkends wordt, of iets functioneels en alledaags? Wat dat betreft, wie krijgt om ruimtevaartuigen namen te kiezen in de eerste plaats?

Zo blijkt, NASA heeft een protocol in plaats sinds het begin van de jaren ’60 voor precies dit doel, hoewel naamgeving methoden zijn blijven evolueren in de afgelopen halve eeuw.

Het begon met de Ad Hoc Committee to Name Space Projects and Objects, die begon informeel bijeen te komen met het doel om te komen tot een goed gedefinieerde protocol voor het selecteren van namen voor NASA-missies. Dit groeide uiteindelijk uit tot de Project Designation Committee, die in 1961 de formele toezichtscommissie werd voor de naamgeving van alle toekomstige ruimtevaartuigen.

De criteria voor naamgeving die aan de PDC werden overhandigd, waren betrekkelijk eenvoudig. De richtlijnen luidden:

Elke projectnaam zal een eenvoudig eufonisch woord zijn dat niet zal overlappen met of verward worden met andere NASA of niet-NASA projecttitels. Waar mogelijk en passend zullen namen worden gekozen die de missie van de NASA weerspiegelen. Projectnamen zullen worden geserialiseerd indien van toepassing…echter, serialisatie zal alleen worden gebruikt nadat een succesvolle vlucht of prestatie is bereikt.

De heerschappij van de Project Designation Committee was echter van korte duur, aangezien de invloed van de commissie na 1963 werd getemperd doordat veel projecten werden uitgesteld, geannuleerd, of deel uitmaakten van een lopende reeks waarvoor geen nieuwe namen nodig waren. Het comité werd officieel nieuw leven ingeblazen in 1970, maar de groep komt alleen bijeen wanneer daar specifiek om wordt gevraagd. In 2000 stelde NASA een nieuw naamgevingsprotocol in met een paar kleine aanvullingen op de oorspronkelijke naamgevingsprocedure, zoals de eis dat de namen gemakkelijk kunnen worden uitgesproken en in het algemeen acroniemen worden vermeden, behalve wanneer die acroniemen beschrijvend zijn.

Volgens NASA’s Chief Historian Bill Barry is de selectie van missienamen tegenwoordig vaak fout aan de Official-in-Charge op het relevante NASA-hoofdkwartier.

“De Official-in-Charge van het betreffende NASA-hoofdkantoor is verantwoordelijk voor het identificeren van missies die een naam nodig hebben en het samenstellen van een commissie om namen aan te bevelen,” zei Barry. “Hoe dat comité werkt is aan de verantwoordelijke functionaris en er is niet echt een methode die de voorkeur geniet. De meeste voorstellen komen met een naam gekozen door de hoofdonderzoeker en NASA neemt normaal gesproken deze namen aan.”

Toch, ondanks de bureaucratische boventonen, slaagt NASA erin creatief te blijven in het naamspel en om het te bewijzen, zijn hier de verhalen achter de namen van enkele van haar beroemdste ruimtevaartuigen.

SPACE SHUTTLE ENTERPRISE

De geschiedenis van de naam van de Enterprise is een bizarre. Oorspronkelijk had de NASA gepland om de shuttle de naam Grondwet te geven, met plannen zo ver gevorderd dat de onthulling van de shuttle was gepland op de Dag van de Grondwet, 1976. Deze plannen werden echter gedwarsboomd door een onwaarschijnlijke lobby, een groep van hardcore Trekkies die een schrijfactie begonnen naar zittend president Gerald Ford, waarin ze hem smeekten de naam van de space shuttle te veranderen in de Enterprise. Tegen de tijd dat de campagne was afgelopen, waren ze erin geslaagd om bijna 100.000 handtekeningen te verzamelen ter ondersteuning van de naamgeving van de shuttle Enterprise.

Die september, slechts twee weken voor de geplande onthulling van de spaceshuttle, sprak Ford zijn veto uit over de naam Constitution, zeggende dat hij “een beetje partijdig was aan de naam Enterprise.” Volgens de president was deze naam gekozen om twee redenen: hij had gediend op een marineschip in de Stille Oceaan met dezelfde naam en het ruimteveer was een internationale aangelegenheid, dus het noemen van de Constitution zou een faux pas zijn. Hoewel de president de schrijfactie nooit heeft genoemd toen hij de redenen voor zijn beslissing uiteenzette, kan men het niet helpen zich af te vragen of Ford misschien zelf ook een enorme Trekkie was.

APOLLO MISSION

De naam voor het Apollo-project werd oorspronkelijk voorgesteld door Abe Silverstein, NASA’s directeur voor ruimtevluchtontwikkeling, tijdens een conferentie in juli 1960. Silverstein koos deze naam naar verluidt vanwege de positieve connotaties, de Griekse god Apollo was verantwoordelijk voor het elke dag met zijn strijdwagen door de hemel trekken van de zon. De naam was in overeenstemming met het decreet van het Ad Hoc Comité dat “voorlopig…de bemande ruimtevlucht programma’s zullen worden genoemd naar de goden en helden van de mythologie, aldus voortzettend in de huidige klasse begonnen door Mercury.”

De naam werd bekrachtigd op de conferentie en “Project Apollo” werd aangekondigd als de officiële naam voor NASA’s circumlunaire ambities.

Wat betreft de codenamen voor de maan- en commandomodules die begonnen met de lancering van Apollo 9 in 1969, deze beslissingen werden doorgegeven aan de astronauten zelf. Terwijl de codenaam Eagle van de maanmodule van de Apollo 11 voor altijd een deel van het nationale bewustzijn zal blijven, zal de rest van de codenamen waarschijnlijk verloren gaan voor de geschiedenis en misschien is dat maar beter ook. Met namen als Gum Drop en Spider (Apollo 9), Charlie Brown en Snoopy (Apollo 10), Yankee Clipper (Apollo 12) en Casper (Apollo 16) lijkt het alsof Neil en zijn bemanning een unieke en elegante keuze hebben gemaakt bij het benoemen van hun vaartuig voor dat historische moment in juli 1969.

MARS PATHFINDER

De in 1996 gelanceerde Mars Pathfinder kreeg zijn naam pas na een jarenlange, wereldwijde oproep tot inzendingen van kinderen onder de 18 jaar, die in januari 1995 begon. De criteria voor de naamskeuze waren eenvoudig: leerlingen moesten een favoriete heldin kiezen en een opstel schrijven over haar prestaties en hoe deze prestaties zich zouden kunnen vertalen naar het Marsoppervlak.

Het agentschap ontving meer dan 3.500 aanmeldingen maar koos uiteindelijk Sojourner Truth als naamgever van de rover. De naam werd ingediend door een 12-jarige uit Connecticut, die Sojourner toepasselijk vond omdat het haar missie was “om het land op en neer te reizen” en te pleiten voor afschaffing en vrouwenrechten. Andere populaire namen in de wedstrijd waren Sacajewea, Amelia Earhart, Harriet Tubman, en Thumbelina, met als tweede en derde plaats de wetenschapper Marie Curie en astronaut Judith Resnik.

De aanpak van deze opstelwedstrijd voor de naamgeving van ruimtevaartuigen is helemaal niet ongewoon, aangezien deze verantwoordelijk is geweest voor de naamgeving van verschillende NASA-ruimtevaartuigen, zoals het ruimteveer Endeavor en de Mars-rovers Spirit en Opportunity. Hoewel er geen overkoepelend thema of proces is in de crowdsourced naamgeving van deze projecten (de Endeavor’s criteria stelden voor om de naam van een oud “ontdekkingsschip” te kiezen), volgens Barry, “Als er een algemeen thema is, zou ik zeggen dat het is dat NASA de neiging heeft om gebruik te maken van deze wedstrijden om jonge mensen te betrekken en te inspireren.”

MARS ROVERS SPIRIT AND OPPORTUNITY

Als kinderen inspireren de naam van het spel is, dan hoeft u niet verder te kijken dan het verhaal van de tweeling Mars Rovers, Spirit en Opportunity. In een door de Planetary Society en Lego georganiseerde wedstrijd ontving de NASA meer dan 10.000 inzendingen voor de naamgeving van de nieuwste generatie Marsverkenningsrovers. De winnaar van de wedstrijd was de negenjarige Sofi Collis uit Arizona, een Russisch-Amerikaanse die op tweejarige leeftijd werd geadopteerd uit een weeshuis in Siberië.

Zo schreef Sofi in haar opstel: “Ik heb vroeger in een weeshuis gewoond. Het was er donker, koud en eenzaam. s Nachts keek ik naar de fonkelende hemel en voelde me beter. Ik droomde dat ik daar kon vliegen. In Amerika kan ik al mijn dromen waarmaken. Dank u voor de Spirit en de Opportunity.”

RANGER

De Ranger maansondeserie begon in 1961 als een poging van NASA om “een aantal beelden van het maanoppervlak te verwerven en uit te zenden.” Deze maansondeserie werd gedoopt door de programmadirecteur van het Jet Propulsion Laboratory, Clifford Cummings, na een kampeertocht waarbij hij merkte dat de naam van zijn pick-up truck “Ranger” was. Omdat hij het leuk vond dat de naam beelden opriep van landverkenning, stelde hij hem voor voor de maansonde missies en het sloeg snel aan.

SHUTTLES DISCOVERY, COLUMBIA, ATLANTIS

Hoewel de NASA niet toegeeft aan openlijke naamgevingsschema’s, heeft ze in de loop der jaren toch blijk gegeven van een thematische consistentie. Naast de godheden van de oudheid, is het vernoemen van ruimtevaartuigen naar zeeschepen een goede tweede in de namen afdeling – dit is in feite waar alle space shuttles hun namen kregen. Het is logisch: net als de ontdekkingsreizigers van weleer begeven ook de hedendaagse ontdekkingsreizigers zich op onbekend terrein, en verruilen ze canvas zeilen voor zonnezeilen en vloedgolven voor kosmische golven …of zoiets.

De Discovery is genoemd naar twee schepen met dezelfde naam. Het schip dat in 1610 door Henry Hudson werd gecommandeerd toen hij op zoek was naar een noordwestelijke doorvaart tussen de Atlantische en de Stille Oceaan, en het schip waarmee Kapitein Cook de Hawaiiaanse eilanden en de zuidelijke kusten van Alaska verkende.

Columbia was de eerste shuttle in de ruimte, en hoewel het zeker beelden oproept van de beruchte Spaanse ontdekkingsreiziger, is het eigenlijk vernoemd naar de Columbia Rediviva, die het eerste schip werd dat de wereld rondvoer in 1790.

Atlantis, ondertussen, is vernoemd naar een oceanografisch onderzoeksschip dat tussen 1930 en 1966 dienst deed, waardoor het het eerste Amerikaanse schip was dat uitsluitend werd gebouwd voor oceanografisch onderzoek. Het werd vervolgens gekocht door Argentinië en is nog steeds in gebruik, na meer dan 1,3 miljoen mijl te hebben gevaren sinds de lancering, wat verbleekt in vergelijking met zijn space shuttle naamgenoot, die meer dan 120 miljoen mijl heeft gereisd tijdens zijn levensduur.