Wat is het thema van Lucas 19:1-10 en hoe zou je het verhaal aan een kind vertellen?
Ik denk dat we allereerst naar de context moeten kijken. Herhaaldelijk wordt gezegd dat Jezus nu op weg is naar Jeruzalem (17:11; 18:31; 19:11, 28, 41). In Lucas 18:31-34 vertelt Jezus Zijn discipelen dat Hij de profetie zal vervullen door verworpen te worden, ter dood gebracht te worden en weer op te staan. Wat in Jericho (met Zacheüs) gebeurt, moet dus in verband staan met het uiteindelijke doel van onze Heer, namelijk naar Jeruzalem te gaan om te sterven. Op de weg naar Jericho genas Jezus de blinde man. Dit was een nieuw bewijs dat Hij de Messias was (zie Lukas 4:18). Het veroorzaakte ook dat de menigte God loofde, en goed over Jezus dacht.
De genezing van de blinde gebeurde even buiten Jericho, toen Jezus naderde. Het incident met Zacheüs gebeurt in Jericho, als Jezus op doorreis is. Het woord van de genezing van de blinde man verspreidde zich snel, zodat de menigte zich begon te verzamelen toen Jezus door de stad Jericho trok. Het was zoiets als de triomfantelijke intocht in Jeruzalem, in die zin dat Jezus enthousiast ontvangen zou worden. Maar de menigte is hier wispelturig, zoals ze dat ook in Jeruzalem zal zijn. Zij die Hem bejubelden als de komende Koning, waren later degenen die om Zijn dood riepen. De omgang van onze Heer met Zacheüs deed de lofprijzingen van de menigte verstommen, en zette hen aan tot protest (zie Lukas 19:7 “Zij begonnen allen te mopperen, zeggende: Hij is heengegaan om de gast te zijn van een man, die een zondaar is.”)
Merk op, het was niet Zacheüs die Jezus uitnodigde in zijn huis voor een maaltijd. Zacheüs probeerde Jezus te zien, en misschien ook om de menigte te vermijden. Ze hielden niet van belasting-verzamelaars. Sterker nog, hij was een “hoofdbelastinginner” (vers 2). Jezus keek omhoog in de boom en zag Zacheüs. Jezus kende de naam van deze man en noemde hem bij naam, waarna Hij Zichzelf uitnodigde in zijn huis voor een maaltijd. Zacheüs was natuurlijk opgetogen, maar de menigte was hier zeer ongelukkig over. Waarom? Omdat zij Zacheüs als een groot zondaar beschouwden – en dat was hij ook.
Dit alles werpt een vraagstuk op, dat de kern vormt van de bediening van onze Heer, en dat ook de sleutel is tot Zijn verwerping. In Lucas 4:16, komt Jezus naar de synagoge in Zijn geboortestad Nazareth. Hij leest voor uit Jesaja 61:1-2 en vertelt Zijn toehoorders dat Hij de vervulling is van deze messiaanse profetie. De mensen verheugen zich, totdat Jezus duidelijk maakt dat Hij gekomen is om zondaars te redden, ook de heidenen. Dat is te veel voor hen, en nu proberen ze Hem te doden (Lucas 4:22-31). Het is dezelfde kwestie van Jezus die komt om om te gaan met zondaars en hen te redden, die al vroeg in het evangelie van Marcus opduikt (Marcus 2:13-17), en het draait om een andere tollenaar, Levi.
Nu, terug naar Lucas 19. Jezus nadert Jericho en op Zijn weg geneest Hij een blinde man. Dit is het bewijs dat Hij de Messias is, en de menigte vindt het prachtig. Maar wanneer Jezus Zijn ultieme messiaanse missie uitvoert – het redden van schuldige zondaars – is dit te veel, en de lof van de menigte slaat om in protest. Na dit incident met Zacheüs, en terwijl dezelfde menigte luistert, vertelt Jezus een gelijkenis die hen waarschuwt voor hun rentmeesterschap. De waarschuwing gaat over het niet gebruiken van datgene wat God ons gegeven heeft. Ik geloof dat de ultieme schat die Hij gegeven heeft, het goede nieuws van het Evangelie is. Wat het redden van zondaars betreft, wilden de Joden dit “begraven”, liever dan te moeten denken aan omgang met hen die in het verleden bekend stonden als zondaars.
Nu, wat betreft het relateren van dit verhaal aan kleine kinderen. Ik denk dat het verhaal heel eenvoudig is. Het is een van de “zondagsschoolverhalen” die ieder kind schijnt te kennen. Het verhaal geeft ons zeker aan dat God verkoos om met deze man om te gaan (en hem te redden), van wie Hij wist dat hij een onwaardige zondaar was. De anderen waren boos, omdat zij zichzelf niet als zondaars zagen, maar als rechtvaardigen (dit contrast wordt duidelijk gemaakt door Lucas in Lucas 17:9-14). Kinderen moeten uit dit verhaal opmaken dat Jezus gekomen is om hen te redden die onwaardig zijn, die zondaars zijn. Dat is de boodschap van het Evangelie.
Kinderen kunnen heel wreed zijn in het kiezen van wie zij willen spelen en met wie zij omgaan. Ze mijden vaak kinderen die anders of vies zijn, of van wie hen is verteld dat ze op de een of andere manier “slecht” zijn. Het zou voor hen niet moeilijk moeten zijn om te begrijpen dat Jezus kwam om bij hen te zijn die anderen niet aardig vinden. Jezus kwam om hen te redden die onwaardige zondaars zijn. Wat kan er beter nieuws zijn dan dit?