Plantenvermeerderaars gebruiken dit vermogen van planten om genetisch identieke planten te klonen of te produceren uit een enkele cel, weefsel of orgaan van een ouderplant. Hoe groter het uitgangsstuk, hoe gemakkelijker de groei van nieuwe nakomelingen. Zo vereist het kweken van een nieuwe plant uit een enkele cel gespecialiseerde media, groeiomstandigheden, veel vaardigheid, geduld en geluk. Een plant kweken uit een volledig gevormde stek met stengel, bladeren en weefsels, waarbij alleen de wortels ontbreken, is net zo eenvoudig als deze in een glas water zetten.
We zullen de methoden bespreken die bij celkweek en bewortelde stekken worden gebruikt, voor de beginnende en de ervaren kweker.

De EENVOUDIGSTE METHODE – EEN GLAAS WATER

Plant & Boomstekken Veel planten kunnen worden gestart van stekken die in een glas water zijn geplaatst. Begin bij de top en tel de stengel minstens vier knopen naar beneden. Snijd de stengel tussen het vierde en vijfde knooppunt door. Verwijder de bladeren van de onderste twee knopen en plaats het stekje in water.

Gebruik schoon water in een schone bak. Helder glas is het beste, zodat u kunt zien wat er binnenin gebeurt. U kunt een theelepel aquarium houtskool aan het potje toevoegen als u wilt. Dit zal een deel van de giftige stoffen en onzuiverheden in het water absorberen. Ververs het water regelmatig als het troebel of troebel wordt.
De troebelheid wordt veroorzaakt door bacteriën en schimmels die in het water groeien en leven van de rottende plantencellen. Om dit probleem te verhelpen kunt u het glas en de stek in zijn geheel wassen met een sopje (afwasmiddel werkt het beste), de kleverige deeltjes verwijderen en de stek weer in schoon water zetten.
De ontkleuring van het water wordt veroorzaakt door afscheidingsproducten van de plant zelf. Deze worden geproduceerd om de plant te helpen aanvallen van bacteriën en schimmels af te weren, maar de verbindingen kunnen zich in het water ophopen en de plant uiteindelijk beschadigen.
Plaats de stekken die moeten wortelen in een zonnig raam. U hoeft zich geen zorgen te maken over stress als gevolg van watergebrek, want de stek kan al het water opnemen dat hij wil. U moet de gezonde groei en ontwikkeling van de bovenste scheuten en bladeren stimuleren.
De cellen en weefsels in dit bovenste gebied, zullen een plantgroeiregulator produceren, Indool Azijnzuur (IAA), dat door de stengel naar beneden reist tot het bij het snijuiteinde komt waar het zich ophoopt. Wanneer het een bepaalde concentratie bereikt, zal het de vorming van wortels induceren. Bij een normale, bewortelde plant bevordert het IAA de gezonde groei van nieuwe wortels. Commercieel bewortelingspoeder uit het tuincentrum bevat IAA in lage concentratie. Je dompelt de stek in het bewortelingspoeder, en het IAA in het poeder wordt in de plant opgenomen en begint het proces van wortelvorming. Dit is slechts een manier om het proces te versnellen, of om wortels te krijgen op moeilijk te hanteren planten.

Probeer gewoon stengelstekken in water voor de volgende planten: pothos, coleus, munt, alles met een vierkante stengel, wijnstokken, geraniums, impatiens, tropische planten, spinnenplanten, druiventros, pussy willows.
Als de plant eenmaal wortel heeft geschoten, kunt u deze in aarde in een pot planten. Sommige planten kunnen onbeperkt overleven in water. Dit is een eenvoudige vorm van hydrocultuur. Zorg ervoor dat u de plant af en toe een zwakke oplossing van meststof geeft, aangezien er geen voedingsstoffen in het water zitten.

Stamstekken

De meeste mensen zijn bekend met de methoden om stamstekken te nemen van planten zoals geraniums om veel nieuwe planten te produceren uit één ‘moederplant’. Deze nieuwe planten zijn genetisch identiek aan de moederplant, ze worden klonen genoemd.

Bij veel plantensoorten zullen de nieuwe wortels zich onvoorzien vormen vanuit de knoop. Dit betekent dat de wortels zich op een avontuurlijke manier ontwikkelen, vanuit een knooppunt op de stengel. Sommige planten zijn zo goed in het produceren van wortels, dat nieuwe wortels ook in het inwendige deel van de stengel zullen groeien, en helemaal niet op een knoop.
Make theCut. Om het succes van de beworteling te vergroten, moeten de stengels voor vermeerdering tussen de knopen worden doorgesneden, waarbij alleen een kort stompje van de internode overblijft. De wortels zullen zich gewoonlijk bij de knoop vormen, en het onderste stuk internodeweefsel kan worden aangetast door pathogene schimmels en bacteriën. Als de internodale doorsnede onder de knoop lang genoeg is, zal de wortelvorming worden beïnvloed door de aantasting van het afgesneden stengeleinde.
Als de internodale doorsnede te kort is of als de doorsnede te dicht bij de knoop wordt gemaakt, kan de wortelontwikkeling worden belemmerd door de beschadiging van de internodale doorsnede. Snijd de stengeldelen niet op de knopen af.
Verwijder de bladeren van de onderste twee knopen, zodat ze niet in het bewortelingsmedium worden begraven. Snijd deze netjes af zonder de stengel te beschadigen. Er moeten ten minste 2 – 4 knopen met intacte bladeren overblijven, nog twee knopen onderaan zonder bladeren en een kort stuk internode onder de laagste knoop. Het is niet nodig dat alle stekken eindknoppen hebben. U kunt een lange stengel in verschillende secties snijden, van boven naar beneden, zolang elke sectie maar genoeg knoppen en knopen heeft om bladeren, scheuten en wortels te produceren.
Sommige planten zullen adventieve wortels produceren langs de internodale sectie. Dit gebeurt vaak wanneer groeiregulatoren worden toegepast en in dit deel van de stengel worden geabsorbeerd. Sommige plantensoorten wortelen snel en zijn niet gespecialiseerd in welk deel van de stengel wortels produceert, hoewel er gewoonlijk meer wortels worden geproduceerd bij de knopen.

Groeiregulatoren. De productie van wortels wordt gecontroleerd door de beweging van plantengroeiregulatoren binnen de plant. De bladhoudende scheuten en bladeren aan de top van de plant produceren indoolazijnzuur en andere gelijksoortige stoffen die naar de basis van de stengel gaan. Zij werken in op de cellen onderin de plant om de wortelgroei in hele planten en in stekken te stimuleren. Daarom is het belangrijk ook stekken met gezonde bladeren en scheuten aan de bovenkant te hebben.
Milieu.Wortelen kan worden gestimuleerd door een vochtig milieu voor de plant te creëren, de stress op het watertransport- en -absorptiesysteem in de plant te verminderen, en door een gastvrij bodemmilieu voor de groei en ontwikkeling van wortels te creëren. Het grondmengsel moet fijn en zacht zijn, vochtig, en gemakkelijk doordringbaar voor nieuwe, jonge wortels en wortelharen.Bewaar de stekken in licht vochtige grond, en dek ze af met een plastic zak om het juiste milieu te helpen scheppen. Dit zal de snelheid van transpiratie van water uit de bladeren verminderen, en dus de waterstress op de onbewortelde stek verminderen.
Bodem. Gebruik een goede kwaliteit grond-loze mix met veenmos, vermiculiet of perliet en wat zand indien beschikbaar. In een zeer vroeg stadium kunt u perliet of vermiculiet gebruiken om stekken te laten wortelen. Doe geen tuinaarde of zwarte aarde in het bewortelingsmedium, omdat dit bodempathogenen en onkruidzaden introduceert. Als de stek eenmaal geworteld is en zijn afweermechanismen heeft hersteld, kan het in een grondmengsel met zwarte aarde. De potgrond die je in de bouwmarkt koopt is meestal te zwaar en bevat te veel zwarte aarde om voor vermeerdering te gebruiken. Probeer het te mengen met half turfmolm om het lichter te maken voor het oppotten van uw volgroeide, gewortelde planten.
Pathogenen – Bacteriën en Schimmels. Als de omgeving echter te vochtig is, zal de groei van pathogene bacteriën en schimmels toenemen, dus de grond moet tussen twee gietbeurten uit kunnen drogen, en stekken moeten regelmatig worden gecontroleerd op tekenen van schimmelaantasting.Naarmate de plant wortels ontwikkelt, kunt u kleine gaatjes in de plastic zak knippen, of de zak aan de onderkant een beetje open laten, en geleidelijk het plastic helemaal verwijderen.
U kunt Equisetum, paardenstaarten, gebruiken als natuurlijke fungiciden. Meng gedroogde of verse paardenstaarten in water, laat het een nacht staan, en giet deze ’thee’ over de planten als een gronddouche met wekelijkse tussenpozen, wanneer u water geeft. U kunt ook gedroogde, gebroken paardenstaartstengels door uw aardemengsel mengen wanneer u de stekken oppot.

Denaasthardste manier om een plant te vermeerderen – uit zaad

Als u zaad van een plant kunt krijgen, kunt u het natuurlijk in aarde of zand planten, binnen of buiten, en vele prachtige dingen laten groeien. Zorg ervoor dat u de instructies op de zaadverpakking leest. Veel zaden hebben speciale vereisten. Sommige moeten een paar dagen of zelfs maanden in de koelkast worden gelegd voordat ze goed ontkiemen. Sommige moeten in juli buiten worden geplant in plaats van in mei.

Zaden zijn kleine pakketjes met precies het juiste genetische materiaal om een plant als het ware te produceren. Het embryo begint als een enkele cel, maar het heeft de hulp van de rest van het zaad om wortels, scheuten en bladeren te produceren.
Zie Perkplanten uit zaden voor meer details.

BIJZONDERE PLANTEN

Er zijn enkele planten die op ongebruikelijke manieren nieuwe planten produceren. Veel leden van de cactus- en vetplantenfamilie, woestijnplanten, zijn zeer gemakkelijk te vermeerderen uit stengelstekken, bladstelen, bladdelen en zelfs kleine stengeldelen. Deze planten komen uit een barre, droge omgeving, dus zijn ze geprogrammeerd om elk voordeel te benutten om een nieuwe plant te ontwikkelen.

Probeer om het even welk stuk van een jade plant te nemen, een heel stengeldeel, een blad met een bladsteel, een heel blad zonder bladsteel, zelfs een helft van een blad. Laat de gesneden stukken een nacht drogen, dit zal de acalluslaag over de gesneden uiteinden laten vormen. Dit vermindert de kans op infectie en geeft ook een goede start voor de wortelvorming. Leg de stukken op een pot gevuld met een mengsel van veenmos en zand (woestijnplanten houden van zand). U kunt de pot afdekken met een plastic zak, maar dit is niet nodig als de stukken een beetje in de grond begraven zijn. Goed water geven en in een zonnig raam zetten. Laat de grond uitdrogen voordat u weer water geeft, zodat u geen schimmelproblemen krijgt. Nieuwe wortels zouden zich in ongeveer twee weken moeten vormen.
Deze methode werkt met veel vetplanten en cactusplanten.
Begonia’s groeien wortels vanuit de nerven in de bladeren. Snijd een groot gezond blad af en maak kleine sneetjes of breuken in de belangrijkste bladnerven, één sneetje voor elke hoofdnerf. Leg het blad met de goede kant naar boven op een mengsel van veenmos en zand. Zorg ervoor dat er een goed contact is tussen het blad en de grond. U kunt kleine kiezelsteentjes op het blad leggen om het te verzwaren, of het op zijn plaats houden met tandenstokers of draden. Dek het geheel goed af in een plastic zak en zet het in een zonnig raam (niet te zonnig, anders wordt de plant heet in de zak). Op de breukplaatsen van de nerven zullen zich wortels vormen. Dan zullen de wortels kleine nieuwe scheuten omhoog sturen. Wanneer deze groot genoeg zijn, kunt u ze van het hoofdblad afknippen en in hun eigen potten overpotten.

Spinnenplanten en andere planten zoals aardbeien zenden kleine plantjes uit op uitlopers. Deze uitlopers zijn eigenlijk gemodificeerde stengels, en de plantjes zijn al volledig uitgerust met wortels. Dit type plant is heel gemakkelijk te starten. U kunt de kleine plantjes gewoon afknippen, ze in hun eigen pot overpotten en op een afstandje zetten. Om ze een voorsprong te geven, kun je ze een tijdje aan de moederplant laten vastzitten tot de baby goed is geworteld in zijn nieuwe thuis. U kunt de baby’s ook in een glas water zetten tot ze meer wortels krijgen voordat u ze in aarde plant.
Veel planten groeien uit dezelfde wortel meerdere scheuten omhoog. Het is heel eenvoudig om de plant in vele kleine plantjes te splitsen, elk met een wortel en een scheut, en de plantjes apart in hun eigen potten te verpotten. Dit wordt ‘delen’ genoemd en is een gebruikelijke methode om planten te vermeerderen. Probeer dit maar eens bij alles wat een bossige bos scheuten uit de kruin heeft.

Vanuit EEN ENKELE CEL

Knipsels In een laboratorium kunt u kleine stukjes van de plant nemen, ze wassen, en ze terugbrengen tot stukjes van slechts enkele cellen. Als je deze cellen in een goede groeiomgeving zet, zullen ze zich delen van één cel in twee en van twee in vier tot er een grote massa cellen is. Met verdere manipulaties kun je uit een paar uitgangscellen een hele plant laten groeien.
De kweekomstandigheden moeten precies goed zijn om de oorspronkelijke cellen zover te krijgen dat ze zich beginnen te delen. Je moet ze de juiste voedingsstoffen toedienen, waaronder stikstof, fosfor en kalium, kleine of sporenelementen en enkele groeiregulatoren. Je moet ook wat antibiotica toevoegen om te voorkomen dat bacteriën en schimmels groeien. Je kunt dezelfde voedingsstoffen gebruiken om een vloeibaar of een vast medium te maken voor de cellen om in te groeien.
Het eerste medium voor een eencellige kweek is vaak een vloeistof, zodat het regelmatig moet worden geschud om de kweek luchtig te houden en te voorkomen dat de cellen allemaal op de bodem vallen. De groeiende cellen hebben licht en taptoe nodig, net als een normale plant.
Over een aantal weken worden de klompjes groeiende cellen steeds groter. U kunt twee of drie kleine klontjes, kleiner dan een erwt, overbrengen in een petrischaal gevuld met vaste media, gemaakt met een geleermiddel. Dit medium zal een zorgvuldig gecontroleerde hoeveelheid van een specifieke plantengroeiregulator bevatten, bedoeld om de cellen aan te zetten tot het vormen van scheuten en bladeren, en niet alleen maar meer cellen. Zodra de plantjes een paar blaadjes hebben, beginnen ze hun eigenIAA (Indool Azijnzuur) te produceren, dat naar de basis van het plantje gaat en zich daar ophoopt om de wortelvorming op gang te brengen. In deze ontwikkelingsfase worden de kleine plantjes steeds groter en worden ze misschien te groot voor de petrischaal. Ze worden overgeplant in grote potten met dezelfde groeimedia en krijgen de kans uit te groeien tot grotere planten. Zodra ze sterk genoeg zijn, kunnen ze worden overgeplant in potten met gewone aarde en voor het raam of buiten worden gezet.
De oorspronkelijke cellen waarmee u bent begonnen, dwarrelen intussen nog steeds rond in het licht en ze delen zich nog steeds en maken nog meer nieuwe cellen aan. Je kunt nieuwe stukjes uit deze cultuur blijven nemen, ze op vaste media plaatsen, en ze aanzetten tot de aanmaak van nieuwe planten. Je kunt duizenden planten krijgen uit de enkele cel waarmee je bent begonnen, en ze zullen genetisch allemaal hetzelfde zijn, het zullen klonen zijn.

De magische truc

De sleutel tot al deze vormen van plantenvermeerdering is de “beslissing” van de plantencellen om zich te organiseren in scheuten en wortels, of om ongedifferentieerde cellen te blijven. Deze ongedifferentieerde cellen kunnen zich oneindig blijven vermenigvuldigen en kunnen grote celmassa’s vormen in cultuur en op de levende planten. Zij staan bekend als eeltcellen, net als eelt op je hiel, van schoenen die schuren. Dit zijn ook eeltgedifferentieerde cellen, neergelegd om je hiel te beschermen tegen het schuren van schoenen.

In planten vormen de eeltcellen en het weefsel zich aan de basis van de stengelstek, in de wonde in het begoniablad, op de snijranden van de jadeplantstekken en bladeren, en in de celculturen. De overgang van ongedifferentieerde calluscellen naar georganiseerde scheut- en wortelweefsels wordt bemiddeld door de niveaus van verschillende groeiregulatoren in de plant. In de celcultuur moesten we deze groeiregulatoren uitwendig in themedia toevoegen. In planten met bladeren of wortels worden de groeiregulatoren door de plant zelf geproduceerd en naar de plaats van actie getransporteerd.
De wortels produceren cytokininen die naar de top van de celmassa, of de stengel, gaan en de ontwikkeling van scheuten en bladeren inleiden. De bladeren produceren auxinen, zoals IAA, die langs de stengel naar beneden gaan om zich aan de basis te verzamelen en de wortelvorming op gang te brengen. Het evenwicht tussen deze twee en andere groeiregulatoren regelt de gelijkmatige groei en ontwikkeling van de plant.