Webuitvinder Tim Berners-Lee onthult plan om internet te redden
25.11.2019
Dertig jaar nadat hij het World Wide Web heeft uitgevonden, heeft Tim Berners-Lee wat hij noemt een “routekaart om een beter web te bouwen” vrijgegeven. Zijn plan is erop gericht misbruik van het internet door overheden, bedrijven en individuen een halt toe te roepen.
Tim Berners-Lee, een Britse ingenieur die in 1989 het World Wide Web heeft uitgevonden, heeft een ambitieus plan uitgebracht met stappen voor beter online bestuur, waarin problemen als verkeerde informatie, datatoezicht en censuur worden aangepakt.
Het Contract voor het Web is gemaakt door Berners-Lee’s World Wide Web Foundation in samenwerking met vertegenwoordigers van regeringen, bedrijven en maatschappelijke organisaties om “kennis vrij beschikbaar te houden,” terwijl het versterken van wetten, voorschriften en bedrijven “om ervoor te zorgen dat het nastreven van winst niet ten koste gaat van mensenrechten en democratie.”Als we nu niet handelen – en samen handelen – om te voorkomen dat het web wordt misbruikt door degenen die willen uitbuiten, verdelen en ondermijnen, lopen we het risico” zijn potentieel voor het goede te verspillen, zei Berners-Lee in een verklaring die door de WWW Foundation op maandag werd vrijgegeven.
Lees meer: Who gets to participate in the online revolution?
Steun uit Duitsland
Het plan wordt gesteund door meer dan 150 organisaties, waaronder internetgiganten als Google, Microsoft en Facebook, samen met belangengroepen als Reporters Without Borders. Ook de regeringen van Duitsland en Frankrijk hebben hun steun voor het plan uitgesproken.
Lees meer: Duitsland kondigt plannen aan om extreem-rechts extremisme en online haatzaaiende uitlatingen te bestrijden
Of het nu gaat om haatzaaiende taal, propaganda of activisme, regeringen over de hele wereld hebben hun inspanningen opgevoerd om illegaal geachte inhoud van sociale netwerken aan banden te leggen. Van slepende rechtszaken tot algemene verboden, DW onderzoekt hoe sommige landen proberen om de circulatie van illegale inhoud te stoppen, terwijl andere proberen om sociale media te reguleren.
Na een publiek debat in Duitsland is in oktober een nieuwe wet op de sociale media in werking getreden. De wetgeving legt zware boetes op aan socialemediabedrijven, zoals Facebook, als ze berichten met haatdragende taal niet verwijderen. Facebook en andere socialemediabedrijven hebben geklaagd over de wet, omdat de strenge regels zouden kunnen leiden tot onnodige censuur.
In 2014 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat Europese burgers het recht hebben om zoekmachines, zoals Google en Bing, te verzoeken “onjuiste, ontoereikende, irrelevante of buitensporige” zoekresultaten te verwijderen die aan hun naam zijn gekoppeld. Google heeft zich weliswaar bij de uitspraak neergelegd, maar deed dat met tegenzin en waarschuwde dat het internet daardoor “net zo vrij zou kunnen worden als de minst vrije plaats ter wereld”.
In mei 2017 legde Oekraïne sancties op aan Russische sociale mediaplatforms en webdiensten. Het algehele verbod trof miljoenen Oekraïense burgers, van wie velen zich zorgen maakten over hun gegevens. De verhuizing zette jonge Oekraïners ertoe aan op straat te protesteren, waarbij ze de regering opriepen om de toegang tot platforms te herstellen, waaronder VKontakte (VK), het grootste sociale netwerk van Rusland.
In 2015 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat Safe Harbor, een 15 jaar oud pact tussen de VS en de EU dat de overdracht van persoonsgegevens zonder voorafgaande toestemming mogelijk maakte, feitelijk ongeldig was. De Oostenrijkse rechtenstudent Max Schrems spande de rechtszaak aan tegen Facebook naar aanleiding van onthullingen van Edward Snowden, voormalig medewerker van het Amerikaanse National Security Agency (NSA).
In China is het gebruik van sociale media sterk gereguleerd door de overheid. Beijing heeft de toegang tot duizenden websites en platforms, waaronder Facebook, Twitter, Instagram en Pinterest, effectief geblokkeerd. In plaats daarvan biedt China zijn burgers toegang tot lokale sociale-mediaplatforms, zoals Weibo en WeChat, die honderden miljoenen maandelijkse gebruikers hebben.
Veel politici en media geven Rusland de schuld van zijn invloed op de verkiezingsoverwinning van Donald Trump in 2016. Moskou gebruikte naar verluidt Facebook, Twitter, Google en Instagram om de publieke opinie over belangrijke kwesties te vormen. In oktober 2017 schorste Twitter meer dan 2.750 accounts vanwege vermeende Russische propaganda. Het platform verbood ook advertenties van RT (voorheen Russia Today) en het persbureau Sputnik.
Met sociale media onder druk voor het toestaan van vermeende Russische inmenging, kondigde Facebook in november 2017 een nieuw project aan om dergelijke inspanningen te bestrijden. De aankomende pagina zal gebruikers de kans geven om te controleren of ze een vermeend propaganda-account op Facebook of Instagram hebben “geliked” of gevolgd. Ondertussen is Facebook onder vuur komen te liggen voor het niet beschermen van gebruikersgegevens in de nasleep van het Cambridge Analytica-schandaal.
“Ik zal opkomen voor het behoud van het vrije internet dat we de afgelopen decennia hebben leren kennen en waarvan we zijn gaan houden,” zei de Duitse minister van Economische Zaken Peter Altmaier in een verklaring voorafgaand aan het Internet Governance Forum van de VN, dat deze week in Berlijn wordt gehouden. Berners-Lee zal maandag op het forum spreken.
Hoewel het contract niet juridisch bindend is, stelt het kaders voor nationale wetten voor die online privacy en persoonlijke gegevens zouden beschermen.
De WWW Foundation bekritiseert de huidige wetten en instellingen die naar eigen zeggen tekortschieten in het beschermen van burgers en het voorkomen van misbruik van de technologie in de samenleving, het bedrijfsleven en de politiek.
‘Omslagpunt’ voor het internet?
“Het web heeft radicale interventie nodig van allen die macht hebben over zijn toekomst,” schreef Berners-Lee in een verklaring die zondagavond door de The New York Times werd gepubliceerd.
“We staan op een omslagpunt. Hoe we reageren op dit misbruik zal bepalen of het web zijn potentieel waarmaakt als een wereldwijde kracht voor het goede of ons leidt naar een digitale dystopie.”
Berners-Lee verdedigde ook het betrekken van Google en Facebook bij het samenstellen van het Contract voor het Web. De bedrijven hebben kritiek gekregen uit het maatschappelijk middenveld vanwege hun bedrijfsmodellen voor het verzamelen van gegevens, en sensatiebelonende algoritmen zijn beschuldigd van het verspreiden van verkeerde informatie en het schenden van de privacy van gebruikersgegevens.
“Hen in de kamer hebben is echt belangrijk,” zei Berners-Lee. “Burgers moeten de machthebbers ter verantwoording roepen, eisen dat hun digitale rechten worden gerespecteerd en helpen gezonde online gesprekken te bevorderen.
Google belooft betere gegevensbescherming
wmr/cmk (AFP, AP)
Elke dag stuurt de redactie van DW een selectie van het harde nieuws en kwaliteitsjournalistiek van de dag. U kunt zich hier aanmelden om deze rechtstreeks te ontvangen.