De kracht van doel en betekenis in het leven
Het gevoel dat iemands leven zin heeft, kan uit allerlei dingen voortkomen – uit (betaald of onbetaald) werk dat de moeite waard voelt, uit gekoesterde relaties, uit religieus geloof of zelfs uit het regelmatig waarderen van de zonsondergang. Hoewel het niet veel uitmaakt wat je zin geeft, is het wel belangrijk dat je het ergens vindt. Steeds meer onderzoek heeft uitgewezen dat het gevoel dat iemands leven zin heeft, samenhangt met een hele reeks positieve gezondheidsresultaten. En nu gaat een nieuwe studie van oudere volwassenen, gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences, zelfs nog verder door te onthullen dat het gevoel dat men een zinvol leven leidt, positief lijkt te zijn gekoppeld aan zowat elk aspect van ons leven, niet alleen gezondheid. De nieuwe studie volgde mensen ook in de loop van de tijd en ontdekte dat hoe waardevoller ze hun leven vonden, hoe meer positieve veranderingen ze ervoeren in de daaropvolgende vier jaar.
“Deze associaties lijken vrij doordringend, dwars door een heel spectrum van onze ervaring,” zegt hoofdauteur Andrew Steptoe, een psycholoog en epidemioloog aan het University College London die de studie overzag. “Het is niet alleen gerelateerd aan gezondheid, maar ook aan sociale functies, psychologische en emotionele ervaringen, economische welvaart, dingen zoals goed slapen en tijd besteed aan verschillende soorten activiteiten.”
De paper maakte deel uit van een lopende Britse studie van oudere volwassenen die bekend staat als de English Longitudinal Study of Aging (ELSA), waarvan Steptoe de leiding heeft. De nieuwe resultaten zijn gebaseerd op gegevens van meer dan 7300 volwassenen ouder dan 50 jaar (de gemiddelde leeftijd was 67,2). Om de twee jaar of zo, zitten de deelnemers voor uitgebreide interviews en een reeks medische tests. Hun werd gevraagd op een schaal van één tot tien aan te geven hoe waardevol zij hun leven vonden. De gemiddelde waardering voor de moeite waard was 7,41, hoewel de waardering iets hoger was bij vrouwen dan bij mannen (7,46 tegen 7,35). Belangrijk is dat de resultaten correlatief zijn, wat betekent dat ze een verband aantonen tussen de waardering van de moeite waard en andere aspecten van het leven, maar niet noodzakelijkerwijs betekenen dat het een het ander veroorzaakt.
Niettemin suggereren de bevindingen dat er iets wezenlijks is aan een zinvol leven. Op veel niveaus is dat niet verrassend. Het concept van het hebben van een doel in het leven dateert op zijn minst van de oude Grieken. Het hedendaagse denken over dit onderwerp komt voort uit de geschriften van de arts Viktor Frankl uit 1940, die geloofde dat het hebben van een doel in het leven hem hielp drie jaar in Auschwitz te overleven. Na de oorlog ontwikkelde Frankl een reeks van 13 vragen als een manier om het doel in het leven te meten.
De ELSA-studie testte de levensvatbaarheid van een soortgelijke set vragen die zijn opgenomen in regelmatige enquêtes door het Office of National Statistics van het Verenigd Koninkrijk, het equivalent van het Census Bureau van de VS. Steptoe gelooft dat hun sterke bevindingen spreken voor de waarde van het beoordelen van de kwaliteit van leven op deze manier op een nationaal niveau.
Een van de gebieden die Steptoe opvielen, waren de bevindingen over het sociale leven van mensen. Hogere waarderingen van de moeite waard werden geassocieerd met sterkere persoonlijke relaties (het huwelijk was belangrijk, maar ook regelmatig contact met vrienden) en met een bredere sociale betrokkenheid zoals betrokkenheid bij maatschappelijke organisaties, culturele activiteiten en vrijwilligerswerk. Mensen met hoge waarderingen waren minder vaak eenzaam. “Ik ben getroffen door de consistentie van de associaties tussen deze gevoelens en sociale en culturele activiteit,” zegt Steptoe. “Aan de andere kant hadden de mensen met lage waarderingen de neiging om veel tijd alleen door te brengen. Zij hebben de neiging meer televisie te kijken en meer passieve activiteiten te doen.” Volgens hem is de boodschap duidelijk, vooral voor oudere mannen en vrouwen, dat het belangrijk is om sociaal betrokken te blijven, als dat maar enigszins mogelijk is. “Het is het aanmoedigen van jezelf om uit te gaan en te blijven deelnemen aan de samenleving in plaats van je eruit terug te trekken.”
Op het gezondheidsfront hadden degenen met een hogere waardering die de moeite waard was een betere mentale en fysieke gezondheid. Dat vertaalde zich in minder depressieve symptomen, minder chronische ziekte, minder chronische pijn, en minder invaliditeit. Ze hadden ook meer kracht in het bovenlichaam, liepen meer, waren minder zwaarlijvig, en hadden gunstiger biomarker profielen zoals aantal witte bloedcellen, vitamine D, en high-density lipoproteïne cholesterol (het goede cholesterol). Ze deden meer aan lichaamsbeweging, aten meer fruit en groenten, sliepen beter, en rookten minder vaak.
Het is mogelijk dat sterke sociale banden en een goede gezondheid bijdragen aan het gevoel van mensen dat hun leven zin heeft. Maar Steptoe en zijn collega Daisy Fancourt voerden ook een longitudinale analyse uit over een periode van vier jaar. Zij ontdekten dat mensen die in 2012 laag scoorden op sommige maatstaven, maar een hogere waardering van betekenis hadden, meer kans hadden om in 2016 verbeteringen te zien op die maatstaven. Met andere woorden, iemand die op baseline fysiek inactief was maar hoge beoordelingen gaf, had meer kans om later regelmatig actief te zijn geworden dan iemand met lagere beoordelingen.
“Ik denk dat het een tweerichtingsproces is,” zegt Steptoe. “Het soort dingen dat we doen, beïnvloedt ons oordeel over het doel en de zin van wat we doen in het leven. Maar die dingen zullen op hun beurt toekomstige activiteiten ofwel stimuleren ofwel afremmen. Het is een opwaartse spiraal.”