Het doel voor de veiligste hoeveelheid “slecht” cholesterol blijft naar beneden drijven.

In 1986 was een “wenselijk” bloedniveau van lage-densiteit-lipoproteïne (LDL, het zogenaamde slechte cholesterol) 130 milligram per deciliter (mg/dL). Vandaag de dag suggereert informatie van medisch antropologen en een aantal klinische proeven van hoog niveau dat de nieuwe “wenselijke” waarde de helft daarvan zou moeten zijn. Dit heeft schrijvers van richtlijnen, artsen en de rest van ons zich afgevraagd: hoe laag moeten we gaan met LDL?

LDL en slagaders

Lage-densiteit-lipoproteïnedeeltjes zijn kleine, relatief drijvende bolletjes die zijn opgebouwd uit lipiden (vetten) en eiwitten. In de juiste hoeveelheid is LDL goed – noodzakelijk, eigenlijk. Het vervoert onoplosbaar cholesterol door de bloedbaan naar de zenuwen en andere weefsels die het nodig hebben. LDL wordt “slecht” wanneer er te veel van in omloop is, als gevolg van een dieet rijk aan verzadigde vetten, een dieet met te veel calorieën, of een genetisch probleem.

Een deel van het overtollige LDL belandt in de binnenbekleding van slagaders, waar het een chemische transformatie ondergaat die bekend staat als oxidatie. Witte bloedcellen, macrofagen genaamd, beschouwen geoxideerd LDL als vreemd of schadelijk, en slokken het op. Wanneer macrofagen zich vullen met geoxideerd LDL en afsterven, zenden ze chemische signalen uit die ontsteking veroorzaken in de slagaderwand. Deze gestage, laaggradige ontsteking draagt bij tot slagaderbeschadiging.

Het lichaam probeert de groeiende poel van met LDL gevulde macrofagen en ander afval af te schermen door er weefsel omheen te laten groeien. Dit nieuwe weefsel, plaque genoemd, is een uiterlijk teken van atherosclerose, het ziekteproces dat aan de basis ligt van hartaanvallen, beroertes, perifere slagaderaandoeningen en andere problemen.

Plaque kan een kransslagader vernauwen, waardoor de bloedstroom vermindert en pijn op de borst ontstaat die bekend staat als angina pectoris. Als een plaque barst, kan het stolsel dat zich vormt om de breuk af te sluiten, de bloedstroom volledig blokkeren, wat een hartaanval of een mogelijk dodelijk ritmestoornis veroorzaakt. Als de plaque barst in een bloedvat dat de hersenen voedt, veroorzaakt dit een beroerte.

Herdefiniëren van wenselijk

Hoewel het gemiddelde LDL onder Amerikanen nu tot ongeveer 120 mg/dL is gedaald, maakt dat dit getal niet noodzakelijk gezond of wenselijk. Onze jager-verzamelaar voorouders hadden waarschijnlijk LDL’s in het 50 tot 75 mg/dL bereik, zoals moderne jager-verzamelaars zoals de Hazda, Maasai, en Inuit volkeren. Strikte vegetariërs hebben vaak LDL’s van minder dan 90 mg/dL. In al deze groepen zijn de percentages hartziekten aanzienlijk lager dan bij de meeste Amerikanen.

Bevindingen van klinische proeven ondersteunen het idee dat het verlagen van LDL tot ver onder 100 mg/dL positieve voordelen kan hebben. Proeven met acroniemen als PROVE-IT, REVERSAL, ASTEROID en JUPITER hebben aangetoond dat het gebruik van krachtige statines zoals atorvastatine (Lipitor) of rosuvastatine (Crestor) om het LDL te verlagen tot 70 mg/dL of minder, de gestage uitbreiding van atherosclerotische plaque stopzette of zelfs omkeerde en ook het aantal hartaanvallen en beroertes verminderde.

Is dit veilig? In PROVE-IT daalde het gemiddelde LDL tot 65 mg/dL; sommige deelnemers bereikten LDL’s onder de 40. Toch kwamen bijwerkingen zoals spierproblemen niet vaker voor bij degenen met LDL’s onder 60 dan bij degenen met hogere LDL’s.

Huidige LDL-doelstellingen

Streef naar een LDL onder 100 mg/dL (uw arts kan onder 70 mg/dL aanbevelen) als u een hoog risico loopt (een berekend risico* groter dan 20%) op een hartaanval of beroerte in de komende 10 jaar. Dit omvat over het algemeen personen die een hartaanval, beroerte of mini-beroerte hebben gehad; die angina (pijn op de borst bij activiteit of stress) hebben; die een bypassoperatie, angioplastie of een procedure om een vernauwde slagader in de hals te openen hebben ondergaan; die perifere slagaderziekte, vernauwde halsslagaders of een abdominaal aorta-aneurysma hebben; die diabetes hebben; of die twee of meer belangrijke risicofactoren voor hartaandoeningen hebben.

Streef naar een LDL lager dan 130 mg/dL (uw arts kan onder 100 mg/dL aanbevelen) als uw risico lager is dan 20% en u geen van de hierboven genoemde aandoeningen hebt.

Streef naar een LDL lager dan 160 mg/dL als u geen of één risicofactor voor hart- en vaatziekten hebt.

*Om uw risico te berekenen, praat met uw arts of doe het online op www.health.harvard.edu/147.

Nieuwe richtlijnen in het verschiet

Enkele van ’s lands beste cholesteroldeskundigen zijn nu bezig met het herzien van de richtlijnen die artsen gebruiken om cholesterolproblemen vast te stellen en te behandelen. Vraag deze deskundigen wat ze willen dat hun LDL’s zijn, en de kans is groot dat velen 70 of zo zullen zeggen. Of ze de LDL-doelstelling voor iedereen zullen verlagen, is echter nog maar de vraag. Ten eerste is er nog steeds relatief weinig informatie uit gerandomiseerde gecontroleerde studies over de balans tussen voordelen en risico’s van het drastisch verlagen van LDL. Ten tweede zou een dergelijke aanbeveling miljoenen Amerikaanse volwassenen op een cholesterolverlagende statine kunnen zetten.

Het rapport van het panel wordt verwacht in 2012. Het zal interessant zijn om te zien of het de lat voor een wenselijk LDL verder verlaagt. Tot die tijd is het verstandig om te streven naar de LDL-doelstelling die voor u geschikt is (zie “Huidige LDL-doelstellingen”), en met uw arts een gesprek te voeren over hoe u daar kunt komen.

Disclaimer:
Als service aan onze lezers biedt Harvard Health Publishing toegang tot onze bibliotheek met gearchiveerde inhoud. Let op de datum van laatste herziening of bijwerking van alle artikelen. Geen enkele inhoud op deze site, ongeacht de datum, mag ooit worden gebruikt als vervanging voor direct medisch advies van uw arts of andere gekwalificeerde clinicus.