Wat zijn de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten?

De belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn onder meer:

• Diabetes
• Hypertensie
• Hypercholesterolemie
• Familiegeschiedenis
• Roken

Roken is ook een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van emfyseem en ook voor longkanker.

Hoe werkt deze ziekte bij vrouwen anders dan bij mannen?

Vrouwen zijn gevoeliger voor de gevolgen van roken dan mannen. De menopauze maakt vrouwen ook vatbaarder voor de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij mannen en vrouwen; vrouwen krijgen echter meestal minder agressieve diagnostische tests en behandelingen en hebben een hoger sterftecijfer na een hartaanval dan mannen.

Zijn de symptomen verschillend tussen mannen en vrouwen?

De symptomen van emfyseem of chronisch obstructieve longziekte verschillen enigszins tussen mannen en vrouwen. Bij mannen wordt emfyseem in een vroeger stadium vastgesteld dan bij vrouwen, ten dele als gevolg van vooringenomenheid van artsen. Bij vrouwen wordt de diagnose gesteld wanneer hun symptomen opvallen. Mannen klagen meer over een productieve hoest, terwijl vrouwen klagen over ademhalingsmoeilijkheden. Wat hartaandoeningen betreft, worden de symptomen van een hartaanval bij vrouwen minder goed herkend dan bij mannen. Vrouwen hebben vaker andere symptomen dan pijn op de borst, zoals:

• Gebrek aan adem
• Weakness
• Fatigue
• Nausea
• Nek-, kaak-, of rugpijn

Heeft de ziekte andere gevolgen voor specifieke demografische groepen?

Cardiovasculaire aandoeningen treffen mannen op jongere leeftijd dan vrouwen, omdat de premenopauzale jaren geacht worden bescherming te bieden tegen hart- en vaatziekten. Na de menopauze neemt de diagnose van hartziekten bij vrouwen toe. Het percentage hartaandoeningen is hoger bij Afro-Amerikaanse, Mexicaans-Amerikaanse en inheemse vrouwen. Chronische longaandoeningen zoals emfyseem treffen vooral rokers van rond de 50 jaar. Patiënten met een zeldzame aangeboren aanleg voor de ontwikkeling van emfyseem ontwikkelen de ziekte op jongere leeftijd.

Wat is de overlevingskans vandaag de dag ten opzichte van een generatie geleden?

Statistieken hebben aangetoond dat het aantal sterfgevallen als gevolg van hartziekten vanaf de jaren zestig tot halverwege de jaren negentig langzaam is gedaald voor zowel vrouwen als mannen. Deze daling is minder sterk bij Afro-Amerikaanse vrouwen en mannen. Gezien het groeiende probleem van zwaarlijvigheid kunnen deze trends echter verschillen van het midden van de jaren negentig tot nu. Ondanks de verbetering van de overlevingskansen blijven hartziekten de belangrijkste doodsoorzaak voor Amerikaanse mannen en vrouwen. Daarom is het belangrijk om een gezonde levensstijl aan te houden en de risicofactoren voor hartziekten te verminderen.

Wat kan iemand zelf doen om problemen te voorkomen?

Bij hart- en vaatziekten is risicomodificatie een belangrijke interventie. Het hebben van een huisarts is een belangrijke eerste stap. Women and Infants heeft nu een eerstelijnszorgpraktijk voor vrouwen met expertise in risicomodificatie voor hart- en vaatziekten. Het opsporen van diabetes, hypertensie en hypercholesterolemie en het onder controle houden van deze ziekten met aanpassingen van de levensstijl en zo nodig met medicijnen zijn belangrijke stappen in het management van elke volwassene. Stoppen met roken is ook van cruciaal belang voor de preventie van zowel coronaire aandoeningen als longaandoeningen zoals emfyseem. Aërobe lichaamsbeweging helpt ook om de cardiale risicofactoren te verminderen. Deskundigen raden aan rokers te screenen op chronische longaandoeningen, omdat de ontdekking van een dergelijke ziekte voor deze patiënten een goede stimulans is om te stoppen.

Is een dagelijkse aspirine nog steeds een goede manier om hartaanvallen te voorkomen?

Diabetische vrouwen moeten een dagelijkse aspirine nemen om hartaanvallen te voorkomen, in combinatie met andere risicobeperkende stappen. Een studie uit 2005 onder meer dan 39.000 vrouwen toonde aan dat het nemen van een dagelijkse aspirine ook het risico op een beroerte verlaagt bij vrouwen ouder dan 45 jaar (Ridker et al., NEJM, 2005). Bij vrouwen boven de 65 verminderde het dagelijks innemen van een aspirine ook de incidentie van een hartaanval. Een dagelijkse aspirine verminderde echter geen hartaanvallen bij relatief gezonde vrouwen tussen de 45 en 65 jaar.

Zal oestrogeenvervangingstherapie helpen het risico op hartaandoeningen te verminderen?

Nee, het gebruik van hormoonvervangingstherapie kan het risico op hartaandoeningen juist verhogen. Volgens het Women’s Health Initiative – een onderzoek onder meer dan 19.000 vrouwen – waren de risico’s van orale hormoonvervangingstherapie (HRT) groter dan de voordelen en veroorzaakten meer hartziekten en beroertes bij vrouwen die combinatie (oestrogeen en progesteron) HRT gebruikten dan bij degenen die geen HRT gebruikten. Bij vrouwen die een hysterectomie hebben ondergaan, werd het gebruik van orale oestrogeenvervangingstherapie geassocieerd met een hoger risico op beroerte, maar niet op hartaandoeningen.

Verhoogt het gebruik van anticonceptie het risico op het ontwikkelen van hartaandoeningen?

Dit hangt af van het type anticonceptie dat wordt gebruikt. Anticonceptiemiddelen die zowel oestrogeen als progesteron bevatten (de meeste orale anticonceptiepillen, de huidpleister en de vaginale ring) zijn in verband gebracht met een hoger risico op hartziekten. Omdat het risico op hartziekten bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd echter relatief laag is, zal gecombineerde hormonale anticonceptie slechts een kleine toename van het aantal gevallen van hartziekten veroorzaken. Daarom kunnen deze vormen van anticonceptie veilig worden gebruikt bij gezonde vrouwen. Vrouwen die al risicofactoren voor hartaandoeningen hebben (roken, diabetes, hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, familiegeschiedenis van hartaanval), moeten echter aan hun huisarts vragen welke anticonceptiemethode voor hen het veiligst is.

Wat zijn enkele tekenen dat er iets mis is?

Pijn op de borst bij inspanning die oplost bij rust, is in veel gevallen het eerste teken van een coronaire aandoening. Ademhalingsmoeilijkheden bij inspanning kunnen een aanwijzing zijn voor een hart- of longaandoening. Een productieve hoest is een teken van emfyseem of chronische bronchitis, maar is niet specifiek. De ontwikkeling van een van de bovenstaande symptomen moet u ertoe aanzetten hulp te zoeken bij uw huisarts.