Definitie

zelfstandig naamwoord
plural: humans
hu‧man, (h)yo͞omʹn
Een tweevoetige primaat behorende tot het geslacht Homo, in het bijzonder Homo sapiens (moderne mens)
adjectief
Van, behorende tot, met de attributen van, een wezen dat behoort tot de soort van de Homo sapiens

Bijzonderheden

Overzicht

Een mens is een tweevoetige hominine die wordt gekenmerkt door het hebben van een hoger en verticaal voorhoofd in vergelijking met vroegere hominins. Het hersenvolume is ongeveer 1.400 cc. De tanden en de kaak zijn kleiner en de kin is prominent. De mens is de hominine die in staat is om complexe werktuigen te maken en te gebruiken, problemen op te lossen door te voelen en te redeneren, symbolen en taal te gebruiken, en complexe sociale structuren te scheppen. In de loop van de tijd heeft de mens blijk gegeven van gedragsmatige moderniteit en vooruitgang.

Kenmerken

De mens wordt beschouwd als lid van het biologische rijk Animalia (dieren). In het bijzonder behoort de mens tot de stam Hominini van de familie Hominidae. Hominidae behoren op hun beurt tot de orde Primaten, onder klasse Mammalia (zoogdieren) van fylum Chordata (chordaten). Chordaten worden gekenmerkt door het bezit van een notochorda. Mensen hebben op een bepaald moment in hun leven een notochorda, met name in het embryonale stadium. In het foetale stadium gaat de notochorda deel uitmaken van de wervelkolom (vergelijkbaar met andere gewervelde dieren). En tegen de tijd van de geboorte wordt de pasgeborene levend ter wereld gebracht, en vervolgens gevoed met moedermelk, geproduceerd door de melkklieren van de moeder, hetgeen een belangrijk onderscheidend kenmerk is van zoogdieren.
De mens behoort tot de familie Hominidae, met name tot de stam Hominini (hominins). Een van de gemeenschappelijke onderscheidende kenmerken van hominins is het bezit van een sterk ontwikkeld brein. De hersenen van de mens zijn groter dan die van de andere hominins, maar niet de grootste. Niettemin beschikt het menselijk brein over geavanceerde vaardigheden op het gebied van abstract redeneren, gearticuleerde taal, zelfbewustzijn, probleemoplossing en sapience.
Mensen bewegen zich tweepotig: lopen op twee benen met een opgerichte slede. Zij zijn bedreven in het hanteren van voorwerpen met hun handen en opponeerbare duimen. Zij worden beschouwd als een van de meest bedreven lopers over lange afstanden omdat zij fijner lichaamshaar hebben en overvloedige (ongeveer twee miljoen) zweetklieren over het gehele lichaam die hitte-uitputting helpen voorkomen.1 En in vergelijking met andere hominins en niet-menselijke primaten zijn de mensen degenen die in staat zijn zich uit te drukken door middel van gesproken taal. Zij hebben een vrij ingewikkelde vorm van gesproken taal die verder gaat dan gefluister en andere grove vocalisaties.
Mensen hebben relatief kleinere tanden dan andere primaten. De tandformule van de mens is 2.1.2.32.1.2.3. Het werkelijke dieet van de mens is een punt van discussie. Volgens sommige paleoantropologen zou het dieet van de vroege mens voornamelijk bestaan uit vis, vlees, vruchten, zaden en groenten. Tegenwoordig wordt dit dieet een paleo-dieet (“holbewonerdieet”) genoemd. De naam is gebaseerd op de jagende en verzamelende levensstijl van de vroege mens. In de loop van de tijd is het menselijke dieet zo flexibel geworden dat het heeft geleid tot een hedendaagse samenleving met een veelzijdig dieet. Sommigen hebben het omnivore type dieet behouden, terwijl anderen zich beperken tot louter groenten en/of fruit.
De mens is beschreven als een sociaal dier. Dat komt omdat zij blijk hebben gegeven van een leven van empathie, altruïsme, waarden en ethiek. Zij uiten zich door esthetiek en kunst. Ze creëren een uitgebreide en diverse cultuur en traditie, en vormen samenlevingen.

Lichaam

De morfologie van het menselijk lichaam is bilateraal symmetrisch. Het lichaam bestaat uit: hoofd, nek, romp, en vier ledematen. In tegenstelling tot andere dieren, heeft de mens geen externe staart. Ze zijn seksueel dimorf. In wezen vertonen mannetjes en vrouwtjes, afgezien van verschillen in geslachtsorganen, verschillende kenmerken. Gemiddeld zijn volwassen mannen groter en zwaarder (gebaseerd op de gemiddelde massa) dan vrouwen.
Het menselijk lichaam bestaat uit de volgende belangrijke lichaamssystemen: het integumentair systeem, het spierstelsel, het zenuwstelsel, het voortplantingssysteem, het skeletstelsel, het spijsverteringsstelsel, het urinestelsel, het ademhalingsstelsel, het cardiovasculair systeem, het bloedvatenstelsel, het lymfestelsel, het endocriene systeem en het immuunsysteem. Elk van deze systemen bestaat uit organen en weefsels die als één geheel functioneren. De organen zijn op hun beurt opgebouwd uit weefsels die een bepaalde functie vervullen. De weefsels bestaan uit cellen die zich bezighouden met bepaalde metabolische activiteiten. Een volwassen menselijk lichaam telt ongeveer 100 triljoen cellen.
Het menselijk lichaam bevat talrijke soorten cellen, b.v. neuronen, witte bloedcellen, erytrocyten, hepatocyten, adipocyten, stamcellen, botcellen, myocyten, geslachtscellen, secretiecellen, enz. De cellen van het menselijk lichaam zijn eukaryotisch; de cel bevat gecompartimenteerde structuren die organellen worden genoemd. De kern bevat chromosomen die genen dragen die de onderscheidende kenmerken van een individueel mens bepalen.
Zoals alle andere zoogdieren, zijn mensen diploïde eukaryoten. Dit betekent dat de lichaamscel twee sets chromosomen heeft. Een totaal van 46 chromosomen is afkomstig van de twee sets van 23 chromosomen, waarbij de ene set vaderlijk is en de andere maternaal. Van de 46 chromosomen vormen er twee de geslachtschromosomen, namelijk het X-chromosoom en het Y-chromosoom. Volgens het XY-geslachtsbepalingssysteem bij de mens en andere zoogdieren heeft een vrouwtje twee X-chromosomen, terwijl een mannetje één X-chromosoom en één Y-chromosoom heeft.

Levenscyclus

Mensen planten zich voort door middel van inwendige bevruchting door middel van geslachtsgemeenschap. Bij de copulatie ontvangt het vrouwelijke copulatieorgaan (vagina) het mannelijke copulatieorgaan (penis). De penis ejaculeert sperma dat zaadcellen (mannelijke geslachtscellen) bevat. De zaadcellen reizen door de vagina, de baarmoederhals en de baarmoeder van de vrouw en komen vervolgens in de eileider terecht, waarbij bij de ovulatie een eicel (vrouwelijke geslachtscel) uit de eierstok vrijkomt. Slechts één zaadcel zou in staat zijn de eicel te bevruchten. De zygote die uit de bevruchting ontstaat, deelt zich mitotisch en nestelt zich in de baarmoeder om zich tot een embryo te ontwikkelen. Het menselijke embryo doorloopt de volgende grote embryonale stadia: blastula ” gastrula ” neurula. De embryonale fase beslaat de eerste acht weken van de zwangerschap. Tegen de negende week ontwikkelt het embryo zich tot een foetus.
Na negen maanden zwangerschap is de foetus volgroeid en klaar voor de geboorte. Anders dan bij andere diersoorten is het geboorteproces bij de mens pijnlijk en moeilijk. Een van de gevolgen van tweevoetigheid is een relatief nauw geboortekanaal (bekken). Daar komt nog bij dat het hoofd van mensenbaby’s groter is dan dat van andere primaten. De baby draait zich dus om terwijl hij door het geboortekanaal gaat – een kenmerk dat bij andere primaten niet wordt waargenomen. De mens is ook de enige soort die gewoonlijk hulp van andere mensen (soortgenoten) nodig heeft om de gevaren van de bevalling te beperken. De pasgeborene is minder ontwikkeld en kwetsbaarder in vergelijking met de pasgeborenen van andere primaten. De menselijke postnatale ontwikkelingsfasen zijn als volgt: kindertijd, kindertijd, adolescentie, volwassenheid, seniliteit. Mensen ervaren een groeispurt tijdens de adolescentie, waarbij het lichaam 25% in omvang toeneemt. De geslachtsrijpheid wordt gewoonlijk bereikt op de leeftijd van 12 tot 15 jaar en blijft zich ontwikkelen rond de leeftijd van 18 jaar bij wijfjes en 21 jaar bij mannetjes. In tegenstelling tot vrouwtjes van niet-menselijke apen, die tot aan hun dood in staat zijn te baren, zijn menselijke vrouwtjes (vrouwen) dat niet. Vrouwen zijn een van de weinige soorten die een menopauze doormaken waarin zij niet meer vruchtbaar zijn en geen kind meer kunnen baren. Menselijke mannetjes (mannen) daarentegen kunnen tot op hoge leeftijd vruchtbaar blijven. Mannen kunnen zelfs op hoge leeftijd nog sperma produceren, afhankelijk van de genetica en de levensstijl. Niettemin nemen de kwaliteit en de hoeveelheid sperma en zaadcellen gewoonlijk af met de leeftijd.
Volgens gegevens van het Global Health Observatory (GHO) van de Wereldgezondheidsorganisatie is de gemiddelde levensverwachting bij de geboorte van de wereldbevolking in 2016 72,0 jaar.2

Evolutie

Een korte tijdlijn van de evolutie van de hominiden vóór het ontstaan van Homo is hieronder weergegeven:
Phanerozoïcum eon ” Cenozoïcum tijdperk ” Neogene periode ” Plioceen tijdperk: (vóór Homo)

• 15 miljoen jaar geleden: De familie Hominidae of de grote voorouders van de apen ontstaan. Hominiden omvatten de mensapen, zoals mensen, chimpansees, gorilla’s en orang-oetans.

: Een van de stammen onder de familie Hominidae is Homonini (“hominins”). Deze stam omvat lijnen van de mens (Homo habilis, Homo erectus, Homo neanderthalensis, enz.) en Australopithecus.

10 tot 4 miljoen jaar geleden: De laatste gemeenschappelijke voorouder van mensen en chimpansees ontstond. Deze oude voorouders hadden een strottenhoofd dat theoretisch zo gepositioneerd was dat het bij de mens tot gesproken taal had kunnen leiden.

3,6 miljoen jaar geleden: Een van de vroegste hominins – Australopithecus afarensis – die tussen 3,9 en 2,9 miljoen jaar geleden leefde, liet voetafdrukfossielen achter in Kenia. Het fossiel dient als bewijs van het vroegste voltijdse bipedalisme.

3,5 tot 3,2 miljoen jaar geleden: Een Plioceen hominefossiel van Kenyanthropus platyops werd in 1999 teruggevonden. De soort ontstond 3,5 tot 3,2 miljoen jaar geleden. Men vermoedt dat zij de voorouder van de Homo-soorten zijn. Op basis van archeologische vondsten zou de soort de vroegste gebruikers van stenen werktuigen kunnen zijn.

3 miljoen jaar geleden: Fossielen van het geslacht Australopithecus werden ontdekt en men denkt dat zij zich in Oost-Afrika hebben ontwikkeld en zich over het hele continent hebben verspreid. Het geslacht omvat de australopithecussoort, waarvan wordt aangenomen dat hij later in Afrika tot het geslacht Homo is geëvolueerd (b.v. Homo habilis, en uiteindelijk tot de moderne Homo sapiens).

Een korte tijdlijn van de evolutie van de mens (Homo) wordt hieronder weergegeven:
Panerozoïcum eon ” Cenozoïcum tijdperk ” Kwartaire periode ” Pleistoceen tijdperk:
(NB: Het Paleolithicum verwijst naar de vroege menselijke culturele fase die werd gekenmerkt door het gebruik en de vervaardiging van stenen werktuigen. Het vond plaats aan het begin van de geologische tijd, het Pleistoceen tijdperk.)

• 2,5 tot 2,0 miljoen jaar geleden: Het geslacht Homo verscheen blijkbaar voor het eerst in Oost-Afrika. Zij zijn voortgekomen uit Australopithecus na afsplitsing van de lijn van de chimpansees (d.w.z. het geslacht Pan). In deze periode verscheen de Homo habilis (die beschouwd wordt als de eerste hominins die gesofisticeerde stenen werktuigen maakten en gebruikten).

: De Homo erectus ontstond ongeveer 2 miljoen jaar geleden. Archeologische vondsten wijzen erop dat H. erectus in Afrika leefde, en zich later naar buiten, naar Europa en Azië, verspreidde. De Homo erectus zou dus bijna een half miljoen jaar samen met de Homo habilis in Afrika geleefd kunnen hebben.

1,9 tot 0,5 miljoen jaar geleden: De Homo erectus wordt beschouwd als de eerste hominiden die vuur beheersten. Dit vermogen, dat vermoedelijk ongeveer 1,5 miljoen jaar geleden begon, was een belangrijk keerpunt in de evolutie van de mens. Het leidde tot een hechtere onderlinge band, omdat vuur verschillende doeleinden diende die cruciaal zijn voor het leven in groepen. Het vuur werd gebruikt voor warmte, bescherming, jacht en het bereiden van voedsel. Het stelde hen ook in staat om in het donker te navigeren.

0,43 of 0,25 tot 0,04 miljoen jaar geleden: Homo neanderthalensis (Neanderthalers) ontstond en leefde in Eurazië. De soort stierf 40.000 jaar geleden uit. Interbreeding met Homo sapiens zou tussen 60.000 en 40.000 jaar geleden kunnen hebben plaatsgevonden.

De vroegste Homo sapiens zou ongeveer 300.000 jaar geleden zijn ontstaan. En op basis van schattingen ontwikkelden vocale talen zich waarschijnlijk tussen 350.000 en 150.000 jaar geleden. Zij breidden zich uit en leefden in vele delen van de wereld. Zij kwamen met meer verfijnde jachttechnieken, kleding waarbij dierenhuiden werden gebruikt, rituelen (b.v. het begraven van de doden), grotschilderingen, enz. De eerste beschavingen ontstonden ongeveer 12.000 jaar geleden. Moderne mensen innoveerden voortdurend en bedachten uiteindelijk moderne vormen van regeringen, religies, technologieën, geneesmiddelen, onderwijs, industrieën en culturen. De bevolkingsgroei nam exponentieel toe. En in 2018 wordt de wereldbevolking geschat op 7,7 miljard mensen. Homo sapiens (de anatomisch moderne mens) is de enige overgebleven soort van het geslacht Homo.
De mens evolueert nog steeds. Een van de bewijzen daarvan is waargenomen bij een stam van nomadische duikers (Bajau). In vergelijking met andere mensen hebben zij een relatief grotere milt, waardoor zij zuurstof efficiënter kunnen gebruiken en dus langer onder water kunnen blijven dan de meeste mensen.3

Soorten

Hieronder volgt de lijst van menselijke soorten (genus Homo).

• H. habilis
• H. rudolfensis
• H. gautengensis
• H. erectus
• H. ergaster
• H. antecessor
• H. heidelbergensis
• H. cepranensis
• H. rhodesiensis
• H. naledi
• H. neanderthalensis
• H. floresiensis
• H. tsaichangensis
• Denisova homin
• Red Deer Cave people
• H. s. sapiens (modern)

Onderzoek

Het Human Genome Project, een wereldwijd onderzoeksproject in samenwerkingsverband, is gericht op het identificeren en in kaart brengen van alle genen van het menselijk genoom. Het tracht de sequenties te bepalen van de nucleotide basenparen die het DNA vormen van de naar schatting 20.000 menselijke genen.

Aanvullend

Etymologie

• Latijn: hūmānus, van homō (“mens”)

Wetenschappelijke classificatie

Koninkrijk: Animalia

Phylum: Chordata

Klasse: Mammalia

Orde: Primaten

Onderorde: Haplorhini

Infra-orde: Simiiformes

Familie: Hominidae

Onderfamilie: Homininae

Stam: Hominini

Subtribe: Hominina

Geslacht: Homo

Soorten: H. sapiens

Wetenschappelijke naam

• Homo sapiens

Andere naam

mens

Afgeleide termen

• Menselijke ontwikkeling
• Menselijke ecologie
• Menselijke ehrlichiose
• Menselijk genoom
• Humaan
• Menselijkheid

Verder lezen

Zie ook

• Homo sapiens

Vermeldingen

Mens

Vrouw

Verwijzing

1. Rangopal S. Hoe helpt zweet de lichaamstemperatuur op peil te houden? LIVESTRONG.COM. Retrieved from Link
2. Levensverwachting. (2018). Wereldgezondheidsorganisatie. Retrieved from Link
3. Ilardo, M. A., Moltke, I., Korneliussen, T. S., Cheng, J., Stern, A. J., Racimo, F., Damgaard, P. D. B., Sikora, M., Seguin-Orlando, A., Rasmussen, S., et al. (2018). Fysiologische en genetische aanpassingen aan duiken bij zeenomaden. Cell, 173(3). doi:10.1016/j.cell.2018.03.054

Opmerkingen

De taxonomische indeling van organismen kan veranderen op basis van nieuwe bevindingen.