Overstromingsbeheer

Overstromingsbeheer langs de rivier gaat terug tot de stichting van New Orleans in 1717 door de Fransen, die een kleine dijk bouwden om hun jonge stad te beschermen. In de volgende twee eeuwen werd een complex stelsel van oeverconstructies langs de rivier gebouwd om overstromingen in te dammen of af te leiden. Maar het was pas na de catastrofale overstroming van 1927 dat de federale regering zich vastlegde op een definitief programma voor overstromingsbeheersing. Het doel is een geïntegreerd overstromingsbeheersingssysteem te ontwikkelen dat in staat is een “projectvloed”, de grootste theoretische overstroming die langs de rivier kan worden verwacht, te beheersen. Dit programma heeft het aangezicht van de rivier nog meer veranderd dan het navigatieprogramma – waarmee het is verbonden – de rivierbedding heeft veranderd.

In principe worden de overstromingen van de Mississippi ofwel ingedamd door dijken, ofwel buiten de gevarenzones gehouden door overstromingsgebieden en verbeterde kanalen, ofwel afgevoerd via overloopgebieden en in reservoirs, ofwel uitgehongerd door het opvangen van zijrivieroverstromingen. Van Cape Girardeau, Missouri, tot aan de Golf van Mexico is de rivier vrijwel “ommuurd” door een groot aantal dijken langs de hoofdstam. Deze betonnen barrière heeft overigens de rivier geïsoleerd van een groot deel van het omringende platteland; daardoor zijn veel voormalige rivieroeverstadjes nu afgesneden van hun natuurlijke omgeving. Wanneer de hoofddijken worden bedreigd, loopt het overtollige water weg via overloopgebieden (ten noorden van New Orleans wordt het bijvoorbeeld langs de stad omgeleid via overloopgebieden die via Lake Pontchartrain naar de Golf van Mexico leiden) of barsten “fuse plugs”, de speciaal verzwakte stukken dijken die naar ongevaarlijke overstromingsgebieden of reservoirs leiden. Een belangrijk voorbeeld van dit soort overstromingen doet zich voor in New Madrid, Missouri, even ten zuiden van de samenvloeiing met Ohio. Soms wordt het systeem overspoeld, zoals in 2005, toen het laaggelegen New Orleans overstroomd werd nadat de dijken die Lake Pontchartrain en de Mississippi rivier tegenhielden, niet in staat waren de stormvloed van orkaan Katrina tegen te houden. Dat gebeurde ook in het voorjaar van 2011, toen door het smelten van sneeuw en zware regenval een recordhoogte werd bereikt in de Mississippi, waardoor talrijke sluizen en sluisdeuren moesten worden geopend en landbouwgronden en steden langs de rivier massaal onder water kwamen te staan.

Op andere plaatsen heeft een massaal programma van oeverversterking door het U.S. Army Corps of Engineers, waarbij matrassen van betonplaten worden gebruikt, de laterale erosie verminderd en de stabiliteit van het kanaal vergroot. De zorgvuldige plaatsing van onderwaterdijken om de stroming af te buigen, het doorsnijden van oxboogbochten aan de hals (d.w.z. het recht maken van de vaargeul), en een continu baggerschema hebben alle bijgedragen tot een verlaging van de overstromingsniveaus en een vergemakkelijking van de scheepvaart. Hoewel het systeem met succes heeft gefunctioneerd bij de hoogwaterstanden van 1945 en 1950, kon het de overstroming van 1973, de recordoverstromingen van 1993 van de Mississippi en de Missouri niet tegenhouden, noch de massale overstromingen in het voorjaar van 2011. Hoe groot de reservoirs ook zijn, als ze eenmaal vol zijn, hebben ze geen extra functie meer, want op dat moment moet al het water dat erin komt onmiddellijk worden doorgelaten.

Het programma voor de beheersing van overstromingen in de Mississippi is dus niet zonder problemen. Nu de rivier achter de dijken van de hoofdstam ligt, is het steeds noodzakelijker geworden om de geïsoleerde zijrivieren te behandelen. In sommige gevallen zijn kostbare pompstations geïnstalleerd om het opgestuwde water over de dijken heen naar de hoofdrivier te brengen. Nog dramatischer was de straf voor het gebruik van de Atchafalaya-rivier als een gemakkelijke overlaat voor overstromingen van de benedenloop van de rivier. De Mississippi dreigde zich permanent naar dit secundaire kanaal te verplaatsen, waardoor de benedenloop van de Atchafalaya zou worden overstroomd, New Orleans zou worden omzeild en miljoenen dollars aan werken en dokken voor overstromingsbeheersing nutteloos zouden worden. Alleen ten koste van een uitgebreid en ingewikkeld systeem van sluizen en stuwen kon dit gevaar worden afgewend. Het is steeds duidelijker geworden dat de delicate hydrologie van de rivier is verstoord en dat het programma van rivierwerkzaamheden nog vele jaren moet worden voortgezet. Wellicht vanwege de gevolgen van de overstromingen van de Mississippi in 1993 en de orkaan Katrina in 2005 en het belang van de gezondheid van het riviermilieu op lange termijn, worden de strategieën voor het beheer en de preventie van overstromingen nog steeds herzien en geëvalueerd. Vermoedelijk zullen toekomstige strategieën voor overstromingsbeheer meer gericht zijn op het beperken van landgebruik in overstromingsgevoelige gebieden tot die vormen van gebruik die overstromingen kunnen verdragen, dan op het voorkomen of beperken van overstromingsschade in die gebieden door middel van kunstmatige constructies.

Giles Timothy Severin Robert A. Muller Richard H. Kesel Randall J. Schaetzl De redactie van Encyclopaedia Britannica