Strategist, Euro Pacific Capital, spreekt over de Chinese economie en buitenlandse handel bij de Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, woensdag, 9 maart 2011 in New York. (AP Photo/Mark Lennihan) ASSOCIATED PRESS

De afgelopen jaren zijn teleurstellend geweest. Misschien is het altijd zo geweest als economie en politiek met elkaar in botsing zijn gekomen, maar het is verontrustend om te zien hoe vrijemarktdenkers veranderen in protectionisten om zichzelf in de gunst te spelen bij president Trump. Het was ook ontmoedigend om te zien hoe ze de onserieuze opvatting omarmden dat de Fed de economische groei kan stimuleren door kunstmatig de kortetermijnrente te verlagen, die ze geacht wordt te beïnvloeden. En dan op het “dat is gewoon lachwekkend” front, suggereerde een vrije markt denker letterlijk dat de vermeende opioïde epidemie in de VS een gevolg is van te veel zeecontainers met het opschrift “Made In China” die hun weg naar de Verenigde Staten hebben gevonden.

Daarom was het gemakkelijk om aanvankelijk mee te knikken met een recent stuk van Euro Pacific Capital’s Peter Schiff. Hoewel het mogelijk is – en zelfs zeer waarschijnlijk – dat Schiff en ondergetekende de naïevelingen zijn voor het doen alsof politiek over principes gaat in plaats van een reeks ondraaglijke compromissen, is het nog steeds verontrustend om de metamorfose van vrije markt denkers te zien in frequente apologeten voor president Trump’s vaak onsamenhangende opvattingen over handel, immigratie, de Fed, de dollar, en zeker andere dingen. Tegelijkertijd zien Schiff en ondergetekende hier misschien het gelukkigere verhaal over het hoofd: in tegenstelling tot welke regering dan ook in de moderne tijd, zit de regering Trump vol met vrijemarktdenkers. Hoewel sommigen zich zeker hebben aangepast aan het gedachtegoed van de president die ze dienen, zitten ze nu eindelijk in het Witte Huis. Misschien zijn de vrijemarktpuristen te kritisch.

Over het bovenstaande zal de tijd leren. Het belangrijkste is dat president Trump opnieuw meer vrijemarktdenkers heeft ingehuurd dan enige andere moderne president. Krediet moet misschien worden gegeven, ook al is het met tegenzin.

Het probleem is dat Schiff het daar niet bij heeft gelaten. Wat een principiële kritiek was op vervallen vrijmarkteers, veranderde in een vlammende afkeuring van de Federal Reserve. Over de Fed, het is een minder-dan-serieuze entiteit. De economen daar geloven letterlijk dat de economische groei die routinematig de prijzen van alles drukt en menselijke arbeid vrijmaakt voor meer geavanceerde bezigheden, de oorzaak is van inflatie. Zeggen dat het groepsdenken binnen de Fed achterlijk is, geeft een nieuwe betekenis aan understatement. De Fed oogst eindeloze minachting van degenen die de economie volgen.

De schande is dat Schiff niet ophoudt na het uiten van zijn minachting voor wat het in schoppen heeft. In plaats daarvan, acht hij de Fed vreemd genoeg almachtig, en dat is waar zijn argument ontrafelt. Hij is er vast van overtuigd “dat het een slecht idee is om een groep economen de macht te geven om de rentetarieven te bepalen en de beschikbaarheid van geld en krediet te reguleren”. Behalve dat de Fed geen van de twee dingen kan doen waarvan hij beweert dat het dat kan.

Wat betreft de beschikbaarheid van geld, dat kan de Fed niet reguleren. Als daaraan wordt getwijfeld, hoeven lezers zich alleen maar voor te stellen dat de centrale bank agressief rentedragende obligaties opkoopt van banken in Camden, NJ met het oogmerk de beschikbaarheid van “geldvoorraad” daar te vergroten. Als dat zo zou zijn, zouden de inspanningen van de Fed verspild zijn. Het geld zou Camden even snel verlaten als het daar aankwam, dankzij banken die met de kleinst mogelijke marges werken en het naar hogere, veel productievere en veiligere bestemmingen leiden buiten een stad die bekend staat om een gebrek aan economische groei. Stelt u zich eens voor dat de Fed probeert het aanbod van dollars in Short Hills te verminderen. De inspanningen van de Fed zouden evenmin iets opleveren. Wat de centrale bank zou weghalen, zouden de marktkrachten snel goedmaken. Waar er productie is, zal wat wij “geld” noemen en dat bedoeld is om de uitwisseling van productie te smeren, altijd in overvloed aanwezig zijn. Centrale banken kunnen deze waarheden niet veranderen. Wat de “waarde” van geld betreft, dit zal spoedig aan de orde komen.

Wat de beschikbaarheid van krediet betreft, weet Schiff wel beter. Als we negeren dat de Fed haar altijd overschatte invloed projecteert via een banksysteem dat met de dag kleiner wordt als bron van krediet, moet Schiff weten dat individuen, bedrijven en (helaas) regeringen dollars lenen voor datgene waarvoor ze kunnen worden ingewisseld: reële hulpbronnen, waaronder arbeid. In dat geval kan de Fed het krediet vergroten noch verkleinen, en het aanbod ervan zeker niet reguleren. De kosten van krediet zijn nogal geïndividualiseerd, en zonder rekening te houden met de Fed-funds rate. Als Schiff hieraan twijfelt, hoeft hij alleen maar te vragen welke rente hem zou worden aangerekend voor het lenen van 10 miljoen dollar tegenover Jeff Bezos. Daarna veronderstelt Schiff dat de Fed in staat is de beschikbaarheid van krediet centraal te plannen. Ok, maar als de Fed dit soort macht had dan zou de Amerikaanse economie wanhopig in het slop zitten, en dat te allen tijde. In de 20e eeuw hebben sommige landen centrale planning doorstaan, en het was moorddadig lelijk. De brede welvaart in de V.S. die bestaat als een magneet voor ’s werelds strevenden is het zekerste teken dat Schiff de rol van de Fed in de toewijzing van krediet ruim overschat. Helaas laat Schiff het daar niet bij zitten.

Hij gaat verder met te schrijven dat “de Federal Reserve er alleen maar in geslaagd is om de Amerikaanse dollar te vernietigen, de Amerikaanse industrie uit te hollen, de omvang van de federale regering enorm te vergroten, en een zeepbeleconomie te creëren die volledig verslaafd is aan lenen en uitgeven.” Nee, dit is gewoon niet waar.

Opgemerkt door Schiff is dat de wisselkoers van de dollar nooit deel heeft uitgemaakt van de beleidsportefeuille van de Fed. De geschiedenis is hier duidelijk. De Fed opende haar spreekwoordelijke deuren in 1913, maar de eerste devaluatie van de greenback vond pas plaats in 1933. Cruciaal hierbij is dat Fed voorzitter Eugene Meyer zich fel verzette tegen president Franklin Roosevelt’s foutieve besluit om de dollar te devalueren van 1/20e van een gouden ounce naar 1/35e, maar geen macht had om de president te stoppen. Meyer nam ontslag in reactie op FDR’s uitholling van spaarders, en erger voor de economie, de investeerders zonder wie de economische groei vertraagt.

Vast vooruit naar 1971, onthullen talrijke historische verslagen dat Fed voorzitter Arthur Burns President Nixon smeekte om de koppeling van de dollar aan goud niet te verbreken. Hij kreeg zijn zin niet. De simpele waarheid is dat de waarde van de dollar grotendeels politiek is. Het is niet iets van de Fed, en dat is het ook nooit geweest.

Het is ongetwijfeld waar dat een vaak zwakke, onstabiele dollar sinds 1971 zeer schadelijk is geweest voor de Amerikaanse industrie, simpelweg omdat beleggers, wanneer zij beleggen, toekomstige inkomensstromen en toekomstige rendementen in dollars kopen. Schiff’s fout ligt niet in het opmerken van het dollarprobleem, maar in het veronderstellen dat de periodieke zwakte van de dollar een gevolg is van de acties van de Fed.

Het meest verrassend van alles is dat Schiff gelooft dat de Fed een veel grotere federale overheid mogelijk heeft gemaakt. Maar de belegger kan het niet van twee kanten hebben. Schiff gelooft dat de Fed er alleen in geslaagd is “de Amerikaanse dollar te vernietigen,” en hoewel zo’n visie negeert wat deel uitmaakt van de portefeuille van de Fed, plus het negeert dat regeringen valuta’s hebben vernietigd sinds lang voordat centrale banken (inclusief onze federale regering) ontstonden, kan hij het wederom niet van twee kanten hebben. Niemand leent dollars, of enige vorm van “geld” per se. Ze lenen datgene waar geld voor ingewisseld kan worden. Impliciet in de Fed die een steeds groeiende overheid mogelijk maakt, is dat producenten van marktgoederen niet alleen dom zijn, maar dat ze verbijsterend dicht zijn, zodanig dat ze decennia lang dollars zouden aannemen die volgens Schiff vernietigd zijn, om vervolgens aan de leveranciers van doorweekte dollars allerlei middelen terug te geven, waaronder arbeid. Dat is niet serieus. Markten zijn niet zo dom, en producenten van verhandelbare goederen zijn dat zeker niet. Als centrale banken de overheid serieus konden laten groeien, dan zou de voormalige Sovjet-Unie zeker nog bestaan.

Schiff beweert dat de acties van de Fed een “zeepbeleconomie” creëren, en het is duidelijk dat hij doelt op de stormloop op huizen in de jaren 2000. Het probleem daarbij is dat een andere Miseaanse “vlucht naar het echte” plaatsvond in de jaren zeventig, toen de Fed de rente agressief opkrikte. Wil Schiffs these kloppen, dan zou het dus zo moeten zijn dat de Fed, door de rente nominaal laag te houden, overvloedige middelen heeft vrijgemaakt die toevallig naar de woningbouw zijn gevloeid. Als we negeren dat prijsbeheersing steevast leidt tot schaarste, niet tot overvloed, als we negeren dat de Fed beslist geen middelen uit het niets kan toveren (nogmaals, de enige drijfveer om überhaupt te lenen), moeten we op zijn minst erkennen dat zogenaamd “gemakkelijk krediet” niet massaal naar de woningbouw zou vloeien als de Fed het op de een of andere manier zou kunnen verordonneren.

Het lijkt er in dit geval dus op dat Schiff het grotere verhaal mist. Een zwakke dollar maakte de consumptie van huizen die het minst gevoelig waren voor devaluatie een aantrekkelijke optie in de jaren ’70 en de jaren ’00. De Fed heeft opnieuw geen controle over de waarde van de dollar. Wat de stormloop op huizen betreft, dit was geen “bubble economy” scenario, maar precies het tegenovergestelde, waarbij kostbare middelen werden gericht op consumptie, en weg van de besparingen zonder welke groei niet mogelijk is.

Op de keper beschouwd zit Schiffs hart op de juiste plaats. Hij wil niet dat de Fed nog meer gepolitiseerd wordt dan nu al het geval is, en omdat hij dat niet wil, is hij terecht kritisch over alle oproepen om de Fed te laten controleren door het Witte Huis zolang Donald Trump het bezet. Schiff heeft gelijk als hij wijst op het tegenstrijdige denken dat heeft geleid tot teleurstellende beweringen van Trump-aanhangers.

En hij heeft gelijk als hij verlangt naar de dag waarop “we weer zullen toestaan dat het aanbod van spaargeld en de vraag naar krediet de rentetarieven bepalen.” Behalve dat de dag waar hij naar verlangt er al is. De realiteit is dat het aanbod van krediet al grotendeels door de productie wordt bepaald, en dat de rentetarieven vervolgens door de markt worden bepaald. Als Schiff hieraan twijfelt, hoeft hij CEO’s van allerlei pluimage alleen maar te vragen hoe “gemakkelijk” kredietverlening was tijdens de “nul”-rentejaren….De waarheid is dat toegang tot middelen altijd moeilijk is, en altijd zal zijn. Net zoals het bestaan van de Fed een belediging is voor het gezond verstand, is het feit dat haar bestaan de basiseconomie vernielt al het bewijs dat haar invloed meer theoretisch dan reëel is. Schiff kan zich ontspannen.

Wat betreft de vervallen vrije markt types die de Trump regering bevolken, misschien kunnen Schiff en ondergetekende zich op dezelfde manier ontspannen. Tenminste een beetje. Vrije markt types bevolken opnieuw de Trump-regering. Dat is op zich al heel wat.

Volg mij op Twitter.