North America, het op twee na grootste continent, strekt zich uit van de piepkleine Aleoeten-eilanden in het noordwesten tot de Isthmus of Panama in het zuiden.
De fysische geografie van Noord-Amerika, het milieu en de hulpbronnen, en de menselijke geografie kunnen afzonderlijk worden beschouwd.
Noord-Amerika en Zuid-Amerika zijn genoemd naar de Italiaanse navigator Amerigo Vespucci. Vespucci was de eerste Europeaan die suggereerde dat de Amerika’s geen deel uitmaakten van Oost-Indië, maar een geheel aparte landmassa vormden. De delen van de landmassa die zich ten noorden van de Isthmus van Panama uitstrekten, werden bekend als Noord-Amerika.
Heden ten dage is Noord-Amerika het thuis van de inwoners van Canada, de Verenigde Staten, Groenland, Mexico, Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panama, en de eilandlanden en -gebieden van de Caribische Zee en het westelijk deel van de Noord-Atlantische Oceaan.
Het menselijke landschap van Noord-Amerika weerspiegelt dat van zijn fysieke omgeving: gevarieerd, rijk, en voortdurend in beweging. Vanaf het begin tot op de dag van vandaag hebben de volkeren van Noord-Amerika met en tegen hun omgeving gewerkt om te overleven en te floreren.
Historische culturen
Inheemse culturen vormden, en werden gevormd door, de geografie van Noord-Amerika. Aangenomen wordt dat de eerste Noord-Amerikanen vanuit Siberië, in Noordoost-Azië, zijn gemigreerd door een landbrug over de Beringstraat over te steken. Deze volkeren verspreidden zich zuidwaarts, naar het huidige Florida, Californië, Mexico, en Centraal Amerika.
De Olmec en de Maya, inheems in Centraal-Amerika, bouwden de eerste steden op het continent, wat uiteindelijk leidde tot de grote stedelijke gebieden van Tenochtitlan, Texcoco, en Tlacopan. Deze steden, in wat nu Centraal-Mexico is, konden bogen op verfijnde bouwkundige constructies, zoals kanalen, flatgebouwen en irrigatiesystemen.
Veel van deze vroege Noord-Amerikaanse culturen waren wetenschappelijk en agrarisch geavanceerd. Maya-kalenders en almanakken registreerden hemelse gebeurtenissen zoals eclipsen en seizoensveranderingen. De Maya’s waren ook wiskundig geavanceerd. Hun telsysteem was in staat om zeer grote getallen weer te geven met slechts drie symbolen: stippen, lijnen en een voetbalvormig symbool dat een nul aangaf. De Maya’s waren in feite de eerste cultuur die een geschreven symbool voor nul hadden.
Culturen in heel zuidelijk Noord-Amerika oogstten maïs, pompoenen en bonen in regelmatige cycli. Door deze vorm van landbouw konden grote beschavingen zich ontwikkelen. Mensen waren niet langer gebonden aan het produceren van voedsel en onderdak voor hun gezinnen – sommige mensen konden in de voedsel- en bouwindustrie werken, terwijl anderen ingenieurs, kunstenaars en politieke leiders werden. Tot de belangrijkste Noord-Amerikaanse beschavingen behoren de Maya’s en de Azteken, in wat nu Mexico is, en de Iroquois, die in het zuidoosten van Canada en het noordoosten van de Verenigde Staten wonen.
De uitgestrektheid van het noordelijke deel van het continent moedigde andere inheemse gemeenschappen aan om een nomadische levensstijl te volgen. Deze culturen stichtten geen stedelijke gebieden of landbouwcentra. In plaats daarvan volgden zij gunstige weerpatronen, natuurlijke landbouwcycli en dierlijke migraties.
De Indianen van de Vlakten, bijvoorbeeld, volgden de seizoensgebonden begrazing en migratie van de Amerikaanse bizon. Tot de Prairie-indianen behoren de Lakota, de Blackfoot en de Nez Perce. De Indianen aten bizonvlees als hun voornaamste voedselbron, en gebruikten huiden en beenderen om woningen, werktuigen en kleding te maken. Het verspreidingsgebied van de bizon, dat zich uitstrekte van de zuidelijke Prairie Provincies van Canada, via de Great Plains, tot aan de grens tussen de V.S. en Mexico, viel samen met de omvang van de Indiaanse gemeenschappen op de vlakten. Zij waren zo van elkaar afhankelijk dat het uiteindelijk uitsterven van de bizons in veel gebieden van de Verenigde Staten – door overbejaging, ontwikkeling en anti-inheems federaal beleid – de macht en invloed van het volk van de Vlakten dramatisch verzwakte.
Het milieu had ook invloed op de traditionele overtuigingen en sociale structuur van de inheemse gemeenschappen in Noord-Amerika. Zo werden de Inuit, die oorspronkelijk uit het noordpoolgebied kwamen, sterk beïnvloed door de aurora borealis, oftewel het noorderlicht. Zij geloofden dat de verbazingwekkende lichtverschijnselen beelden waren van hun familie en vrienden in het hiernamaals, de zielen van dieren en geesten, en visuele gidsen voor de jacht. De Inuit geloofden ook dat alle dingen een ziel hebben, en dat er geesten bestaan om die zielen te beschermen. Door het ecosysteem (de levende en niet-levende dingen in een omgeving) te respecteren, streefden de Inuit-gemeenschappen ernaar een evenwichtig bestaan te handhaven.
Eigentijdse culturen
De hedendaagse Noord-Amerikaanse samenlevingen zijn ook sterk beïnvloed door de rijke en gevarieerde omgeving van het continent. Onze geglobaliseerde wereld heeft deze samenlevingen onder druk gezet om complexe manieren van interactie met, en het profiteren van, geografische hulpbronnen te ontwikkelen.
De economische basis van Noord-Amerika is grotendeels geconcentreerd op de winning, ontwikkeling en handel van natuurlijke hulpbronnen. Zowel plaatselijke gemeenschappen als nationale regeringen en regionale organisaties maken gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Guatemala, bijvoorbeeld, heeft een systeem van traditionele geneeskunde, waaronder kruidendokters en spiritualisten die medicinale planten gebruiken om kwalen te behandelen. Costa Rica heeft een netwerk van duurzame en fairtrade-koffietelers ontwikkeld dat is afgestemd op een groeiende internationale markt.
Tourisme is ook een belangrijk onderdeel van de Noord-Amerikaanse economie, vooral voor de kleine eilandnaties in de Caribische Zee. Deze eilandnaties bieden een ongerepte tropische omgeving. Hun veelkleurige koraalriffen zijn een van de belangrijkste duikbestemmingen ter wereld. De historische banden van de eilanden met de Verenigde Staten en Europa vergemakkelijken reisarrangementen en taalbarrières. De eilanden ontvangen elk jaar ongeveer 20 miljoen bezoekers. In 2010 droeg het toerisme meer dan 39 miljard dollar bij aan de economie van de regio.
Sommige organisaties promoten toerisme dat gunstiger is voor lokale economieën en ecosystemen. De Caribbean Alliance for Sustainable Tourism, bijvoorbeeld, wil het duurzame beheer van de natuurlijke hulpbronnen van de regio bevorderen. Duurzaam toerisme ondersteunt de ontwikkeling van lokale bedrijven, in tegenstelling tot mondiale ondernemingen zoals internationale hotelketens.

De Caribische toeristenindustrie ontwikkelt ook meer mogelijkheden voor ecotoerisme voor bezoekers. Ecotoerisme moedigt toeristen aan een minimale impact op de natuurlijke omgeving te hebben. Ecotoerisme bevordert het reizen naar natuurlijke bestemmingen, zoals koraalriffen, in plaats van ontwikkelde bestemmingen zoals casino’s.
De multiculturele geschiedenis van Noord-Amerika is een ander kenmerk van de menselijke geografie van het continent. Immigranten hebben honderden jaren lang kansen gezocht, vooral in de Verenigde Staten en Canada. Immigranten uit Europa, Azië, Afrika en Zuid-Amerika hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van het continent. Immigranten of kinderen van immigranten in Noord-Amerika zijn wetenschappelijke, zakelijke en culturele leiders geworden.
De sterke aanwezigheid van immigranten wordt weerspiegeld in hedendaagse etnische buurten: het Cubaanse “Little Havana” in Miami, Florida; het Somalische “Little Mogadishu” in Minneapolis, Minnesota; het Koreaanse “Koreatown” in Toronto, Ontario, Canada; en het Noord-Afrikaanse “Little Maghreb” in Montreal, Quebec, Canada, zijn er slechts een paar. Mexico City’s “Barrio Chino” is een van de kleinste Chinatowns ter wereld, met een lengte van slechts twee stadsblokken. Toch telt de Barrio Chino 3.000 families van Chinese afkomst binnen haar grenzen.
Veel immigranten zijn vluchtelingen. Volgens de Verenigde Naties is een vluchteling iemand die buiten het land van zijn nationaliteit verblijft uit vrees voor vervolging. Vluchtelingen kunnen bang zijn voor economische tegenspoed, of voor politieke of sociale druk. Vluchtelingen kunnen ook emigreren vanwege een natuurramp.
Grootste vluchtelingpopulaties in Canada zijn inwoners die de burgeroorlog in Sri Lanka ontvluchten, politieke onderdrukking in Pakistan, en geweld in Colombia. Tot de belangrijkste vluchtelingen in de Verenigde Staten behoren inwoners die op de vlucht zijn voor armoede in Ethiopië, politieke onderdrukking in Vietnam en Cuba, en aardbevingen in Haïti.
Sinds 2006 wordt in Ottawa, Canada, de Wereldvluchtelingenweek gehouden, met het werk van kunstenaars, academici en activisten uit de hele wereld. Deze viering van diversiteit vindt haar weerklank in de vele etnische en culturele vieringen die overal in Noord-Amerika plaatsvinden.
Politieke geografie
De geschiedenis en ontwikkeling van Noord-Amerika zijn gevormd door de politieke geografie. Politieke geografie is de interne en externe relaties tussen de verschillende regeringen, burgers en gebieden.
Historische kwesties
Contact tussen de inheemse bevolking van Noord-Amerika en Europese ontdekkingsreizigers was het bepalende moment voor de politieke geografie van het continent. De eerste landing van de Italiaanse ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus op Caribische bodem in 1492 zette de reizen van andere Europeanen in gang: De Spaanse ontdekkingsreizigers Hernando De Soto en Ponce de Leon; de Franse ontdekkingsreiziger Jacques Cartier; en de Britse ontdekkingsreizigers Sebastian Cabot en Henry Hudson.
De reizen van deze ontdekkingsreizigers inspireerden verschillende Europese landen om Noord-Amerikaanse bodem te claimen en te koloniseren. Europese kolonisatoren vonden verschillende manieren om samen te werken met en tegen de inheemse gemeenschappen van Noord-Amerika.
Kolonisatoren in de huidige V.S. drongen de inheemse bevolking naar het westen. Door ziekten, oorlog en gedwongen verhuizingen werden veel inheemse gemeenschappen uitgeroeid. De grote inheemse gebieden werden gereduceerd tot geïsoleerde reservaten.
Kolonisators in het huidige Canada zetten een reservatenstelsel op dat veel Indiaanse nederzettingen beschermde, maar hen isoleerde van ontwikkeling. Door het huwelijk tussen Europeanen en inheemsen ontstond een Frans-Indiaanse gemeenschap die tegenwoordig bekend staat als de Metis.
In Mexico, Centraal-Amerika en het Caribisch gebied werden de inheemse bevolkingsgroepen meer geïntegreerd in de politieke en sociale systemen. Mestiezen, mensen van Europese en inheemse afkomst, hebben in hoge mate bijgedragen tot de sociale structuur en cultuur van Latijns-Amerika.
Samenwerking en conflicten hebben de betrekkingen tussen Noord-Amerikaanse landen ingrijpend beïnvloed. De Verenigde Staten en Canada hebben bijvoorbeeld de langste niet gemilitariseerde grens ter wereld. Deze vreedzame grens weerspiegelt een stabiele, op samenwerking gerichte relatie tussen de twee landen.
De geschiedenis van Noord-Amerika is echter bezaaid met conflicten. De Mexicaans-Amerikaanse oorlog (1846-1848) leidde ertoe dat de Verenigde Staten 1.294.994 vierkante kilometer (500.000 vierkante mijl) Mexicaans grondgebied verwierven, dat zich uitstrekte van de Rio Grande tot de kust van de Stille Oceaan.
Conflicten hebben ook spanningen veroorzaakt onder inwoners van één land. De Zevenjarige Oorlog (1756-1763) leidde ertoe dat al het Franse grondgebied ten oosten van de Mississippi werd afgestaan aan Groot-Brittannië. Hierdoor veranderde de politieke geografie van Canada ingrijpend, waardoor verdeeldheid ontstond tussen Franse Canadezen en die van het Britse Gemenebest. Deze verdeeldheid beïnvloedt nog steeds de Canadese politiek.
Noord-Amerikaanse landen hebben ook te lijden gehad van burgeroorlogen. De burgeroorlogen in Honduras, Nicaragua, Guatemala en El Salvador tussen de jaren zeventig en negentig hebben tienduizenden burgers het leven gekost en vele anderen ertoe aangezet naar Mexico, de Verenigde Staten en Canada te emigreren. De regio werd ook een hotspot voor buitenlands beleid en financiële bijstand. De Verenigde Staten probeerden bijvoorbeeld hun economische en politieke belangen te beschermen door steun te verlenen aan verschillende militaire regeringen en guerrillagroeperingen.
Huidige kwesties
De politieke geografie van Noord-Amerika wordt tegenwoordig sterk beïnvloed door economische en demografische trends. Twee belangrijke beleidsmaatregelen – de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA, ondertekend in 1994) en de Vrijhandelsovereenkomst tussen de Dominicaanse Republiek en Midden-Amerika (CAFTA-DR, ondertekend in 2004) – hebben de handel tussen landen op het continent beïnvloed. De overeenkomsten hebben vooral geleid tot verlaging of afschaffing van invoerrechten en tarieven. Een recht is een soort belasting die wordt geheven op goederen die in het buitenland worden gekocht. Een tarief is een ander soort belasting, die wordt geheven op import en export.

Met beide beleidsmaatregelen zijn de rechten op de export van Amerikaanse en Canadese landbouwproducten, zoals maïs, tarwe en sojabonen, afgeschaft. De overeenkomsten hebben ook de tarieven verlaagd voor goederen als koffie, suiker, fruit en groenten. Dit zijn belangrijke exportproducten voor de rest van het continent.
Hoewel de overeenkomsten de handel tussen landen en regio’s in Noord-Amerika hebben vergemakkelijkt, hebben ze ook tot grote politieke en economische problemen geleid. De invoer van maïs in Mexico heeft veel Mexicaanse boeren verarmd, omdat zij niet kunnen concurreren tegen de lagere prijzen in de VS of Canada.
De NAFTA zou ook veel industrieën uit de Verenigde Staten hebben verdreven naar de goedkopere arbeidsmarkten van Mexico, Centraal-Amerika en het Caribisch gebied. Bedrijven vinden het om vele redenen goedkoper om goederen op deze plaatsen te produceren. De lonen zijn lager en er zijn minder gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Omdat er vaak minder beperkingen op kinderarbeid en minder opleidingsmogelijkheden zijn, vinden veel bedrijven veel meer arbeidskrachten. Deze goedkopere arbeidsmarkten verminderen de kracht van de Amerikaanse productiesector.
Immigratie is misschien wel het meest gevoelige aspect van de politieke geografie van Noord-Amerika. De meeste immigratie wordt aangewakkerd door armoede. Mensen uit de onderontwikkelde landen van Noord-Amerika, zoals Haïti, emigreren vaak naar de ontwikkelde landen van het continent, zoals de Verenigde Staten.
Immigratie kan een lang en moeilijk proces zijn. Het gaat om meer dan alleen de fysieke migratie van het ene land naar het andere. De regeringen van beide landen moeten instemmen met de migratie. Immigranten moeten vaak een nieuwe taal en cultuur leren, inclusief manieren van kleden, eten en socialiseren. Immigranten die staatsburger willen worden, moeten ook lessen volgen om te bewijzen dat ze loyaal zijn aan hun nieuwe land. Vaak moeten immigranten op geluk vertrouwen: in de Verenigde Staten en Canada bepalen loterijen vaak welke immigranten legaal kunnen migreren.
Als gevolg van deze moeilijkheden hebben veel verarmde immigranten uit Mexico, het Caribisch gebied en Midden-Amerika zich illegaal in ontwikkelde landen gevestigd. Illegale immigranten migreren om dezelfde redenen als legale immigranten, namelijk op zoek naar betere economische en politieke kansen.
Critici van illegale immigratie zeggen dat deze immigranten meer kans hebben om een misdaad te begaan en gebruik te maken van publieke welzijnsprogramma’s, zoals programma’s die helpen bij het betalen voor onderwijs en medische zorg. Critici zeggen dat deze immigranten niet bijdragen aan de samenleving door belastingen te betalen waarmee deze overheidsprogramma’s worden gefinancierd.
Toekomstige kwesties
Na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 zijn de Verenigde Staten en heel Noord-Amerika zich meer gaan bekommeren om veiligheid. Nationale veiligheid op internationaal, regionaal en binnenlands niveau zal een belangrijke kwestie blijven. Op internationaal vlak blijven de ontwikkelde landen van Noord-Amerika, vooral de Verenigde Staten, onderhandelen over hun diplomatieke aanwezigheid in de wereld, terwijl zij zich in eigen land beschermen tegen terroristische aanslagen.
De drugshandel is regionaal meer uitgesproken geworden, vooral langs de grens tussen Panama en Colombia en de grens tussen de V.S. en Mexico. Deze handel is in verband gebracht met het extreme geweld dat momenteel Noord-Mexico teistert en dat de politieke betrekkingen tussen Mexico en de Verenigde Staten schaadt.
Een van de belangrijkste aspecten van de politieke en financiële toekomst van Noord-Amerika berust grotendeels op zijn inspanningen om de gevolgen van de klimaatverandering tot een minimum te beperken.
De regulering of vermindering van koolstofemissies is misschien wel het belangrijkste onderdeel van het terugdringen van de opwarming van de aarde en het minimaliseren van de gevolgen van klimaatverandering. Als onderdeel van de internationale overeenkomst van 2009 die bekend staat als het Akkoord van Kopenhagen, zijn enkele Noord-Amerikaanse landen overeengekomen om de uitstoot te verminderen. De Verenigde Staten, een van de grootste emissieproducenten ter wereld, stemde ermee in de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met 17% te verminderen ten opzichte van het niveau van 2005. Costa Rica beloofde om tegen 2021 volledig koolstofneutraal te zijn.