Imitatie, in de psychologie, het reproduceren of uitvoeren van een handeling die wordt gestimuleerd door de waarneming van een soortgelijke handeling door een ander dier of persoon. In wezen gaat het om een model waarop de aandacht en de reactie van de imitator zijn gericht.

Als beschrijvende term bestrijkt imitatie een breed scala van gedragingen. In hun natuurlijke omgeving kan men jonge zoogdieren de activiteiten van de oudere leden van de soort of het spel van elkaar zien imiteren. Bij mensen kan imitatie alledaagse ervaringen omvatten zoals geeuwen wanneer anderen geeuwen, een groot aantal onbewust en passief aangeleerde imitaties van sociaal gedrag, en het opzettelijk overnemen van de ideeën en gewoonten van anderen.

Studies van zuigelingen tonen aan dat een kind in de tweede helft van het eerste jaar de expressieve bewegingen van anderen imiteert – bijvoorbeeld het opheffen van de armen, glimlachen, en pogingen tot spreken. In het tweede jaar begint het kind de reacties van andere mensen op voorwerpen na te bootsen. Naarmate het kind opgroeit, worden hem allerlei modellen voorgehouden, waarvan de meeste door zijn cultuur zijn bepaald. Daartoe behoren lichaamshouding, taal, basisvaardigheden, vooroordelen en genoegens, en morele idealen en taboes. Hoe een kind deze kopieert wordt hoofdzakelijk bepaald door de sociale en culturele invloeden van beloning of straf die de ontwikkeling van een kind sturen.

Eenvormigheid of overeenkomst van gedachten en handelingen tussen mensen betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat deze worden veroorzaakt door dezelfde of soortgelijke psychologische motieven of mechanismen. Variaties in situaties, in driften, en in aangeleerde manieren van aanpassing zijn vaak te gecompliceerd om als imitatie te worden gecategoriseerd.

Veel vroegere psychologen gingen ervan uit dat imitatie werd veroorzaakt door een instinct of op zijn minst door een erfelijke aanleg. Latere schrijvers hebben de mechanismen van imitatie gezien als die van sociaal leren. Imitatie staat centraal in de sociale leerbenadering van de in Canada geboren Amerikaanse psycholoog Albert Bandura. Zijn onderzoek toonde aan hoeveel menselijk gedrag wordt aangeleerd door het imiteren van een ander individu van wie is waargenomen dat hij voor een bepaald gedrag een beloning of aanmoediging ontvangt. Onderzoekers maken gewoonlijk onderscheid tussen imitatie veroorzaakt door een eenvoudige geconditioneerde reflex, die veroorzaakt door gewoon trial-and-error leren, en die waarbij de hogere denkprocessen betrokken zijn.