Een recente Michigan Appellate Court heeft een uitvoerige, wetenschappelijk onderbouwde uitspraak gedaan over shareholder oppression en de business judgment rule. De beslissing zal belangrijke gevolgen hebben voor toekomstige geschillen tussen eigenaars en aandeelhouders van nauw verbonden ondernemingen in de staat.

De beslissing van het Hof van Beroep van Michigan in Franks v. Franks maakt duidelijk dat:

• Degenen die aandeelhoudersonderdrukking claimen, moeten aantonen dat de handelingen in kwestie werden gedaan met de bedoeling om hun belangen te belemmeren, niet alleen dat het gedrag het effect had van het belemmeren van hun belangen.
• De “business judgement rule” sluit niet uit dat rechtbanken bedrijfsbeslissingen beoordelen om te bepalen of dergelijke beslissingen of ander beleid te kwader trouw zijn genomen of deel uitmaken van een plan om aandeelhouders te onderdrukken in strijd met MCL 450.1489(1).

Michigan’s Shareholder Oppression Statute

De wet van Michigan beschermt krachtig aandeelhouders van bedrijven in nauw bezit waarvan de aandelen niet gemakkelijk verhandelbaar zijn als gevolg van handelingen van directeuren of anderen die zeggenschap hebben over een bedrijf die “illegaal, frauduleus, of opzettelijk oneerlijk en onderdrukkend” zijn. De wet definieert “opzettelijk oneerlijk en onderdrukkend” gedrag als “een voortdurende gedragslijn of een belangrijke handeling of reeks handelingen die de belangen van de aandeelhouder als aandeelhouder aanzienlijk schaadt.”

Beleid inzake inkoop en dividend in het geding

In het geding in Franks v. Franks waren het beleid inzake inkoop van aandelen en dividend. De gedaagden bezaten klasse A stemgerechtigde aandelen van Burr Oak Tool and Die, Inc (“Burr Oak”), een onderneming die werktuigmachines produceert. De eisers bezaten elk klasse B- of C-aandelen zonder stemrecht in het bedrijf. Terwijl klasse B-aandelen geen dividenden kregen, konden die aandelen worden omgezet in klasse C-aandelen, die wel dividenden krijgen.

Een van de gedaagden vroeg om een taxatie van het bedrijf in afwachting van een terugkoop van aandelen. De taxatie concludeerde dat de aandelen van Burr Oak ongeveer $ 598 per aandeel waard waren voor de 77.043 uitstaande aandelen. Na de taxatie lieten de gedaagden Burr Oak aanbieden om de aandelen van de gedaagden te kopen voor $62 per aandeel.

De eisers klaagden vervolgens aan, stellende dat de gedaagden hun stemrecht en zeggenschap over Burr Oak gebruikten om zichzelf te bevoordelen en de minderheidsaandeelhouders onrechtmatig te onderdrukken. In antwoord daarop stelden de gedaagden dat het niet kopen van aandelen op zichzelf niet onderdrukkend was, noch hun aanbod om de aandelen tegen een bepaalde prijs te kopen. Bovendien voerden de gedaagden aan dat hun beslissing om geen dividenden uit te keren te wijten was aan legitieme zakelijke redenen en dus toelaatbaar was op grond van de “business judgement rule”.

De rechtbank wees de eisers toe in een motie voor gedeeltelijke summiere afdoening van hun vordering van onderdrukking door aandeelhouders. De rechtbank bepaalde dat de juiste remedie was om de onderneming te dwingen de aandelen van de niet-stemgerechtigde leden te kopen tegen een prijs die moest worden vastgesteld na een hoorzitting met bewijsmateriaal.

Het Hof van Beroep keerde de rechtbank terug en oordeelde dat de eisers er niet in waren geslaagd om aandeelhoudersonderdrukking te bewijzen. Het Hof oordeelde echter ook dat de business judgement rule de rechtbank niet verbood om de zakelijke beslissingen van de gedaagden te beoordelen, met inbegrip van hun dividendbeleid, om te bepalen of het bewijsmateriaal aantoonde dat hun beleid te kwader trouw was gemaakt en deel uitmaakte van een plan om handelingen te plegen die neerkwamen op onderdrukking van aandeelhouders.

Intent, Not Effect

De rechtbank merkte op dat de definitie van onderdrukking zich richt op “het gedrag van de meerderheid in plaats van het effect van dat gedrag op de minderheid” en dat “de wetgever het bewijs vereiste van een intentie om te handelen op een manier die oneerlijk en onderdrukkend was voor de aandeelhouder” om een vordering voor aandeelhoudersonderdrukking vast te stellen.

Zo “moet de klagende aandeelhouder bewijzen dat de bestuurders of de personen die de controle hebben over de vennootschap, een “voortdurende gedragslijn” hebben gevolgd of “een belangrijke handeling of reeks handelingen” hebben verricht die de belangen van de aandeelhouder als aandeelhouder wezenlijk heeft belemmerd, en dat zij dit hebben gedaan met de bedoeling om de “belangen van de aandeelhouder als aandeelhouder wezenlijk te belemmeren.

Consequently, “a defendant can avoid liability by showing that he or she did not have the requisite intent when he or she took the acts that interfered with the shareholder’s interests.” Aangezien de gedaagden een feitelijke vraag over deze kwestie konden vaststellen door het bewijs te leveren dat hun gedrag werd gemotiveerd door legitieme zakelijke redenen en niet de intentie had om de belangen van de aandeelhouder te schaden, annuleerde de rechtbank de summiere beschikking.

Business Judgment Rule Is Not an Impenetrable Shield

De gedaagden voerden ook aan dat de business judgement rule de rechtbank uitsloot van het toetsen van zijn besluitvorming met betrekking tot zijn dividendbeleid. Volgens die regel zullen rechtbanken over het algemeen hun oordeel over het dividendbeleid niet in de plaats stellen van dat van bestuurders, tenzij er bewijs is dat het beleid frauduleus was of te kwader trouw werd gevoerd.

Hoewel, “een aandeelhouder overwint noodzakelijkerwijs de business judgement rule door bewijs aan te dragen om de elementen van een vordering onder de shareholder-oppression statute vast te stellen, omdat die statute onrechtmatig gedrag identificeert en er een remedie voor biedt.

“Dienovereenkomstig verbiedt de “business judgement rule” een rechtbank niet om de zakelijke beslissingen van gedaagden – inclusief hun dividendbeleid – te beoordelen in het licht van het geheel van het bewijs om te bepalen of het bewijs aantoont dat gedaagden hun beleid te kwader trouw hebben geformuleerd en als onderdeel van een plan om handelingen te plegen die neerkomen op aandeelhoudersonderdrukking onder MCL 450.1489(1).”

Terwijl aandeelhouders van dicht bij elkaar staande Michigan bedrijven zeker levensvatbare claims en rechtsmiddelen kunnen hebben voor onderdrukkend gedrag, moeten zij meer aantonen dan alleen onderdrukkende effecten. Zij moeten ook aantonen dat er sprake is van onderdrukkende opzet. Omgekeerd moeten directeuren of anderen die de controle hebben over bedrijven zich ervan bewust blijven dat de “business judgement rule” hen niet noodzakelijkerwijs zal beschermen tegen de toetsing door een rechtbank.

Als u vragen hebt over deze beslissing, onderdrukking door aandeelhouders, de “business judgement rule” of andere kwesties, neem dan vandaag nog contact op met de praktijkgroep ondernemingsrecht van Kreis Enderle.