Normale afscheiding kan bij een aantal aandoeningen voorkomen, waaronder infecties en onevenwichtigheden in de vaginale flora of pH. Soms heeft abnormale vaginale afscheiding geen bekende oorzaak. In een onderzoek naar vrouwen die zich in de kliniek meldden met zorgen over vaginale afscheiding of een vieze geur in hun vagina, bleek dat 34% bacteriële vaginose had en 23% vaginale candidiasis (gistinfectie). 32% van de patiënten bleek seksueel overdraagbare infecties te hebben, waaronder Chlamydia, Gonorroe, Trichomonas, of Genitale Herpes. De diagnose van de oorzaak van abnormale vaginale afscheiding kan moeilijk zijn, hoewel een kaliumhydroxidetest of vaginale pH-analyse kan worden gebruikt. Wanneer abnormale afscheiding gepaard gaat met branderigheid, irritatie of jeuk aan de vulva, wordt dit vaginitis genoemd. De meest voorkomende oorzaken van pathologische vaginale afscheiding bij adolescenten en volwassenen worden hieronder beschreven.

Bacteriële vaginoseEdit

Bacteriële vaginose (BV) is een infectie veroorzaakt door een verandering in de vaginale flora, die verwijst naar de gemeenschap van organismen die in de vagina leven. Het is de meest voorkomende oorzaak van pathologische vaginale afscheiding bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en is verantwoordelijk voor 40-50% van de gevallen. Bij BV neemt in de vagina het aantal lactobacillen af en neemt het aantal anaërobe bacteriën toe, waarvan Gardnerella vaginalis de belangrijkste is. Dit onevenwicht resulteert in de karakteristieke vaginale afscheiding bij patiënten met BV. De afscheiding bij BV heeft een karakteristieke sterke visachtige geur, die wordt veroorzaakt door de relatieve toename van anaerobe bacteriën. De afscheiding is meestal dun en grijs, of soms groen. Soms gaat het gepaard met een branderig gevoel bij het plassen. Jeuk is zeldzaam. De precieze oorzaken van de verstoring van de vaginale flora die tot BV leidt, zijn niet volledig bekend. Factoren die in verband worden gebracht met BV zijn echter antibioticagebruik, onbeschermde seks, douchen en het gebruik van een intra-uterien apparaat (IUD). De rol van seks bij BV is onbekend, en BV wordt niet beschouwd als een soa. De diagnose BV wordt gesteld door een zorgverlener op basis van het uiterlijk van de afscheiding, pH > 4,5, aanwezigheid van kiemcellen onder de microscoop, en een karakteristieke visachtige geur wanneer de afscheiding op een objectglaasje wordt gelegd en wordt gecombineerd met kaliumhydroxide (“whiff test”). De gouden standaard voor de diagnose is een gramkleuring die een relatief gebrek aan lactobacillen en een polymicrobiële reeks van gramnegatieve staafjes, gramvariabele staafjes en cocci aantoont. BV kan worden behandeld met orale of intravaginale antibiotica, of orale of intravaginale lactobacillus.

Vaginale schimmelinfectieEdit

Een vaginale schimmelinfectie of vaginale candidiasis is het gevolg van overgroei van candida albicans, of gist, in de vagina. Dit is een relatief veel voorkomende infectie, waarbij meer dan 75% van de vrouwen op enig moment in hun leven ten minste één schimmelinfectie heeft doorgemaakt. Risicofactoren voor schimmelinfecties zijn recent antibioticagebruik, diabetes, immunosuppressie, verhoogde oestrogeenspiegels en gebruik van bepaalde anticonceptiemiddelen, zoals intra-uteriene apparaten, pessariums of sponzen. Het is geen seksueel overdraagbare infectie. Vaginale infecties met candida komen vaak voor; naar schatting 75% van de vrouwen zal in hun leven ten minste één keer een schimmelinfectie oplopen. Vaginale afscheiding is niet altijd aanwezig bij schimmelinfecties, maar als het voorkomt is het meestal geurloos, dik, wit en klonterig. Vaginale jeuk is het meest voorkomende symptoom van candida vulvovaginitis. Vrouwen kunnen ook last hebben van branderigheid, pijn, irritatie, pijn bij het plassen, of pijn tijdens het vrijen. De diagnose van candida vulvovaginitis wordt gesteld door een monster van de vagina onder de microscoop te bekijken waarop hyfen (gist) te zien zijn, of door een kweek te nemen. Het is belangrijk op te merken dat de hierboven beschreven symptomen ook bij andere vaginale infecties kunnen voorkomen, zodat een microscopische diagnose of kweek nodig is om de diagnose te bevestigen. De behandeling bestaat uit intra-vaginale of orale antischimmelmedicijnen.

Trichomonas vaginitisEdit

Trichomonas vaginitis is een infectie die wordt opgelopen door seks en die gepaard gaat met vaginale afscheiding. Zij kan worden overgedragen via de penis naar de vagina, de vagina naar de penis, of van vagina naar vagina. De afscheiding bij Trichomonas is meestal geelgroen van kleur. Soms is het schuimig en kan het vies ruiken. Andere symptomen kunnen zijn: vaginaal branderig gevoel of jeuk, pijn bij het plassen, of pijn bij geslachtsgemeenschap. De diagnose trichomonas wordt gesteld door een monster van de afscheiding onder de microscoop te bekijken, waarbij de trichomonaden op het objectglaasje bewegen. Bij vrouwen met trichomonas wordt het organisme echter meestal slechts in 60-80% van de gevallen opgespoord. Met andere tests, zoals een kweek van de afscheiding of een PCR-test, is de kans groter dat het organisme wordt opgespoord. De behandeling bestaat uit een eenmalige dosis orale antibiotica, meestal metronidazol of tindazol.

Chlamydia en gonorroeEdit

Chlamydia en gonorroe kunnen ook vaginale afscheiding veroorzaken, hoewel deze infecties vaker wel dan niet symptomen veroorzaken. De vaginale afscheiding bij chlamydia is meestal pusachtig, maar het is belangrijk op te merken dat chlamydia in ongeveer 80% van de gevallen geen afscheiding veroorzaakt. Gonorroe kan ook met pus gevulde vaginale afscheiding veroorzaken, maar Gonorroe is eveneens asymptomatisch in tot 50% van de gevallen. Als de vaginale afscheiding gepaard gaat met bekkenpijn, duidt dit op een bekkenontstekingsziekte (PID), een aandoening waarbij de bacteriën zich in het voortplantingskanaal hebben verplaatst.

Andere oorzakenEdit

Vreemde voorwerpen kunnen een chronische vaginale afscheiding met een vieze geur veroorzaken. Veel voorkomende vreemde voorwerpen die bij adolescenten en volwassenen worden aangetroffen, zijn tampons, toiletpapier en voorwerpen die worden gebruikt voor seksuele opwinding.

Vóór de puberteitEdit

De meest voorkomende reden waarom pre-puberale vrouwen naar de gynaecoloog gaan, is bezorgdheid over vaginale afscheiding en vaginale geur. De oorzaken van abnormale vaginale afscheiding bij pre-puberale meisjes zijn anders dan bij volwassenen en houden meestal verband met levensstijlfactoren zoals irritatie door agressieve zeep of strakke kleding. De vagina van pre-puberale meisjes (door gebrek aan oestrogeen) is dunwandig en heeft een andere microbiota; bovendien heeft de vulva van pre-puberale meisjes geen schaamhaar. Deze kenmerken maken de vagina vatbaarder voor bacteriële infecties. De bacteriën die vaker verantwoordelijk zijn voor vaginale afscheiding bij pre-puberale meisjes verschillen van die in andere leeftijdsgroepen, en omvatten Bacteroides, Peptostreptococcus, en Candida (gist). Deze kunnen het gevolg zijn van de kolonisatie van de vagina met orale of fecale bacteriën. Een andere oorzaak van vaginale afscheiding bij pre-puberale meisjes is de aanwezigheid van een vreemd voorwerp zoals een stuk speelgoed of een stuk toiletpapier. In het geval van een vreemd voorwerp is de afscheiding vaak bloederig of bruin.