Ooit was ik een sterke, onafhankelijke, vrolijke persoonlijkheid. Degenen die mij kenden, complimenteerden mij vaak met mijn onafhankelijkheid, zelfverzekerdheid en vastberadenheid. Het had vele jaren van levenservaring gekost om mij te vormen tot de persoon die ik geworden was, en ik was trots op mijn identiteit. Maar de dag dat ik de diagnose kanker kreeg, veranderde alles. Plotseling herkende ik mezelf niet meer.

Tijdens de onderzoeken, scans en operaties veranderde mijn identiteit van een sterk, zelfredzaam individu in een vermoeide, angstige patiënt met kanker. Ik zag eruit als een patiënt, ik gedroeg me als een patiënt, dus zeker, ik was er een. Ik stond het medisch personeel toe om voor mij te zorgen in mijn tijd van nood. Het was niet moeilijk om de parameters van deze nieuwe identiteit aan te leren.

Nadat ik het ziekenhuis had verlaten, hoewel ik mezelf nog steeds als “patiënt” beschouwde, nam ik ook een andere identiteit aan. Dit nieuwe etiket was prestigieuzer, want ik koos ervoor om mezelf te zien als een “overlevende” van borstkanker. Nadat ik twee operaties voor borstkanker had doorstaan, had het medisch personeel mij die eer gegeven. Trots nam ik dat ereteken in ontvangst en speldde het op mijn borst.

De identiteit van overlevende was moeilijker onder de knie te krijgen dan die van patiënt. Er waren veel nieuwe lessen te leren. Ik wist niet hoe ik om moest gaan met het trauma dat ik had meegemaakt. Ik had geen idee hoe ik de fysieke veranderingen aan mijn lichaam moest accepteren. Ik wist niet hoe ik als vrouw zonder borsten moest leven in een wereld vol met “normale” vrouwen, en ik wist al helemaal niet hoe al deze dingen samen mijn huwelijk zouden beïnvloeden. Het was een uitdagende en moeilijke tijd, maar ik slaagde erin om van elke uitdaging te leren en te groeien.

Dragend de insignes van patiënt en overlevende, gaven de nieuwe identiteiten me slagkracht in de wereld van kanker. Maar terwijl mijn borstkas uitpuilde van trots, glipte de oude ik langzaam weg. Ik was mijn ware identiteit aan het vergeten.

Over de volgende dagen, maanden en jaren, bleven de veranderingen doorgaan. Het duurde niet lang of ik nam een andere identiteit aan. In plaats van mezelf “patiënt” of “overlever” te noemen, veranderde ik van perspectief en begon ik mezelf “slachtoffer” te noemen. Dit etiket leek mij het beste te passen – vooral omdat ik de kanker geen toestemming had gegeven om mijn leven te decimeren. Het was onverwacht gekomen en het was zeer onwelkom geweest.

Met het slachtoffer label stevig op mijn borst geprikt, begon ik veranderingen in mijn manier van denken op te merken. Mijn vooruitzichten waren niet langer positief. Ik werkte niet langer hard om te overleven. Als een slachtoffer stond ik mezelf toe om negatief naar het leven te kijken. Al snel merkte ik dat ik er niet goed aan toe was.

Hoewel ik nooit bekend wilde staan als het meisje met kanker of zelfs als het meisje dat kanker had, had ik geen keus. Simpel gezegd, het was wat het was. En, ik moest deze nieuwe realiteit accepteren.

Maar waarom leek het woord “slachtoffer” zo goed te passen?

Het woord “slachtoffer” roept het beeld op van een persoon wiens rechten zijn geschonden, zoals degenen die een geweldsmisdrijf hebben doorstaan of misschien degenen die gewond zijn geraakt bij een auto-ongeluk. Het is gemakkelijk om sympathie voor hen te voelen, omdat men onmiddellijk kan begrijpen dat iemand anders schuld heeft aan de toegebrachte wonden. Maar niet veel mensen associëren het woord “slachtoffer” met kanker, ook al is kanker de schuld van traumatische veranderingen in iemands leven.

Maar laten we eens een moment stilstaan bij een slachtoffermentaliteit. Hoe denken slachtoffers? Wat voelen ze?

• Een slachtoffer voelt zich meestal machteloos over zijn situatie.
• Een slachtoffer kan zich hulpeloos voelen om zijn probleem te veranderen of op te lossen.
• Een slachtoffer kan zijn probleem zien als een traumatische of catastrofale gebeurtenis.
• Een slachtoffer kan het gevoel hebben dat hij oneerlijk is behandeld.
• Een slachtoffer heeft het moeilijk om het verleden los te laten.

Al deze gevoelens zijn geldige en begrijpelijke definities van een persoon met een slachtoffermentaliteit.

Voor de persoon met kanker kan het zelfopgelegde slachtofferetiket een gevoel van identiteit bieden, zij het enigszins scheef.

Toen ik ervoor koos mezelf te bestempelen als een slachtoffer van kanker, melkte ik het uit voor alles wat het waard was. Het gevoel dat kanker me van mijn ware identiteit had beroofd en die in plaats daarvan had vervangen door het karakter en de persoonlijkheid van iemand die ik niet kende, was duidelijk dat ik alles had gegeven wat ik te geven had. Maar je kunt het etiket slachtoffer maar zo lang dragen. Uiteindelijk wordt het extreem zwaar en onhandelbaar, en weegt het zo zwaar dat het dagelijks leven bijna onmogelijk wordt. Vroeg of laat bereikt de persoon een breekpunt en besluit hij dat het genoeg is. Het is op dat punt dat het terugwinnen van de identiteit plaatsvindt.

Voor mij is het bereiken van die dag niet van de ene dag op de andere gebeurd. Het kostte veel introspectie, positieve zelfpraat en gebed om los te komen van de slachtoffermentaliteit. Met enorme inspanning, maakte ik de bewuste beslissing om het stigma dat anderen op mij plaatsten – dat ik breekbaar en zwak was – te weigeren.

Wees voorzichtig wanneer je jezelf een etiket opplakt. Bewust of onbewust plakken we allemaal labels op onszelf, maar die labels weerspiegelen niet altijd onze ware identiteit. Geen enkel etiket kan iemands waarde en waarde echt beschrijven.