Oculaire Symptomen en Condities: Verlies van gezichtsvermogen

Verlies van gezichtsvermogen kan een beangstigende ervaring zijn, en alle mensen met een plotseling verlies van gezichtsvermogen moeten als een noodgeval door een oogarts worden gezien. Hier verwijst verlies van gezichtsvermogen naar een ernstige vervaging van het gezichtsvermogen in één of beide ogen, vaak zodanig dat er bijna geen details meer te zien zijn. Er kunnen grote blinde vlekken in het zicht zijn, of het lijkt alsof iets het zicht blokkeert. Bij deze symptomen is er bijna altijd een andere oorzaak voor het verlies van het gezichtsvermogen dan een eenvoudige verandering van bril.

Vele dingen die wazig zien veroorzaken kunnen ook verlies van gezichtsvermogen veroorzaken, als de aandoening ernstig genoeg is. Deze aandoeningen worden besproken op de pagina Wazig zien. Veel andere oogproblemen kunnen verlies van het gezichtsvermogen veroorzaken, samen met andere symptomen. Links naar Symptoom en Diagnose pagina’s gebaseerd op deze andere symptomen zijn ook opgenomen.

Gestandaards die op deze pagina worden besproken:

• Amaurosis Fugax
• Retinale Arteriële Occlusie
• Retinale Ader Occlusie
• Stroke (Cerebrovasculair accident, of CVA)
• Maculair Gat
• Retinale Detachment
• Vitreuze Bloeding
• Andere aandoeningen die verlies van gezichtsvermogen veroorzaken vindt u op andere pagina’s

Amaurose Fugax

Amaurose fugax verwijst naar een tijdelijke black-out van het gezichtsvermogen. Deze treft gewoonlijk één oog, is pijnloos, en wordt vaak beschreven als een “schaduw die over het gezichtsvermogen” van dat oog valt. De black-out kan minuten duren, en daarna keert het zicht terug. Het probleem kan zich in de toekomst opnieuw voordoen, en kan beide ogen treffen. Meestal gebeurt dit bij oudere mensen met aderverkalking en mogelijk vaatziekten, en is het te wijten aan kleine stolsels die van de wanden van slagaders afbreken en vervolgens in de oogvaten terechtkomen. Het stolsel belemmert de bloedstroom naar het netvlies, en het gezichtsvermogen verduistert.

Wanneer het stolsel uiteenvalt, keert de bloedstroom terug, evenals het gezichtsvermogen. De bron van het stolsel (of de embolus) is gewoonlijk afkomstig van de halsslagaders die langs de hals naar de hersenen lopen, of van het hart. De embolus kan een cholesterolkristal, een calciumdepot of een echte bloedklonter zijn. Dit probleem valt in dezelfde categorie als “voorbijgaande ischemische aanvallen” (of TIA’s), die de voorbode kunnen zijn van een beroerte. Vasculaire evaluatie en eventueel anti-coagulatie (gebruik van bloedverdunners) is geïndiceerd voor dit probleem.

Andere problemen die een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen veroorzaken zijn:

• Verstopping van de wervelslagaders, die langs de achterkant van de nek lopen en het visuele deel van de hersenen bevoorraden. Bij mensen met dit probleem kan het gezichtsvermogen in beide ogen tijdelijk verduisterd zijn en kan het evenwicht verstoord zijn.
• Verhoogde intracraniële druk (de druk van de vloeistof rond de hersenen) kan kortstondige gezichtsverstoringen veroorzaken, vooral bij beweging, zoals opstaan vanuit een zittende positie. Soms zijn zelfs oogbewegingen al voldoende om een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen te veroorzaken.
• Retinale migraine is een spasme van de slagader die naar het oog leidt en het netvlies van bloed voorziet. Deze kramp kan leiden tot een tijdelijke black-out van het gezichtsvermogen aan één kant, en is vrij zeldzaam.

Retinale Arteriële Occlusie (Centrale Retinale Arteriële Occlusie en Vertakte Retinale Arteriële Occlusie)

Als een stolsel (embolus) losraakt van de wand van een bloedvat dat langs de hals of naar het oog leidt, kan het zich nestelen in de retinale arteriën en een belemmering van de bloedstroom naar het oog en een verlies van gezichtsvermogen veroorzaken. In sommige gevallen zal de klonter snel loskomen en zal het gezichtsvermogen terugkeren (Amaurosis fugax, hierboven besproken). Als het stolsel echter groot is, kan het niet loskomen en blijft het gezichtsvermogen verduisterd. Meestal is dit pijnloos en is het verlies van het gezichtsvermogen ernstig. Het gezichtsvermogen kan in deze toestand zo sterk verminderd zijn dat men helemaal geen licht meer kan zien uit het aangetaste oog. Als de bloedstroom naar het netvlies langer dan 1 1/2 uur (ongeveer) onderbroken is, keert het gezichtsvermogen mogelijk niet terug, zelfs niet als de klonter loskomt en de circulatie hersteld is. Deze aandoening kan wijzen op een risico voor hartaandoeningen en beroerte.

Als een persoon met deze aandoening snel de medische hulp van een oogarts inroept, kan er misschien iets worden gedaan om de klonter los te maken voordat er blijvende schade optreedt. Voor deze aandoening moet onmiddellijk behandeling worden gezocht.

Retinale Ader Occlusie (Centrale Retinale Ader Occlusie en Vertakte Retinale Ader Occlusie)

De retinale bloedsomloop wordt afgevoerd door één enkele ader, de centrale retinale ader genoemd. Als deze ader verstopt raakt, kunnen zich verschillende problemen in het oog voordoen, afhankelijk van de ernst van de verstopping. Iemand met deze aandoening zal wazig zien, zijn zicht verduisteren en mogelijk blinde vlekken en floaters in zijn zicht zien. Het begint meestal vrij plotseling, maar het zicht kan in de loop van de tijd (uren tot dagen) verergeren. Zelden gebeurt dit in beide ogen tegelijk. Het probleem wordt meestal veroorzaakt door een onderliggende vaatziekte, en soms door een abnormale bloedstolling of bloeddikte. Dit wordt niet veroorzaakt door het afbreken van stolsels uit slagaders, zoals bij een slagaderobstructie het geval is.

Er is geen effectieve behandeling om de blokkade van de ader ongedaan te maken, behalve het behandelen van eventuele onderliggende medische aandoeningen (diabetes, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, enz.), en hopen dat de ader vanzelf weer opengaat. Ongeveer 1/3 van de gevallen zal volledig oplossen met weinig schade aan het gezichtsvermogen. Ongeveer 1/3 blijft gelijk met enig verlies van het gezichtsvermogen, en 1/3 van de gevallen verergert en ontwikkelt een ernstiger verlies van het gezichtsvermogen. De ergste gevallen moeten misschien met een laser worden behandeld om een gevaarlijke vorm van glaucoom (neovasculair glaucoom) te voorkomen, maar de laserbehandeling zal het gezichtsvermogen niet helpen. Er worden studies verricht om mogelijke medicatie- of laserbehandelingen te evalueren die mensen met deze aandoening kunnen helpen. (Voor een verwant onderwerp, zie Maculair oedeem.)

Stroke (Cerebrovasculair accident, of CVA)

Een beroerte is een belemmering van de bloedstroom naar een deel van de hersenen. Als het getroffen deel van de hersenen het gezichtsvermogen bedient, kan er bij de beroerte sprake zijn van verlies van het gezichtsvermogen. Als een klein deel van de hersenen is aangetast, kan er een blinde vlek in het gezichtsvermogen zijn die overeenkomt met dat gebied. Echter, met een meer substantiële beroerte, kan een hele zijde van het gezichtsvermogen verloren gaan. Het visuele deel van de hersenen heeft een linker- en een rechterkant. De linkerkant bedient de rechterhelft van het gezichtsvermogen van beide ogen, en de rechterkant bedient de linkerhelft. Bij een beroerte aan één kant van de hersenen kan de persoon dus de overeenkomstige helft van het gezichtsvermogen van beide ogen verliezen. De meeste mensen merken dit meer aan het oog dat het buitenste gezichtsveld verloor. (Bijvoorbeeld, bij een beroerte van de linkerhelft van de hersenen zou de rechterhelft van het gezichtsvermogen van beide ogen verloren gaan. Dit zou de binnenste helft van het gezichtsveld van het linkeroog zijn, en de buitenste helft van het gezichtsveld van het rechteroog.)

St beroerten die het visuele deel van de hersenen aantasten, worden behandeld als elke beroerte van de hersenen, en meestal wordt het probleem geëvalueerd door interne geneeskunde artsen, of neurologen.

Maculair Gat

Sommige mensen ontwikkelen een degeneratie van het deel van het netvlies dat het centrale zicht (leeszicht) bedient, dat de macula wordt genoemd. In tegenstelling tot maculadegeneratie, waarbij er een geleidelijke verslechtering van de macula is die mogelijk gepaard gaat met bloedingen onder het netvlies, is een maculair gaatje een scherp afgetekend verlies van netvlies in het centrum van de macula. Het is niet volledig duidelijk waarom dit gebeurt. Er kan enig risico zijn dat het tweede oog ook wordt aangetast. Gewoonlijk is er een vrij ernstig verlies van het gezichtsvermogen bij het lezen (centraal zicht), waarbij in het midden een blinde vlek verschijnt. Het perifere zicht blijft normaal. Er bestaat een chirurgische ingreep waardoor sommige maculaire gaatjes weer opgevuld kunnen worden, met enig herstel van het gezichtsvermogen.

Retina loslating

Een netvliesloslating treedt op wanneer vloeistof in het oog achter het netvlies terechtkomt, en het aan de binnenkant van de oogwand losrukt. Normaal gesproken kan het vocht in het oog niet onder het netvlies komen, maar als er een scheurtje in het netvlies ontstaat, kan er een netvliesloslating ontstaan. Een netvliesloslating wordt meestal waargenomen als een donker gebied dat van buitenaf het centrale zicht belemmert of bedekt. De symptomen kunnen plotseling lijken op te treden, of kunnen in korte tijd verergeren. Een netvliesloslating met inbegrip van de macula (het centrale visuele deel van het netvlies) zal leiden tot een aanzienlijk verlies van het gezichtsvermogen. Netvliesloslatingen kunnen operatief worden hersteld met meestal goede resultaten, afhankelijk van de ernst van de loslating, hoe lang deze al aanwezig is, en of de macula al dan niet betrokken is.

Mensen die zeer bijziend zijn, kunnen een verhoogd risico lopen op netvliesloslating, evenals mensen die een oogtrauma hebben gehad. Er zijn bepaalde aandoeningen van het netvlies die in de toekomst tot netvliesloslating leiden, en soms worden deze profylactisch behandeld. De meest voorkomende is een netvliesscheur, en de symptomen van een netvliesscheur gaan meestal vooraf aan een netvliesloslating (floaters en knipperende lichten). Iemand met deze symptomen moet onmiddellijk door een oogarts worden onderzocht. (Zie Netvliesscheurtje voor meer informatie.)

Vitreuze bloeding

Bloedingen in het oog kunnen leiden tot een aanzienlijk verlies van het gezichtsvermogen, omdat de bloedklonter verhindert dat lichtbeelden het netvlies bereiken. De hoofdholte van het oog is gevuld met een gelachtige substantie, glasvocht genaamd, en een bloeding hierin is een “glasvochtbloeding”. Het bloed raakt gevangen in deze gel en zakt niet onmiddellijk naar de bodem van het oog of lost niet onmiddellijk op. De symptomen omvatten dan ook meestal het zien van floaters of vlekken in het gezichtsvermogen die mettertijd groter worden (en eventueel knipperlichten). Bij ernstigere bloedingen kan een donkere, roodachtige klodder die lijkt te bewegen, het zicht bedekken. De meeste glasvochtbloedingen verdwijnen na verloop van tijd spontaan, hoewel sommige operatief moeten worden verwijderd. Het belangrijkste is om de oorzaak van de bloeding vast te stellen. De bloeding kan optreden bij de volgende aandoeningen, waarvan sommige elders worden besproken:

• Netvliesscheuren
• Loslating van het glasvocht – een scheiding van het gelachtige glasvocht van het netvlies in het oog.
• Diabetes – als een complicatie van vaatgroei in het oog.
• Maculadegeneratie – met een ernstige bloeding onder de macula die door het netvlies breekt en in het glasvocht bloedt.
• Netvliesaderobstructie – met bloedingen door abnormale bloedvaten die groeien als reactie op de aderobstructie
• Sikkelcelziekte – deze bloedaandoening kan netvliesvasculaire problemen veroorzaken die kunnen leiden tot een glasvochtbloeding.
• Valsalva-gerelateerde glasvochtbloeding – ernstige inspanning kan de veneuze druk rond het oog hoog genoeg doen oplopen om een glasvochtbloeding te veroorzaken. Dit kan ook optreden bij trauma.

Andere aandoeningen die verlies van gezichtsvermogen veroorzaken, gevonden op andere pagina’s:

Een link naar elke aandoening wordt vermeld samen met andere kenmerkende eigenschappen van de aandoening.

• Cataract – een ernstige cataract kan meer veroorzaken dan alleen wazig zien. Sommige cataracten veroorzaken een verlies van het gezichtsvermogen bij schittering.
• Schuur van het hoornvlies – Een centraal gelokaliseerde schuur kan een verlies van het gezichtsvermogen veroorzaken. Andere symptomen zijn pijn, tranen, roodheid en het gevoel dat er iets in het oog zit.
• Zweer op het hoornvlies – een ontstoken hoornvlies kan soms verlies van het gezichtsvermogen veroorzaken, samen met pijn en roodheid.
• Glaucoom (acuut) – pijn, wazig zicht, regenbogen rond lichten. Ernstig chronisch glaucoom kan na verloop van tijd ook gezichtsverlies veroorzaken.
• Iritis – pijn, gevoeligheid voor licht, wazig zien of gezichtsverlies.
• Maculadegeneratie – ernstige maculadegeneratie laat een litteken of bloeding achter in het netvlies, wat gezichtsverlies veroorzaakt.
• Optic Neuritis – dit kan plotseling wazig of verloren zicht veroorzaken, en soms pijn bij oogbewegingen.
• Orbitale cellulitis (infectie) – infectie van de oogkas achter het oog kan leiden tot wazig of dubbel zien, pijn, en uitpuiling van het oog.
• Scleritis – pijn, wazig zien, roodheid.
• Giant Cell Arteritis (temporale arteritis) – hoofdpijn met wazig of verlies van zicht, meestal bij ouderen.
• Schildklier gerelateerde oogziekte – kriebelig gevoel, dubbel of wazig zicht, uitpuilende ogen.
• Uveitis – ontsteking binnen het oog kan leiden tot floaters, pijn, en wazig zicht. Ernstige ontsteking kan leiden tot verlies van het gezichtsvermogen als gevolg van ontstekingsresten in het oog.
• Endophthalmitis – intra-oculaire infectie meestal na een oogoperatie met ernstig verlies van het gezichtsvermogen en ernstige snel toenemende pijn.