Gevangenen van de kampen Aangezien de Joden de belangrijkste doelwitten waren van de nazi genocide, waren de slachtoffers van de vernietigingskampen overwegend Joods. In de honderden dwangarbeiders- en concentratiekampen die niet waren uitgerust met vergassingsinstallaties, konden echter ook andere mensen van allerlei achtergronden worden aangetroffen. Gevangenen moesten driehoeken met kleurcode op hun jas dragen, zodat de bewakers en officieren van de kampen gemakkelijk ieders achtergrond konden identificeren en de verschillende groepen tegen elkaar konden uitspelen. Politieke gevangenen, zoals communisten, socialisten en vakbondsmensen droegen rode driehoeken. Gewone criminelen droegen groene. Roma (zigeuners) en anderen die de Duitsers als “asociaal” of “hulpeloos” beschouwden, droegen zwarte driehoeken. Jehova’s Getuigen droegen paars en homoseksuelen roze. Letters gaven de nationaliteit aan: P stond bijvoorbeeld voor Pools, SU voor Sovjet-Unie, F voor Frans.

Gekrijgde Sovjet soldaten werkten als dwangarbeiders, en veel van deze krijgsgevangenen stierven omdat ze geëxecuteerd of slecht behandeld werden door de Duitsers. In totaal stierven er meer dan drie miljoen door toedoen van de Duitsers.

Van de ongeveer 23.000 Roma en Sinti (zigeuners) die in Auschwitz geïnterneerd waren, stierven er ongeveer 21.000 of werden er vermoord. Roma-mannen, -vrouwen en -kinderen werden samen in een apart kamp opgesloten. In de nacht van 2 augustus 1944 werd een grote groep Roma vergast bij de vernietiging van het “Zigeunerfamiliekamp”. Bijna 3.000 Roma werden vermoord, waaronder de meeste vrouwen en kinderen. Een deel van de mannen werd naar dwangarbeiderskampen in Duitsland gestuurd, waar velen stierven. In totaal werden honderdduizenden Roma uit heel het door Duitsland bezette Europa vermoord in kampen en door mobiele moordeskaders.

Politieke gevangenen, Jehovah’s Getuigen en homoseksuelen werden als straf naar concentratiekampen gestuurd. Leden van deze drie groepen waren niet, zoals Joden en Roma, het doelwit van systematische moord. Desondanks stierven velen in de kampen door honger, ziekte, uitputting en wrede behandeling.

Kerndata

JULI 1, 1937
Martin Niemoeller, dissidente leider van de kerk, gearresteerd
Martin Niemoeller, een van de belangrijkste tegenstanders van de rassenideologie van de nazi’s in de Lutherse kerk en een van de oprichters van de oppositionele “Confessionele Kerk”, wordt gearresteerd. Hij wordt in 1938 naar het concentratiekamp Sachsenhausen gestuurd en brengt de volgende zeven jaar in concentratiekampen door. Na de oorlog zal Niemoellers veroordeling van de omstanders van het nazi-beleid een oproep worden tot vroegtijdige actie. Zijn woorden: “Eerst kwamen ze voor de socialisten, en ik heb me niet uitgesproken – omdat ik geen socialist was. Toen kwamen ze voor de vakbondsleden, en ik sprak me niet uit – omdat ik geen vakbondslid was. Toen kwamen ze voor de Joden, en ik sprak me niet uit, omdat ik geen Jood was. Toen kwamen ze voor mij en er was niemand meer om voor mij te spreken.”

Juni 6, 1941
Duits opperbevel beveelt het doden van Sovjetcommissarissen
Twee weken voor de Duitse invasie van de Sovjet-Unie geeft het opperbevel van de Duitse strijdkrachten het bevel om Sovjet krijgsgevangenen (POWs) te screenen op Sovjetcommissarissen. De commissarissen moeten worden overgeleverd aan de mobiele moordeskaders (Einsatzgruppen) voor onmiddellijke executie. Tussen 22 juni 1941 en 9 mei 1945 sterven meer dan drie miljoen Sovjet krijgsgevangenen in Duitse gevangenschap. De meesten sterven van honger, ziekte en blootstelling, maar tienduizenden worden doodgeschoten als communist, jood of “Aziaat.”

2 augustus 1944
Zigeunerlager (“Zigeunerkamp”) in Auschwitz wordt geliquideerd
Ongeveer 23.000 Roma (zigeuners) werden gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau, de meesten van hen werden ondergebracht in een apart gedeelte van het kamp. De omstandigheden waren er buitengewoon slecht. Bijna alle Roma in Auschwitz werden vergast, doodgewerkt, of stierven van ziekte of honger. De nazi’s definiëren de Roma als raciaal inferieur, en hun lot komt sterk overeen met dat van de Joden. Op 2-3 augustus 1944 wordt het “zigeunerkamp” in Auschwitz-Birkenau geliquideerd. De overgebleven Roma mannen, vrouwen en kinderen worden vermoord in de gaskamers. Tussen de 250.000 en 500.000 Roma worden in de Holocaust vermoord.