Europa is de op drie na grootste maan van Jupiter.

NASA/JPL-Caltech/SETI Institute

De op drie na grootste van de 79 manen van Jupiter, Europa, lijkt meer op een planeet dan op een maan.

Zo’n 3.100 kilometer in diameter is hij kleiner dan onze eigen maan, maar groter dan dwergplaneet Pluto. Hij heeft een ijle zuurstofrijke atmosfeer. Europa heeft een gelaagde binnenstructuur met een vloeibare ijzeren kern en een magnetisch veld. Het ziet eruit als een “geaderde oogbal” dankzij breuken in zijn ijzige oppervlak.

Het heeft ook water.

Wetenschappers weten al lang dat Europa een wereldwijde oceaan van water heeft onder een 11 mijl/18 kilometer dikke korst van ijs.

Dus dit is het ding- als wetenschappers Europa’s water kunnen bemonsteren, kunnen ze mogelijk voor het eerst buitenaards leven ontdekken. Wacht. Een sonde op Europa laten landen en door het ijs boren? Nee, dat zal niet snel gebeuren.

Daarom is het zo opwindend dat weer een andere groep wetenschappers denkt dat een 20 jaar oude NASA-ruimtesonde Europa al getuige kan zijn geweest van het spuwen van een waterpluim uit die oceaan de ruimte in.

Het enige andere lichaam in het zonnestelsel waarvan gedacht wordt dat het dat doet, is Enceladus bij Saturnus.

Zouden een paar ruimtesondes, die beide over een paar jaar gelanceerd worden, door Europa’s waterpluimen kunnen vliegen en tekenen van buitenaards leven kunnen ontdekken?

Laboratorium 16 december toont een uitsnede van de mogelijke inwendige structuur van Jupiters maan Europa. De kenmerken van het inwendige zijn afgeleid uit metingen van het zwaartekrachtsveld en het magnetisch veld door het Galileo-ruimtevaartuig van de NASA. Europa heeft een metallische (ijzer, nikkel) kern (afgebeeld in grijs) omgeven door een rotslaag (afgebeeld in bruin). De rotslaag is op zijn beurt omgeven door een schil van water in ijs- of vloeibare vorm (afgebeeld in blauw en wit). De oppervlaktelaag van Europa is wit afgebeeld om aan te geven dat deze kan verschillen van de onderliggende lagen. Galileo-beelden van Europa suggereren dat een oceaan van vloeibaar water ten grondslag zou kunnen liggen aan een ijslaag van enkele kilometers dik. AFP FOTO JPL/NASA (Foto door – / JPL/NASA / AFP) (Foto door -/JPL/NASA/AFP via Getty Images)

JPL/NASA/AFP via Getty Images

Een nieuw artikel dat deze week in Geophysical Research Letters is gepubliceerd, stelt dat NASA’s ruimtesonde Galileo, die tussen 1995 en 2003 in een baan om Jupiter draaide, en sporen van een ondergrondse oceaan op Europa ontdekte, mogelijk ook bewijs heeft verzameld dat de maan af en toe wat van dit water de ruimte in stuurt.

Met behulp van computersimulaties en nieuwe berekeningen heeft een groep onderzoekers van de European Space Agency (ESA) en het Max Planck Institute for Solar System Research (MPS) gegevens gereproduceerd die zijn verzameld door Galileo’s onboard Energetic Particles Detector (EPD) door de bewegingen van hoogenergetische protonen rond Europa tijdens de flyby te modelleren.

De resultaten – waaronder veranderingen van hoogenergetische protonen in Jupiters magnetische veld nabij de maan – kunnen worden verklaard door de aanwezigheid van waterpluimen.

Vorige tijd gingen onderzoekers ervan uit dat de maan zelf het zicht van de detector had belemmerd.

miljoen kilometer van Europa verwijderd op 2 maart 1979 door het Voyager 1-ruimtevaartuig. Vervolgens een kleurenfoto van Europa, gemaakt door het Voyager 2-ruimtevaartuig tijdens zijn ontmoeting op 9 juli 1979. Rechts is een beeld van Europa gemaakt van beelden genomen door het Galileo ruimtevaartuig in de late jaren 1990.

NASA/JPL

De pluimen zijn geen waterspuiten, maar lijken meer op “cryovolcanische uitbarstingen” – ijsvulkanen – die vloeistof uitspuwen in plaats van gesmolten gesteente. Van Neptunus’ maan Triton en Pluto’s maan Charon is bekend dat zij soortgelijk gedrag vertonen.

Het Galileo-ruimtevaartuig zelf werd in 2003 opgeofferd om Europa’s oceaan te beschermen; de NASA wilde niet het risico lopen dat het ruimtevaartuig op Europa zou neerstorten en het zou besmetten, voor het geval het toch eenvoudig leven zou herbergen.

waterdamp die uitbarst op de 7-uurspositie van de ledemaat van Jupiters maan Europa. De pluimen, gefotografeerd door NASA’s Hubble’s Space Telescope Imaging Spectrograph, waren te zien in silhouet toen de maan voor Jupiter langs trok. Dankzij de ultraviolette gevoeligheid van de Hubble konden de kenmerken – die meer dan 160 kilometer boven het ijzige oppervlak van Europa uitsteken – worden onderscheiden. Aangenomen wordt dat het water afkomstig is van een ondergrondse oceaan op Europa. De Hubble-gegevens zijn gemaakt op 26 januari 2014. Het beeld van Europa, gesuperponeerd op de Hubble-gegevens, is samengesteld uit gegevens van de Galileo- en Voyager-missies.

NASA/ESA/W. Sparks (STScI)/USGS Astrogeology Science Center

Onderbouwend bewijs

Conclusief bewijs dat ook Europa water de ruimte in spuwt ontbreekt nog, maar de studie is een nieuw bewijsstuk.

In 2012 detecteerde de Hubble Space Telescope waterstof en zuurstof in Europa’s atmosfeer, en in 2016 bracht het in beeld wat waterdamppluimen kunnen zijn die van het oppervlak uitbarsten (bovenstaande afbeelding).

Wat is de Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) missie?

Set te lanceren in 2020, zal de JUpiter ICy moons Explorer (JUICE) van de Europese Ruimtevaartorganisatie drie en een half jaar besteden aan het onderzoeken van Europa en twee van Jupiter’s andere grote manen, Ganymedes en Callisto. De camera’s en ijs-penetrerende radar zullen worden gebruikt om de samenstelling van Europa’s ijzige korst te bestuderen, om te zien of er waterreservoirs tussen de lagen ijs zijn.

Wat is de Europa Clipper missie?

De Europa Clipper missie van de NASA, die in 2023 zal worden gelanceerd, zal ongeveer 45 vluchten maken, waarbij het ijzige oppervlak van de maan in hoge resolutie zal worden gefotografeerd.

Beide sondes zouden nu een vluchtplan kunnen hebben dat hen door de pluimen van waterdamp laat vliegen die uit Europa’s ijskorst barsten, en zo monsters nemen van zijn ondergrondse oceaan.

Dat zou veel, veel gemakkelijker zijn en veel sneller-dan een missie te moeten ontwerpen en sturen die op Europa’s oppervlak kan landen en door het ijs kan boren.

Wenst u een heldere hemel en wijde ogen.

Volg me op Twitter of LinkedIn. Bekijk mijn website of een deel van mijn andere werk hier.