Athena staat erom bekend een maagdelijke godin te zijn geweest, zodat het antwoord op de vraag of zij een kind had voor de hand lijkt te liggen. Een plaatselijke traditie in Athene heeft echter toch een manier gevonden om haar de voorouder te maken van de legendarische koningen van de stad.

Volgens het verhaal probeerde Hephaestus Athena aan te vallen, maar werd afgeweerd door de krijgersgodin. Een druppel vloeistof viel in het vuil, waardoor Gaia een kind ter wereld bracht.

Athena noemde de baby Erichthonius en adopteerde hem als haar eigen kind. Ze verborg zijn bestaan tot hij volwassen was en de troon van Athene als de zijne kon opeisen.

Erichthonius werd in Athene herinnerd als een wijze koning die veel nieuwe uitvindingen en technologieën naar de stad bracht. Zijn uiterlijk verraadde echter altijd zijn ongewone en immorele afkomst.

De pleegzoon van Athena

Athena zwoer op de dag van haar geboorte dat ze nooit zou trouwen of kinderen zou krijgen. Het volk van Athene geloofde echter in een verhaal dat hun beschermgodin een voorouder maakte van hun stichtende koningen.

Volgens de legende werd Hephaestus verliefd op de krijgersgodin. Athena was natuurlijk niet geïnteresseerd en trok zich weinig aan van de genegenheid van de kreupele smid.

Athena ging naar de smidgod voor wapens, en overmand door lust viel hij haar aan. Hij probeerde zich aan haar op te dringen, maar Athena kon hem afweren.

Athena duwde hem vol afschuw van zich af, waardoor een druppel vloeistof in het stof aan haar voeten viel. Uit deze ontmoeting werd een kind geboren uit de grond, de zoon van Hephaestus en Gaia.

Hoewel hij niet haar geboortezoon was, nam Athena de baby en noemde hem Erichthonius. Ze hoopte de baby geheim te houden tot hij volwassen was en aan de goden van Olympus kon worden voorgesteld als een van hun eigen kinderen.

Athena had het echter druk, want ze had onlangs het beschermheerschap van de stad Athene gewonnen in haar beroemde wedstrijd met Poseidon. De godin zou daar haar eigen tempel hebben gebouwd en moest daarvoor kalksteen halen.

Niet in staat Erichthonius mee te nemen, riep zij de hulp in van enkele plaatselijke prinsessen.

Zij legde de baby in een rieten kist, die zij aan de drie dochters van koning Cecrops van Athene gaf. Zij liet de jonge vrouwen strikte instructies na om er niet in te kijken.

Een van de prinsessen gehoorzaamde de godin. De andere twee, Aglaurus en Herse, werden overmand door nieuwsgierigheid en keken in de verboden kist.

De zusjes werden gek van wat ze in de kist zagen en wierpen zich van de Acropolis naar hun dood.

Sommige legenden beweerden dat een slang, een van Athena’s heilige dieren, om de baby was gewikkeld om hem te beschermen. Anderen zeiden dat Erichthonius zelf half slang was en monsterlijk van uiterlijk.

Een kraai die getuige was van de daden van de zusters vloog naar Athena om haar te vertellen over de ontdekking van haar pleegzoon. De godin liet de steen vallen die zij bij zich had en die de berg Lykabettos werd, en maakte de kraai zwart als een blijvend teken van haar woede.

De zoon koning Cecrops werd enige tijd later afgezet. Athena’s stiefzoon bleef verborgen in de stad onder de bescherming van de beschermgodin. Jaren later wierp Erichthonius de usurperende koning omver en veroverde de troon van Athene voor zichzelf.

Athena’s adoptiefzoon werd met vele grote uitvindingen gecrediteerd, waarbij hij de kras van Hephaestus combineerde met de scherpe wijsheid die hem door Athena was bijgebracht. Hij leerde de mensen paarden te jukken en ze te gebruiken om de aarde te ploegen.

Sommige Atheense legenden beweren dat Erichthonius, net als zijn vader, kreupel was. Hij vond de strijdwagen uit om hem te helpen zijn stad te navigeren.

Erichthonius werd herinnerd als een van de stichtende koningen van Athene. Hij stichtte het Panatheense Festival en richtte een groot standbeeld op ter ere van zijn adoptiemoeder.

Het heiligste gebouw op de Akropolis, het Erechtheum, draagt de naam van Athena’s zoon. Hoewel hij nooit een god werd, zoals zij had gehoopt, bleef de vroege koning van Athene vele eeuwen lang belangrijk in religieuze rituelen.

Mijn moderne interpretatie

De inwoners van Athene onderhielden sterke banden met de godin die hun stad haar naam gaf. Zij speelde een belangrijke rol in de stichtingsmythe van de stad en in het dagelijkse leven, maar als maagdelijke godin was er geen manier om haar in het geslacht van de koningen op te nemen.

Het verhaal van Erichthonius bood een oplossing voor het probleem om een kuise godin in de stamboom op te nemen.

Het ongebruikelijke verhaal behield Athena’s kuise status, maar bood haar een manier om de moeder van een stichtende koning te zijn geweest. Zij had Erichthonius niet gebaard, maar was op alle andere manieren als zijn moeder opgetreden.

Het verhaal van zijn unieke geboorte zorgde er ook voor dat geen andere godin of vrouw aanspraak kon maken op de positie van Athena. Zij was het beoogde doelwit van Hephaestus geweest en hoewel Gaia technisch gezien de moeder van de koning was, was hij niet op de traditionele manier geboren.

Dus konden de mensen van Athene beweren dat hun vroege koningen van Athena afstamden zonder de traditie van haar maagdelijkheid te schenden.

Natuurlijk zou de oorsprong van het verhaal kunnen zijn ontstaan voordat dat verhaal bestond.

Het is mogelijk dat het verhaal van Erichthonius een oudere, pre-Griekse vertelling weerspiegelt over de plaatselijke beschermgodin. Er is geen bewijs dat Athena door oudere beschavingen als maagd werd beschouwd, dus het is mogelijk dat er een oud verhaal bestond waarin zij de letterlijke moeder was van een stichtende koning.

Wanneer het verhaal ook tot stand kwam, het diende om de banden tussen de stad en haar beschermgodin te versterken.

Toen Athene groeide in macht en invloed, legde het verhaal ook een band tussen de stad en de god van de ambachtslieden.

Erichthonius stond, net als zijn vader, bekend om zijn vaardigheden in uitvindingen en ambachtswerk. Hoewel hij de wijsheid van Athena had geleerd, erfde hij ook vaardigheden van Hephaestus.

Deze band werd waarschijnlijk niet gelegd om de smidgod te verheerlijken, maar om de rol van Athene als centrum van innovatie en handel te benadrukken. Door een groot uitvinder als voorvader te claimen, gaven de Atheners reden om te geloven dat hun stad een natuurlijke plaats was om handel te drijven en nieuwe technologieën te ontwikkelen.

Wat echter ongewoon is aan Erichthonius, is dat hij vaak negatieve attributen kreeg toebedeeld. Of hij nu mank liep of een slangenstaart had, hij brak met de traditie van sterke en knappe koningen.

De mensen in Griekenland geloofden dat fysiek uiterlijk en fitheid een weerspiegeling waren van morele kwaliteit en natuurlijke gunst. Erichthonius is wellicht vervloekt, niet vanwege zijn eigen gebreken, maar omdat hij geschapen was in een poging Athena’s eed van kuisheid te schenden.

Hoewel Erichthonius door het volk van Athene werd vereerd als een wijze koning die hun stad voorspoed bracht, diende zijn ongewone verschijning als een herinnering aan het feit dat zijn geboorte een schending was van de meest gekoesterde godin van de stad.

Samengevat

Als gezworen maagd is Athena nooit moeder geworden van een kind dat zij zelf heeft gebaard. Toen Hephaestus haar echter probeerde aan te vallen, adopteerde zij de baby die als gevolg daarvan uit Gaia werd geboren.

Athena noemde het kind Erichthonius en besloot zijn bestaan geheim te houden. De enigen die achter zijn bestaan kwamen, waren twee Atheense prinsessen die gek werden van wat ze zagen als ze naar hem keken.

Volgens sommige verslagen werd Erichthonius beschermd door opgerolde slangen. Anderen zeiden dat hij zelf de staart van een slang had.

Hij groeide op tot volwassenheid en eiste de troon van Athene op van een buitenlandse usurpator. Als koning werd Erichthonius beschouwd als eerlijk, wijs en vindingrijk.

Hij zou de ploeg en de strijdwagen hebben geschapen. De strijdwagen van Erichthonius kan als rolstoel hebben gediend aangezien hij soms kreupel zou zijn geweest zoals Hephaestus.

Het ongebruikelijke verhaal van Erichthonius stelde het volk van Athene in staat om opvolging te eisen van de beschermgodin zonder haar deugden te verraden. Het creatieve verhaal stelde de maagdelijke godin in staat moeder te worden en een dynastie van legendarische koningen te stichten.