Verdeling van het Mongoolse Rijk

jul 29, 2021
admin
Zie ook: Toluid Burgeroorlog en Berke-Hulagu oorlog
Koeblai Khan, kleinzoon van Genghis Khan en stichter van de Yuan-dynastie

Er ontstonden gevechten tussen de legers van Koeblai en die van zijn broer Ariq Böke, waarin zich troepen bevonden die nog loyaal waren aan het vorige bestuur van Möngke. Kublai’s leger schakelde gemakkelijk Ariqboke’s aanhangers uit en kreeg de controle over het burgerlijk bestuur in Zuid Mongolië. Verdere uitdagingen kwamen van hun neven, de Chagataids. Kublai stuurde Abisjka, een Chagataidische prins die hem trouw was, om de leiding te nemen over het rijk van Chagatai. Maar Ariqboke nam Abisjka gevangen en executeerde hem, en liet in plaats daarvan zijn eigen man Alghu kronen. Kublai’s nieuwe regering blokkeerde Ariqboke in Mongolië om de aanvoer van voedsel af te snijden, wat een hongersnood veroorzaakte. Karakorum viel snel aan Kublai, maar Ariqboke kwam terug en heroverde de hoofdstad in 1261.

In het zuidwestelijke Ilkhanaat was Hulagu loyaal aan zijn broer Kublai, maar botsingen met hun neef Berke, de heerser van de Gouden Horde in het noordwestelijke deel van het rijk, begonnen in 1262. De verdachte dood van Jochidische prinsen in dienst van Hulagu, ongelijke verdeling van oorlogsbuit, en Hulagu’s slachtpartijen onder de Moslims verhoogden de woede van Berke, die overwoog een opstand van het Georgische Koninkrijk tegen Hulagu’s heerschappij in 1259-1260 te steunen. Berke smeedde ook een verbond met de Egyptische Mamluks tegen Hulagu en steunde Kublai’s rivaliserende pretendent, Ariqboke.

Hulagu stierf op 8 februari, 1264. Berke probeerde te profiteren en Hulagu’s rijk binnen te vallen, maar hij stierf onderweg, en een paar maanden later, stierf Alghu Khan van het Chagatai Khanaat ook. Kublai benoemde Hulagu’s zoon Abaqa tot nieuwe ilkhan, en Abaqa zocht buitenlandse bondgenootschappen, zoals een poging om een Frans-Mongoolse alliantie te vormen met de Europeanen tegen de Egyptische Mamluks. Kublai benoemde Batu’s kleinzoon Möngke Temür om de Gouden Horde te leiden. Ariqboqe gaf zich over aan Kublai in Shangdu op 21 augustus 1264.

Versplintering in vier khanatenEdit

De vestiging van de Yuan-dynastie (1271-1368) in China door Kublai Khan versnelde de versplintering van het Mongoolse Rijk. Het Mongoolse Rijk viel uiteen in vier khanaten. Twee daarvan, de Yuan-dynastie en het Ilkhanaat, werden geregeerd door de lijn van Tolui. De Gouden Horde werd gesticht door de lijn van Jochi, terwijl het Chagatai khanaat werd gesticht door Chagatai. In 1304 werd door een vredesverdrag tussen de khanaten de nominale suprematie van de Yuan-dynastie over de westelijke khanaten gevestigd. Deze suprematie was echter niet gebaseerd op dezelfde grondslagen als die van de vroegere khagans. Conflicten zoals grensconflicten tussen hen bleven voortduren. Een voorbeeld hiervan is de oorlog tussen Esen Buqa en Ayurbarwada in de jaren 1310. De vier khanaten bleven als afzonderlijke staten functioneren en vielen op verschillende tijdstippen.

Yuan dynastieEdit

Main article: Yuan-dynastie
Een jade gordelplaat uit de Yuan-dynastie met ingekerfde ontwerpen van een draak.

De overplaatsing van de hoofdstad van het Mongoolse Rijk naar Khanbaliq (Dadu, het huidige Peking) door Kublai Khan in 1264 werd door veel Mongolen tegengewerkt. Ariq Böke streed dus voor het behoud van het centrum van het keizerrijk in het traditionele Mongoolse thuisland. Na de dood van Ariq Böke werd de strijd voortgezet door Kaidu, een kleinzoon van Ogedei Khan en heer Nayan.

Door de Song dynastie uit te schakelen, voltooide Kublai Khan de verovering van China. De vloten van de Yuan dynastie probeerden Japan binnen te vallen in 1274 en 1281, maar beide invasies mislukten, en een groot aantal van hun schepen werd vernietigd in zeestormen genaamd kamikazes (goddelijke wind) bij beide gelegenheden. Het gewone volk ondervond ontberingen tijdens de Yuan dynastie. Daarom kwamen Mongoolse krijgers in 1289 in opstand tegen Kublai. Kublai Khan stierf in 1294 en werd opgevolgd door Temür Khan, die de strijd tegen Kaidu voortzette, die duurde tot Kaidu’s dood in 1301. Ayurbarwada Buyantu Khan kwam aan de macht in 1312. Het examensysteem voor de ambtenarij werd ingesteld voor de Yuan dynastie in 1313.

Een opstand genaamd de Rode Tulband Rebellie begon in China in de jaren 1350 en de Yuan dynastie werd omvergeworpen door de Ming dynastie in 1368. De laatste Yuan-keizer, Toghon Temür, vluchtte naar het noorden, naar Yingchang, en stierf daar in 1370. De Yuan-restanten, die zich hadden teruggetrokken op de Mongoolse steppe, staan bekend als de Noordelijke Yuan-dynastie en bleven zich verzetten tegen de Ming-dynastie totdat deze in 1635 werd veroverd door de Jurchen-geleide Later Jin-dynastie (voorganger van de Qing-dynastie).

Gouden HordeEdit

Main article: Gouden Horde
Batu Khan sticht de Gouden Horde.

De Gouden Horde werd gesticht door Batu, zoon van Jochi, in 1243. De Gouden Horde omvatte het Wolga-gebied, de bergen van de Oeral, de steppen van de noordelijke Zwarte Zee, de Voor-Kaukasus, West-Siberië, het Aralmeer en het Irtysj-basin, en hield vorstendommen van Rus in ondergeschikte betrekkingen.

De hoofdstad was aanvankelijk Sarai Batoe en later Sarai Berke. Dit uitgebreide rijk verzwakte onder de rivaliteit van de afstammelingen van Batoe en splitste zich in de 15e eeuw op in het Khanaat van Kazan, het Khanaat van Astrakan, het Khanaat van de Krim, het Khanaat van Siberië, de Grote Horde, de Nogai Horde en de Witte Horde. Een verenigde Rus veroverde het Khanaat van Kazan in 1552, het Astrakan Khanaat in 1556, het Siberië Khanaat in 1582, en het Russische Rijk veroverde het Krim Khanaat in 1783.

Chagatai KhanaatEdit

Main article: Chagatai Khanaat

Het Chagatai Khanaat scheidde zich af in 1266 en omvatte Centraal-Azië, het Balkhasjmeer, Kasjgarije, Afghanistan en Zhetysu. Het was verdeeld tussen het bewoonde Transoxanië (Ma Wara’un-Nahr) in het westen en het nomadische Moghulistan in het oosten. Er wordt beweerd dat delen ervan nog Mongools spraken tot het einde van de 16de eeuw.

Moghulistan won aan kracht tijdens de heerschappij van Timur (1395-1405), een krijgsheer van de Barlas-clan. Timur versloeg Tokhtamysh Khan van de Gouden Horde in 1395 en beroofde hem van de Voor-Kaukasus. Hij vernietigde het leger van de Osmaanse sultan bij Ankara, de gebeurtenis die een Osmaanse verovering van het Byzantijnse Rijk met een halve eeuw uitstelde. Het Timuridische Rijk viel kort na zijn dood uiteen.

Timur’s kleinzoon Ulugh Beg (1409-1449) regeerde over Transoxanië en tijdens zijn heerschappij maakten handel en economie van Transoxanië een belangrijke ontwikkeling door. Ulugh Beg bouwde een astronomisch observatorium in de buurt van Samarkand in 1429 en schreef zijn werk Zij-i-Sultani, dat de theorieën van de astronomie en een catalogus van meer dan 1000 sterren met hun exacte posities aan de hemelbol bevat.

Een lange rivaliteit van Moghulistan met de Oiraten om handelsroutes eindigde met de nederlaag van de Oiraten in 1530. Babur, een Timuridische heerser van Kaboel, veroverde in 1526 het grootste deel van India en stichtte het Mughal-rijk. Het Mughal-rijk viel in de 18e en 19e eeuw uiteen in verschillende kleinere staten en later werd de hoofdstad van het voormalige rijk in 1858 veroverd door het Britse Rijk.

IlkhanaatEdit

Main article: Ilkhanaat

Het Ilkhanaat, geregeerd door het Toluidse Huis van Hulagu, ontstond in 1256 en omvatte Iran, Irak, Transkaukasus, Oost-Azië Minor en West-Turkestan. Terwijl de eerste heersers van het khanaat steeds meer overgingen op het Tibetaans boeddhisme, bekeerden de Mongoolse heersers zich tot de islam na de troonsbestijging van Ilkhan Ghazan (1295-1304). In 1300 begon Rashid-al-Din Hamadani, in samenwerking met Mongoolse historici, in opdracht van Ghazan met het schrijven van Jami al-Tawarikh (Sudur un Chigulgan, Compendium van Kronieken). Het werk werd voltooid in 1311 tijdens het bewind van Ilkhan Öljeitü (1304-1316). Altan Debter, geschreven door de Mongoolse historicus Bolad Chinsan, diende als basis voor het schrijven van Jami al-Tawarikh. Na de dood van Abu Sa’id (1316-1335) viel het Ilkhanaat snel uiteen in verschillende staten. De meest prominente was de Jalayrid dynastie, geregeerd door afstammelingen van Mukhali van Jalair.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.