De diepste vis in de zee is veel succesvoller dan ze eruit ziet
Er is misschien niets nieuws onder de zon. Maar diep in de oceaan is net iets nieuws ontdekt.
De Marianagoot, in het westelijk deel van de Stille Oceaan, bij Guam, is het diepste stuk oceaan op aarde. Deze wateren zijn mysterieus en moeilijk te bestuderen, maar tot nu toe weten wetenschappers dat amfipoden en andere schaaldieren, zeekomkommers, kwallen en kleine eencellige organismen, foraminifera genaamd, er leven. Nu weten we dat de diepste wateren ook de thuisbasis zijn van de Marianaslakvis. Deze doorschijnende, schubloze vis van twee centimeter lang heeft zojuist de kroon gewonnen voor meest onverschrokken zeereiziger onder de vissen, die dieper zwemt dan 26.600 voet. De slakvis, die officieel bekend staat als pseudoliparis swirei, werd op 28 november aan de wereld voorgesteld in het tijdschrift Zootaxa (pdf).
Menselijke duikers kunnen niet komen waar Marianaslakvissen zwemmen, maar een internationaal onderzoeksteam heeft drie jaar lang camera’s en vallen diep in dit moeilijk bereikbare en zelden bestudeerde gebied laten zinken. De vallen deden er vier uur over om van het oceaanoppervlak te vallen tot waar deze slakvis zwemt. Toen de vallen werden opgehaald, zaten er gezonde, goed doorvoede slakvissen in. De camerabeelden hadden hun diepzee-activiteiten vastgelegd.
Mariana-slakvissen staan onder intense waterdruk; een persbericht van de Universiteit van Washington over het onderzoek vergelijkt het met “een olifant die op je duim staat”. Toch slaagt de bedrieglijk onopvallende Marianaslakvis er niet alleen in om de druk te overleven, maar leeft hij ook goed op deze schijnbaar onherbergzame diepten. Dat komt omdat er weinig roofdieren zijn en veel prooien, zeggen onderzoekers. De Marianaslakvissen eten kleine schaaldieren die verstrikt raken in de geulen die ze bevaren.
“We zien het als een harde omgeving omdat het voor ons extreem is, maar er is een hele groep organismen die daar beneden heel gelukkig zijn,” zei hoofdonderzoeker Mackenzie Gerringer, een mariene bioloog aan de Universiteit van Washington. Verder onderzoek in deze diepten kan nog meer vreemde ontdekkingen opleveren. “Er wachten veel verrassingen,” zei Gerringer.
Er zijn ongeveer 400 soorten slakvissen die op verschillende diepten leven en in lengte variëren van twee tot 30 centimeter. Veel slakvissen, zoals de Mariana, leven in zeer kleine delen van de zee. Maar de Mariana-slakvis is anders dan alle tot nu toe bekende soorten, niet alleen vanwege zijn bijzonder diepe woonplaats, maar ook vanwege zijn unieke fysiologie en structuur. De Mariana-slakvis heeft een combinatie van rug- en anaalvinnen die bij geen enkele andere slakvissoort wordt aangetroffen. Tot nu toe hebben de onderzoekers alleen waarnemingen over het bestaan van de soort gerapporteerd, en geen redenen voor deze fysieke verschillen gesuggereerd.
Na het nemen van metingen en DNA-monsters van de wezens, het onderzoeken van eieren van vrouwtjes, en het scannen van het skelet en de weefselstructuur, stelde het onderzoeksteam vast dat ze inderdaad een nieuwe soort hadden gevonden. Toen gaven ze hem een naam: De Mariana slakvis ontleent zijn naam natuurlijk aan zijn lokale wateren, de Mariana geul. De Latijnse naam van de soort, pseudoliparis swirei, is een eerbetoon aan een onverschrokken zeeman met een soortgelijke geest, Herbert Swire, die de diepste onbekende zeeën bevoer en in 1875 de Mariana Trench ontdekte, ook bekend als Swire Deep.