Overstelpend onderzoek toont aan dat minder rood vlees en meer vis en zeevruchten van hoge kwaliteit goed is voor onze gezondheid. Vis bevat veel omega-3-vetzuren. Dit zijn essentiële vetten, wat betekent dat het lichaam ze niet zelf kan aanmaken en ze moet halen uit het voedsel dat we eten. Omega-3 vetzuren zijn goed voor de gezondheid van het hart, helpen bij het voorkomen van beroertes en kunnen een hele reeks andere gezondheidsproblemen helpen beheersen. Echter, de keerzijde van het eten van meer vis is een klein probleem 5 millimeter of minder in diameter: microplastics.

Kleine stukjes plastic die microplastics worden genoemd (een onderscheid dat alleen op de grootte is gebaseerd) worden in de oceaan gevonden. Grotere stukken plastic worden in de loop der tijd steeds kleiner en kleiner. Microplastics zijn klein genoeg om te worden ingeslikt door zeedieren, inclusief de dieren die op ons bord terechtkomen. 70 jaar productie van plastic later, beginnen we eindelijk te zien waar het allemaal terechtkomt wanneer we het weggooien.

Volgens een VN-rapport uit 2017 zijn er meer dan 51 biljoen microplastic deeltjes in de zee, meer dan 500 keer het aantal sterren in de Melkweg. In tegenstelling tot plastic zakken, vistuig en ander macroplastisch afval, zijn microplastics zo verraderlijk omdat ze onzichtbaar voor ons zijn. Het onderzoek naar microplastics en hun effecten staat nog in de kinderschoenen.

Waar worden microplastics gevonden?

Microplastics worden overal in de oceaan gevonden, drijvend aan de oppervlakte, vermengd met de waterkolom en sommige hebben een dichtere dichtheid dan water en zinken naar de zeebodem. Plastics zijn ontdekt op duizenden meters diepte in de diepste uithoeken van de oceaan. Zelfs het noordpoolgebied en Antarctica zijn dumpplaatsen voor deze minuscule kunststoffen geworden. Plastic polymeren bevatten additieven zoals pigmenten, weekmakers, hitte- en UV-stabilisatoren, vulstoffen en vlamvertragers zoals polybroomdifenylethers (PBDE’s). Deze additieven kunnen uitlogen in het omringende water en mogelijk problemen veroorzaken voor het milieu en de volksgezondheid.

Hoe beïnvloeden ze het leven in zee?

Er is nog niet veel bekend over microplastics en hun milieu-effecten. We produceren al vele decennia kunststoffen, maar de eerste Amerikaanse wetgeving om microplastics aan te pakken is eind 2015 voor het eerst in werking getreden, met The Microbead-Free Waters Act of 2015. De wet richt zich op afspoelbare producten zoals tandpasta en bodywash, maar de productie van sommige producten die microbeads bevatten, mocht doorgaan tot de zomer van 2019.

Huidig onderzoek suggereert dat de chemicaliën die worden gebruikt bij de productie van kunststoffen kunnen uitlogen en worden ingeslikt door zeeleven. Kunststoffen zijn petrochemische stoffen, wat betekent dat ze worden geproduceerd uit aardolie en aardgas. Ze reizen van het spijsverteringskanaal naar het bloedvatenstelsel en de omliggende weefsels. En oceaanbewoners zijn niet de enigen die zich tegoed doen aan plastic. Microplastics worden ook gevonden in zoet water. Karper en tilapia zijn twee zoetwatersoorten die microplastics blijken binnen te krijgen.

Als microplastics in de oceaan voorkomen, hopen ze verontreinigende stoffen op, zoals PCB’s en pesticiden, die zich het liefst aan plastic hechten als het in de buurt is (dit wordt ‘adsorberen’ genoemd). De verontreinigende stoffen worden op deze manier ook geconcentreerd.

Filtervoeders zoals kokkels, mosselen, sint-jakobsschelpen en oesters zuigen deeltjes in het zeewater aan en filteren ze eruit. Een studie naar de opname van microplastics in mosselen suggereert dat microplastics de kieuwen van schelpdieren kunnen beschadigen. Een recent onderzoek naar microplastics in de diepzee vond plastic deeltjes in elke filter die werd bestudeerd.

Nieuw onderzoek wees uit dat chemische uitloging van microplastics ook van invloed is op onze kleinste vrienden- mariene fotosynthetische algen, die een rol spelen bij het produceren van de zuurstof waar we op vertrouwen om te leven. Plasticvervuiling bleek de groei, fotosynthese en zuurstofproductie te verstoren van de meest voorkomende groep fotosynthetische bacteriën in de oceaan, Prochlorococcus.

Wat betekent dit voor alle liefhebbers van zeevruchten?

Op dit moment is er meer onderzoek nodig om precies te begrijpen hoe ingenomen microplastics de menselijke gezondheid kunnen beïnvloeden. Het is bekend dat mensen deze minuscule plastic deeltjes eten, maar vissen zijn niet de enige bron. Gebotteld water, bier, honing, zeezout en theezakjes zijn allemaal blootgesteld als dragers van microplastics, om er maar een paar te noemen. We weten nog niet hoe deze plastics ons kunnen beïnvloeden en in welke hoeveelheden ze al dan niet schadelijk kunnen zijn. Moeten we dan maar stoppen met het eten van zeevruchten om te voorkomen dat we mogelijk plastic eten? Kortom, er zijn nog steeds vragen en hiaten in de kennis, dus de hoeveelheid risico die men bereid is te nemen, zal dit bepalen.