Tandbeweeglijkheid is meestal het loskomen van de tand in zijn kom. De gingiva rond de losgekomen tand is meestal gezwollen en rood. Er zijn meerdere factoren en oorzaken van tandbeweeglijkheid.

Oorzaak en gevolgen van tandbeweeglijkheid

De grootste veroorzaker is ophoping van tandplak. Ophoping van tandplak en tandsteen wijst op een slechte mondhygiëne en een verkeerde poetstechniek. Als gevolg hiervan wordt tandplak na verloop van tijd harder en wordt tandsteen, dat moeilijk te verwijderen is met handmatig tandenpoetsen en professionele gebitsreiniging vereist. Deze opeenhoping van tandsteen en tandsteen is meestal de thuisbasis van veel bacteriën, die schadelijke veranderingen veroorzaken aan de aangehechte gingiva. Zolang dit aanwezig is, blijft het tandvlees rood en gezwollen, omdat het voortdurend schade toebrengt aan het tandvlees. Zonder een goede mondhygiëne neemt de hoeveelheid tandsteen geleidelijk toe, waardoor het tandvlees naar beneden beweegt en er meer ruimte ontstaat voor de opbouw van tandsteen. Na verloop van tijd leidt deze tandsteen tot het loskomen van tanden en kiezen omdat de ondersteunende structuur van de tanden en kiezen geleidelijk terugtrekt en verslechtert in conditie. Als de omstandigheden hetzelfde blijven, komt er een tijd dat de tand alleen nog door deze tandsteen wordt ondersteund en de gingiva zijn aanhechting verliest. Deze aandoening gaat gepaard met botverlies, dat een koker rond de tand vormt, wat uiteindelijk leidt tot het verlies van de tand. Andere oorzaken van tandbeweeglijkheid kunnen zijn een traumatische beet als gevolg van verkeerd uitgelijnde tanden, waardoor het tandvlees van de tanden voortdurend wordt beschadigd. Een andere oorzaak zijn parafunctionele gewoonten, zoals nachtknarsen, onbewust klemmen en kauwen en bruxisme.

Hoe tandverlies te voorkomen

Met een goede hygiëne kan tandverlies worden voorkomen. Wanneer een persoon zich ophoping van hard tandsteen rond de tandranden realiseert, moet onmiddellijk worden overwogen om dit te verwijderen met professionele reiniging, scaling en root planning.

De mate van mobiliteit van de tand bepaalt in grote mate het succes van de procedure. Normaal zit de tand vast aan het bot met parodontale ligamenten, zodat er een natuurlijke en fysiologische beweeglijkheid van de tand is van maximaal 0,25 mm.

Er zijn drie gradaties van tandmobiliteit.

Graad 1 is 1-2 mm mobiliteit van de tanden. Dit kan ongedaan worden gemaakt door professionele scaling, polijsten en onderhoud gedurende ten minste 1 maand thuis.Na scaling thuis, bestaat het onderhoud uit:

• tweemaal daags 3 minuten poetsen met een zachte tandenborstel;
• daags flossen met de juiste techniek;
• tweemaal daags gebruik van mondwater.

Graad2 is tandbeweeglijkheid groter dan 2 mm, zonder verticale verplaatsing van de tand. Deze graad vereist een meer uitgebreide procedure, anders dan die vermeld voor graad 1. Splinting van tanden aan aangrenzende gezonde en normale tanden kan effectief zijn in dit geval. Schalen, polijsten, diepe curettage en wortelplanning zijn noodzakelijk. Antibiotica kunnen worden gegeven om de pathogene flora om te zetten in normale flora. Het succes van graad 2 mobiliteit hangt af van een zorgvuldige mondhygiëne. Bij graad 1 en graad 2 is de kans op herstel vrij groot.

Graad 3 is mobiliteit van de tand groter dan 3 mm. De tand is beweeglijk in alle vlakken en beweegt verticaal in de kom. Zo’n tand is moeilijk te redden en leidt uiteindelijk tot extractie.