Als hoofdonderzoeker bij onderzoeken naar het 2 tot 3 uur vasten voor heldere vloeistoffen in Calgary aan het eind van de jaren 80, en als lid van de taakgroep van de American Society of Anesthesiologists die op bewijs gebaseerde vastenrichtlijnen heeft ontwikkeld, wil ik de herziening en het commentaar van de Canadian Association of General Surgeons (CAGS) bespreken over preoperatief vasten voor volwassenen.1

De auteurs stellen dat het “klassieke chirurgische en anesthesie dictaat is geweest dat” gezonde patiënten “NPO moeten worden gehouden vanaf middernacht de nacht voor de operatie.” Dit is twijfelachtig als ze met “klassiek” een gevestigde praktijk bedoelen die door de literatuur wordt gesteund. In 1883 raadde Lister2 aan dat patiënten ongeveer 2 uur voor de operatie heldere vloeistof moesten drinken, maar dat er geen vaste stof in de maag mocht zijn. Gedurende de volgende 80 jaar waren de richtlijnen in het vastenboek 2-3 uur voor heldere vloeistoffen en 4-6 uur voor licht verteerbare vaste stoffen. Dit was in overeenstemming met de bekende snelle maaglediging van heldere vloeistoffen en de langzamere vertering en lediging van vaste stoffen. Pas in de jaren 1960 veranderden de meeste Amerikaanse anesthesie handboeken, zonder nieuw bewijs, naar NPO na middernacht.

Onze eerste Calgary studie toonde een grote variabiliteit aan tussen patiënten in het volume van de maagvloeistof bij de inductie van anesthesie bij gezonde patiënten. Het gemiddelde volume was lager bij patiënten die 2-3 uur voor de operatie 150 ml water hadden gedronken dan bij patiënten die vanaf middernacht NPO kregen,3 van wie de meesten 12-18 uur geen orale inname hadden gehad. Verdere studies uit Calgary en andere centra, waarnaar de auteurs verwijzen, bevestigden dat het drinken van 150-450 mL of meer heldere vloeistof (water, zwarte koffie of thee, vruchtensap) tot 2-3 uur voor de operatie het volume van de maagvloeistof niet deed toenemen in vergelijking met NPO vanaf middernacht. Als het volume niet toeneemt, neemt het risico op pulmonale aspiratie niet toe.

De door de auteurs geciteerde richtlijnen van 1990 van de Canadian Anaesthetists’ Society, van een totale vastenperiode van niet minder dan 5 uur, zijn al lang verouderd. In 1999 publiceerde de American Society of Anesthesiologists preoperatieve vastenrichtlijnen van 6 uur voor licht verteerbare vaste stoffen en 2 uur voor heldere vloeistof voor gezonde patiënten die een electieve operatie zouden ondergaan.4 De Canadian Anesthesiologists’ Society nam het jaar daarop soortgelijke richtlijnen aan.5

Samenwerking van anesthesie- en chirurgische collega’s en verpleegkundigen is essentieel voor een verandering naar evidence-based richtlijnen. In het Foothills Medical Centre presenteerden wij in 1988 ons bewijs van de veiligheid van heldere vloeistoffen aan een gezamenlijke bijeenkomst van chirurgen en anesthesisten en vervolgens aan de hoofdverpleegkundigen van onze ambulante en chirurgische verpleegafdelingen. De klinische hoofden van anesthesie en chirurgie verstrekten details van de herziene richtlijnen in een gezamenlijke brief aan alle behandelende en inwonende chirurgen en anesthesisten, met kopieën aan de hoofdverpleegsters. De vasteninstructies in de handleiding voor het verpleegbeleid van het ziekenhuis werden vervolgens herzien. Patiënten kunnen ervoor kiezen om tot 4 uur voor het geplande tijdstip van de operatie te drinken uit een lijst met heldere vloeistoffen, zodat een wijziging in het operatieschema kan worden aangebracht en er nog 2 uur voor het eigenlijke tijdstip van de operatie overblijft.