Recente studies geven aan dat de zwangerschapscijfers van moeders met schizofrenie niet significant verschillen van die van de algemene bevolking. De ernstige psychische aandoening van de moeder, in combinatie met slechte sociale steun en comorbiditeit, kan haar opvoedingscapaciteit aanzienlijk beïnvloeden. De slechte kwaliteit van het ouderschap door psychotische moeders moet echter niet bij voorbaat als vanzelfsprekend worden beschouwd. Sommigen van hen kunnen uitstekende ouders worden, terwijl anderen hun kinderen kunnen mishandelen en daardoor uiteindelijk de voogdij verliezen. De opvoedingscapaciteit wordt in belangrijke mate beïnvloed door het bestaande ziekte-inzicht van de patiënt-ouder. Het beoordelen van de opvoedingscapaciteit omvat het meten van inzicht en ook van het risico op kindermishandeling. Factoren die in verband worden gebracht met een verhoogd risico op kindermishandeling zijn: (a) actieve psychiatrische symptomatologie, (b) voorgeschiedenis van gewelddadig gedrag in het verleden, (c) moederlijke voorgeschiedenis van mishandeling tijdens de kindertijd, (d) gevaarlijke huiselijke omgeving, (e) stressvolle gebeurtenissen en slechte sociale ondersteuning van de moeder en (f) onrealistische verwachtingen van de ouders. Deze factoren moeten zowel klinisch als met behulp van de juiste psychometrische instrumenten worden beoordeeld. Instrumenten die voor dit doel op grote schaal zijn gebruikt zijn (a) “Schedule for Assessment of Insight-SAI”, (b) “Childhood Trauma Interview”, (c) “Home Observation for the Measurement of the Environment Inventory-HOME” en “Home Screening Questionnaire -HSQ”, (d) “Parental Stress Inventory-PSI”, “Swedish Parenthood Stress Questionnaire-SPSQ”, “Arizona Social Support Inventory” (e) “Parent Opinion Questionnaire-POQ”. Interventies om te zorgen voor een meer adequate ouderschapscapaciteit moeten worden gericht op gezinsplanning: moeders met ernstige psychische aandoeningen hebben een slechte kennis over reproductieve en anticonceptie kwesties. Hun zwangerschappen worden meestal niet gepland. Het is belangrijk dat de gezinsplanning wordt afgestemd op de specifieke behoeften van schizofrene moeders en dat rekening wordt gehouden met de volgende punten (a) de ernst en de duur/chroniciteit van de ziekte, (b) het begin van de ziekte in relatie tot de zwangerschapsperiode, (c) de opvoeding van moeders met schizofrenie gezien hun dubbele rol als patiënt/moeder. Een opvoedingsprogramma moet de moeder leren de eerste tekenen van de ziekte te herkennen, zich aan de medicatie te houden, haar empathie ten opzichte van de baby te vergroten en eventuele vertekende percepties over de baby te verminderen. De programma’s en interventies van de geestelijke gezondheidszorg voor behandeling, evaluatie, opvoeding en preventie moeten continu en ondersteunend zijn.