Westers Schisma, ook wel Groot Schisma of Groot Westers Schisma genoemd, in de geschiedenis van de Rooms-Katholieke Kerk, de periode van 1378 tot 1417, toen er twee, en later drie, rivaliserende pausen waren, elk met zijn eigen aanhang, zijn eigen Heilig College van Kardinalen, en zijn eigen bestuurlijke ambten.

Lees meer over dit onderwerp

Jan Hus: Hus en het Westers Schisma

Sinds 1378 was de Rooms-Katholieke Kerk gespleten door het Westers Schisma, waarbij de pauselijke jurisdictie verdeeld was…

Kort na de terugkeer van de pauselijke residentie naar Rome na bijna 70 jaar pausdom van Avignon, werd de aartsbisschop van Bari tot paus verkozen als Urbanus VI te midden van de roep van de Romeinse bevolking om “een Romein of ten minste een Italiaan”. Urbanus VI bleek zo vijandig te staan tegenover de kardinalen, die tijdens de jaren te Avignon grote macht hadden verworven, dat een groep kardinalen zich in Anagni terugtrok en een van hen, Robert van Genève, tot Clemens VII koos, met de bewering dat de verkiezing van Urbanus VI ongeldig was omdat deze uit angst was geschied. Clemens VII nam vervolgens zijn intrek in Avignon. Hoewel rooms-katholieke kerkhistorici het er in het algemeen over eens zijn dat Urbanus VI en zijn opvolgers de rechtmatige pausen waren, is er nooit een officiële uitspraak in die zin geweest.

De dubbele verkiezing had desastreuze gevolgen voor de kerk. De volgelingen van de twee pausen waren vooral verdeeld langs nationale lijnen, en zo bevorderde het dubbele pausdom de politieke tegenstellingen van die tijd. Het schouwspel van rivaliserende pausen die elkaar aan de kaak stelden, veroorzaakte grote verwarring en leidde tot een enorm verlies van prestige voor het pausdom.

Er werden verschillende voorstellen gedaan om het schisma te beëindigen, met name door de Universiteit van Parijs, die voorstelde hetzij wederzijds ontslag te nemen, hetzij een beslissing te nemen door een onafhankelijk tribunaal of een algemeen concilie. Dit laatste voorstel lag in de lijn van de groeiende conciliaire beweging, volgens welke een generaal concilie meer gezag heeft dan een paus. Beide pausen weigerden zich te onderwerpen. Uiteindelijk organiseerden kardinalen van beide obediënties, in een poging een einde te maken aan het schisma, het Concilie van Pisa, dat in 1409 bijeenkwam en een derde paus koos, Alexander V, die kort daarna werd opgevolgd door Baldassare Cossa, die de naam Johannes XXIII aannam. Onder druk van keizer Sigismund riep Johannes in 1414 het Concilie van Konstanz bijeen, dat hem afzette, het ontslag van de Romeinse paus Gregorius XII ontving en de aanspraken van de paus van Avignon, Benedictus XIII, afwees. Deze reeks gebeurtenissen maakte de weg vrij voor de verkiezing van Martinus V in november 1417, waarmee een einde kwam aan het schisma.