Mijn puppy van een Great Pyreneeën barstte in opgewonden geblaf uit. Mijn kippen begonnen eendrachtig alarm te slaan. Toen galmde er een gesmoord gekrijs door ons dorp.

Zonder te stoppen voor schoenen, ging ik net op tijd naar buiten om mijn beste legkip te zien wegduiken onder de trap die naar onze achterdeur leidde. De havik die haar achtervolgde, zag me en maakte dat hij wegkwam.

Ik haalde mijn kip onder de trap vandaan, controleerde haar op verwondingen, en droeg haar toen naar haar hok. Daar gaf ik haar wat vers suikerwater en een gekookt ei om haar uit haar shocktoestand te halen.

Langzaam kwam ze terug van die donkere, paniekerige plek en begon naar haar lekkernij te pikken. Ik merkte dat haar rechteroog niet open ging. Maar verder had ze geen zichtbare verwondingen. Ik hoopte dat haar oog gewoon een schrammetje had opgelopen en dat ze snel zou genezen.

De volgende dag was haar oog in orde. Ze begon als een kampioen te leggen met haar gebruikelijke snelheid van 4-5 eieren per week, ondanks dat ze 5 jaar oud was!

De Sluipaanval

Een week later liep ik naar buiten om naar de kippen te kijken en zag een havik uit het struikgewas in een bos aan de overkant van de weg tevoorschijn komen. Mijn maag zonk en nog voor ik het gruwelijke tafereel zag, wist ik al wat er gebeurd was.

De havik kwam terug om mijn beste kip af te maken. Deze keer echter, had de havik gewacht tot ze het bos omzeilde, en sleepte haar mee in het kreupelhout. Haar nek en gezicht waren half opgegeten. Haar lichaam was nog warm, maar ze was onmiskenbaar dood.

Mijn andere kippen hadden niet eens gemerkt dat het gebeurd was. Ze kakelen vrolijk rond zonder te beseffen dat ze net een kuddegenoot hadden verloren. Ook mijn hond was stil gebleven, totaal niet gealarmeerd door het feit dat ze er net niet in was geslaagd een van haar hulpen te beschermen tegen een roofdier.

De meedogenloze kippenhavik

Toen ik het karkas van die arme Rosie oppakte, had ik het gevoel dat iemand me in de gaten hield. Ik keek om me heen tot ik de bron van het gevoel vond.

De havik zat op een tak op zo’n 20 meter hoogte, net boven me, terwijl hij naar mij en mijn andere kippen keek. Ik wist toen dat deze havik de smaak van kip te pakken had en het niet snel zou opgeven.

Daarna kwam de havik weer. En nog eens. In totaal verloor ik vier kippen en redde er nog eens vier voordat ik eindelijk een einde maakte aan de aanvallen van die meedogenloze kip-havik.

Geloof me niet! Ik heb de havik niets gedaan. Ze worden beschermd door de wet. Plus het zijn prachtige vogels en deze havik deed gewoon wat haviken doen. Ze was een sluwe roofvogel.

In plaats daarvan veranderde ik mijn methodes om kippen te houden.

Bescherm uw kippen tegen haviken

De beste manier om uw kippen tegen haviken te beschermen, is ze opgesloten te houden in een ren die 360° bescherming biedt tegen roofdieren. Dat gezegd hebbende, er zijn momenten dat dat gewoon niet haalbaar is.

In mijn geval is mijn ren een onregelmatig gevormde ruimte van ongeveer 2 meter lang en 2 meter breed. Er staan ook drie hoge bomen en veel bramenstruiken om mijn kippen het gevoel te geven dat ze zich in hun eigen habitat bevinden (b.v. jungle). Het zou een hele uitdaging zijn om zo’n ruimte te overkappen.

Ik heb overwogen om een deel van die ruimte af te snijden om een veel kleinere ren te maken. Maar mijn kudde was gewend om vrij rond te lopen van zonsopgang tot zonsondergang. Dus zelfs het opsluiten van de kudde in de ren was al een ontbering voor hen. Hun ren kleiner maken leek te wreed om zelfs maar te overwegen.

Ik wist dat er andere antwoorden moesten zijn om mijn havikprobleem op te lossen en toch mijn kippen tevreden te houden.

Inzicht in de roofdiertactieken van haviken

SunTzu’s, The Art of War, vertelt ons dat om onze vijanden te overwinnen, we ze eerst moeten begrijpen.

Okay, dus dat heb ik net verzonnen. Ik heb niet echt teruggegrepen naar een oud Chinees oorlogshandboek om mijn havikprobleem op te lossen.

Ik wist alleen dat ik moest begrijpen hoe haviken jagen om een formidabele verdediging op te kunnen zetten. Dus, ik ging het internet op en leerde wat ik kon over haviken. Ik ontdekte een aantal nuttige feiten die me uiteindelijk hielpen mijn probleem op te lossen (althans voor nu).

Havikfeit # 1: Haviken kunnen overal jagen

Op advies van veel andere kippenhouders die al lang kippen houden, had ik geloofd dat lange, smalle rennen havikaanvallen ontmoedigden. De theorie was dat haviken niet zo snel in nauwe ruimtes zouden vliegen als in grote open ruimtes.

Bij onderzoek naar haviken leerde ik dat hun lange staartveren als roeren fungeren, zodat haviken zelfs in dichte bossen kunnen navigeren en een prooi kunnen vangen. In feite zijn haviken ook ontworpen om in het bos te jagen, of waar dan ook.

Haviken jagen net zo lief rond vijvers of meren als de kikkers in het seizoen zijn. Ze jagen langs de kant van de weg en eten zelfs aas als er geen betere opties zijn. Ze zullen jagen waar ze moeten voor voldoende voedsel en ze hebben de vaardigheden om het te doen.

Een lange smalle aanloop was niet van plan om veel van een belemmering voor een meedogenloze, roer-sturende, overal-jagende havik met een smaak voor mijn kip.

Havikfeit # 2: Haviken houden van gemakkelijke doelwitten

Nou, sommige haviken, zoals de roodstaarthavik die op mijn kippen aasde, staan erom bekend dat ze vaak jagen over grote open velden. Dat is niet noodzakelijk omdat zij een voorkeur voor velden hebben, maar omdat zij van gemakkelijke doelwitten houden.

Velden hebben gewoonlijk veel muizen, woelmuizen, en grasetende konijnen zodat zij voor een gemakkelijke bron van klein formaat ongedierte zijn.

Havik Feit #3: Haviken zijn ook prooi!

Zelfs wanneer haviken in open velden jagen, verkiezen zij om kleine prooien op te pikken en hen naar zitstokken te dragen om hen te kunnen eten. Of ze slepen ze het dichte struikgewas in, zodat ze ze in hun eentje kunnen verslinden.

Eten in de open lucht brengt haviken in gevaar voor predatie door andere, grotere, havik-etende roofvogels zoals uilen. Dus, in het algemeen, gaat hun voorkeur uit naar kleine, vruchtbare prooien die kunnen worden opgeraapt en weggedragen.

Havik Feit #4: Haviken zijn klein

Ondanks dat die vier voet spanwijdten haviken doen lijken op vlieger-zoemende reuzen, wegen ze over het algemeen slechts 4 ons tot 5 pond, afhankelijk van het ras. De meeste haviken die problemen opleveren voor ons kippenhoeders zijn tussen de 1 en 3 pond.

Zelfs al kunnen ze een prooi oppakken die veel groter is dan zijzelf, dat is veel werk voor zo’n klein vogeltje. Plus, haviken zijn slim. Dus, ze willen eigenlijk niet zwaar hoeven tillen. Het maakt ze zelf traag en kwetsbaarder voor roof.

Kuikens, jonge kippen, en krielkippen zijn misschien perfecte doelwitten voor een havik. Maar volgroeide tweeledige, erfgoed rassen, in feite, zijn niet de ideale voedselbron voor een intelligente havik. Mijn havik was ofwel gek ofwel had hij het moeilijk om prooien van kleinere afmetingen te vinden.

Havikfeit # 5: Haviken jagen vanaf baarzen

Het beeld van de havik die door honderden meters luchtruim naar beneden zweeft om een piepkleine veldmuis te bemachtigen is helemaal waar. Nou ja, bijna. Ze kunnen een muis meestal al op zo’n 100 voet hoogte zien. Maar om praktische redenen jagen de meeste haviken vanaf baarzen.

Dat is een stuk gemakkelijker dan een duikvlucht van 300 voet te maken in de hoop dat een muis nog op dezelfde plaats is tegen de tijd dat ze die afstand hebben afgelegd. Dat is ook de reden waarom mensen vaak haviken zien zitten op hoogspanningskabels of op takken aan de buitenranden van beboste gebieden. Ze zijn aan het jagen.

Havikfeit # 6: Haviken leren snel

Jonge haviken, vooral de Cooper’s Hawk, hebben blijkbaar de gewoonte zich te richten op vogels die in tuinvoederbakken eten. Die kleine vogeltjes vormen een gemakkelijk doelwit voor behendige haviken terwijl ze zich tegoed doen aan de zoete lekkernijen die we voor ze achterlaten.

Als de eigenaar van de voederautomaat een weekje vrij neemt van het vullen van het apparaat, verspreiden de vogels zich. Dan zal de havik snel een ander gemakkelijk jachtgebied vinden.

Dit weetje was niet specifiek van toepassing op mijn roodstaarthavik. Echter, in het algemeen op de intelligentieschaal voor vogels, scoren haviken universeel hoog. Dus het feit dat je ze kon trainen om binnen een week niet meer naar een gemakkelijk jachtgebied te komen, gaf me hoop voor mijn kippen.

Out-Maneuvering a Hawk

Gewapend met mijn nieuwe havikenkennis, formuleerde ik mijn plan om de havik te ontmoedigen mijn kippen als gemakkelijke prooi te zien. Dit is wat ik deed.

Route 1: Verander de routine

Voor de veiligheid van mijn kippen, sloot ik ze op in hun hok en liet ze alleen buiten in de ren wanneer ik buiten in hun gebied zou werken. Omdat het de tijd is om de tuin voor te bereiden en ik een aantal verbeteringen aan hun hok aanbracht, kregen ze uiteindelijk nog steeds ongeveer 7-8 uur buiten elke dag.

Ik dacht ook dat vergelijkbaar met het leeglaten van een vogelvoederhuisje voor een week, het veranderen van het schema mijn havik zou kunnen aanmoedigen om andere jachtopties te verkennen.

Route 2: Ruimte inperken

Omdat haviken hun prooi graag wegdragen, heb ik een soort doolhof in de kippentuin gemaakt van bamboe, een kapot hekpaneel en snoeihout van de fruitbomen die ik heb gesnoeid.

Ik moest bij mijn kippen kunnen komen in geval van nood en af en toe de ren kunnen schoonmaken. Dus heb ik smalle gangen gelaten waar ik doorheen kon lopen. Maar ik veranderde de hoeken om te voorkomen dat alles rechtlijnig zou zijn.

Ik bevestigde bamboestaven en snoeiafval aan palen op 1, 2, 3, en 5 voet hoogte, om een soort havik hindernisbaan te maken. Zelfs als een havik een kip te pakken zou krijgen, zou hij onder en over obstakels heen moeten om de kip naar een eigen plek te brengen om hem op te eten.

Ik dacht dat door de havik te vermoeien met al die hindernissen hij het misschien zou opgeven. Of op zijn minst genoeg zou vertragen zodat mijn haan te hulp zou kunnen schieten.

Rooster to the Rescue

In feite, letterlijk direct nadat ik dit deel van mijn plan ten uitvoer bracht, greep de havik een kip terwijl ik het huis in was gegaan om wat water te halen. Ik was net op tijd terug om te zien hoe mijn haan de havik van de rug van mijn kip rukte en enkele staartveren uitrukte.

Dus, als je enige twijfel hebt over het nut van een goede haan, vertrouw mij en mijn ongedeerde Black Copper Maran, goede hanen rock!

Route 3: Stop the Swoop

Het opbreken van de ruimte alleen was duidelijk niet afschrikkend genoeg, ook al bleek het effectief tegen het verlies van kippen. Dus ging ik verder met deel 3 van mijn masterplan.

Ik hing willekeurige patronen van kriskras visdraad op ongeveer 2 meter over alle open gebieden van de ren. Ik hing ook veel glimmende metalen restjes en sieraden op willekeurige hoogten, onder en boven, het web van vislijn om toe te voegen aan de verwarring.

Haviken hebben een ongelooflijk gezichtsvermogen en kunnen zelfs in kleur zien. Dus, als een havik echt naar beneden wilde duiken door mijn vangnet, konden ze dat. Maar omdat ik weet hoe slim ze zijn, dacht ik dat als ze zouden merken dat het geen makkie was, ze zich wel zouden bedenken.

Route 4: Herinner haviken eraan dat ze een prooi zijn

Er is een reden waarom kippenhouders hier kippenbeeldjes hebben rondlopen. Samen met een aantal andere maatregelen herinneren ze haviken eraan dat als ze op een prooi jagen, ze ook een prooi worden.

Ik ben er niet helemaal van overtuigd dat haviken uilenbeelden als een bedreiging zien. Maar als je die beelden een of twee keer per week verplaatst, kun je een havik op z’n minst twee keer laten nadenken voordat hij zichzelf in gevaar brengt voor prooien die al te zwaar zijn om te dragen.

Ik ben ook begonnen met het vaker uitlaten van mijn hond rond de ren. Ik weet niet zeker of dit effectief is. Maar het havikenpaar dat bij ons in de buurt rondcirkelt, maakt altijd extra lawaai als ze haar zien.

Route 5: Red de stofbaden

Kippen zijn het kwetsbaarst als ze ontspannen zijn. Als ze bijvoorbeeld in hun stofbad rondhangen en zich dan uitspreiden en eruitzien als een dode kip, worden ze een perfect doelwit. Of wanneer ze rondhangen onder de braamstruiken zonder bladeren in de winter.

Ik heb een zeer ingewikkeld, eigenlijk ondoordringbaar, web van visdraad gemaakt direct over het gebied waar mijn kippen een stofbad nemen. Bovendien heb ik een aantal jagershindernissen in paintball-stijl gemaakt met behulp van tuinpalen en opgeknipt gerecycled plaatstaal.

Dit gereedschap zorgt voor veiliger plekken voor de kippen om te ontspannen dan onder de wijde open hemel of de kale braamstruiken.

Back-Up Plan

Tot nu toe heeft mijn vijfdelige oplossing gewerkt. Na weken van meedogenloze aanvallen, hebben we nu weken zonder aanvallen. Maar ik ben een realist.

Als onderdeel van mijn onderzoek heb ik ook geleerd dat haviken 20 jaar kunnen leven. Ze kunnen ook die hele tijd op dezelfde plaats blijven als het weer en de jacht goed is. Dus, ik vermoed dat ondanks mijn inspanningen, er een dag zal komen dat mijn meedogenloze havik weer op mijn kippen gaat jagen.

Als dat gebeurt, zal ik misschien mijn toevlucht moeten nemen tot een volledig beschermde ren. Dan zal ik mijn kippen moeten voorzien van veel kippenspeelgoed en voer om opgesloten kippen tevreden te houden. Misschien moet ik ook rassen kiezen die beter zijn aangepast aan opsluiting dan de onafhankelijke foeragerende kippen waar ik al jaren op vertrouw.

In de tussentijd heb ik echter vrede gesloten met mijn havik. Ik ontdekte haar nest hoog in ons bos. Ik begrijp nu waarom ze zo meedogenloos was. Het is paartijd en ze maakte zich klaar om haar eieren te leggen en haar jongen groot te brengen.

Hopelijk vertelt ze haar kuikens het verhaal van haar aanvaring met mijn haan en waarschuwt ze hen weg te blijven van die idiote hindernisbaan op het kippenhok!