Als u voor een incontinente kat zorgt, kan het nodig zijn om de blaas van uw kat handmatig uit te drukken. Hoewel het enige oefening vergt, is het een eenvoudige procedure die iedereen kan leren.

Een gezonde blaas is bedoeld om te vullen en te legen, uit te zetten en weer los te laten. Wanneer we de blaas van een kat uitdrukken, werkt de hand van de blaasdrukker als een spier die de urine uit de blaas perst via de urinebuis, en uit het lichaam via de urinebuisopening. Een zekere mate van mechanische irritatie kan niet worden vermeden en neemt toe naarmate de blaas langer moet worden geleegd. Het doel is om zo voorzichtig mogelijk te werk te gaan om beschadiging van de blaaswand te voorkomen en toch zoveel mogelijk urine uit te blazen.

Leren uitdrukken is een tweeledig proces. De eerste stap is de fysieke handeling van het uitpersen van de urine uit de blaas. De factoren die hierbij een rol spelen zijn het weten van de plaatsen waar u de kat comfortabel kunt uitdrukken, manieren om de kat vast te houden, precies waar u uw hand moet plaatsen en hoe u deze moet bewegen om de blaas te stimuleren om los te laten.

Terwijl u de mechanische aspecten leert, leert u ook de “kunst” van het uitdrukken van de blaas, waaronder manieren om het stressniveau van zowel u als uw kat in evenwicht te brengen, hoe u kunt inschatten wanneer de blaas voldoende leeg is en of de kat zijn of haar normale niveau van gezondheid van de urinewegen heeft bereikt. Dit houdt ook in dat u moet weten wat normaal is voor elke individuele kat. Zoals met elke vaardigheid geldt ook hier: hoe meer u oefent, hoe bedrevener u wordt.

Een plaats kiezen voor het uitdrukken van de blaas van een kat

De plaats waar u de kat uitdrukt, varieert met het temperament van de kat en uw situatie. U kunt uitdrukken:

• Op een handdoek, plasmat of kattenbak op de grond
• Van een aanrecht in een gootsteen of toilet, of op een handdoek of plasmat

Het is belangrijk om de positie te vinden die voor zowel u als de kat het meest comfortabel is. Als u gestrest of ongerust bent, voelt de kat dat en kan reageren door zich aan te spannen, de interne urinestroom te blokkeren of door zich zo te kronkelen dat het onmogelijk is de kat te hanteren.

Maak u geen zorgen dat er urine op uw omgeving komt. Het gebeurt. Het is beter om de urine uit de kat te krijgen dan u zorgen te maken over de omgeving, die u daarna gemakkelijk kunt schoonmaken en ontsmetten. (Wees u ervan bewust dat u urine op uzelf of uw kleding kunt krijgen.) Concentreer u op de kat en houd uw bedoelingen positief en zelfverzekerd.

Het is normaal voor sommige katten om te vocaliseren tijdens het proces. Probeer u niet te laten ontmoedigen door de stem van de kat. Als het volume en de intensiteit voldoende escaleren om op pijn of een hoog stressniveau te wijzen, stop dan en zet de kat neer. U kunt later op de dag de vriendschap met de kat benaderen en opfrissen en het opnieuw proberen.

Dit proces is er een waar de kat ook aan moet wennen. De kat zal leren u te identificeren als de persoon die haar helpt haar blaas te legen. De kat zal het misschien nooit “leuk” vinden, maar als u zich kunt voorstellen dat u met elkaar samenwerkt in plaats van elkaar tegen te werken, zal het proces veel soepeler verlopen. Beschouw het als teamwerk, zelfs als de kat het er niet mee eens lijkt te zijn.

Het is normaal dat u zich zorgen maakt over het kwetsen van de kat. Als u vragen hebt over hoe u dit kunt bepalen, praat dan met uw dierenarts. Als u attent bent op de niveaus van comfort voor zowel u als de kat, zult u na verloop van tijd gemakkelijk zien wanneer u uzelf en de kat een pauze moet gunnen. Tederheid is een belangrijke sleutel.

Positie innemen van de kat om de blaas te uiten

De kat zal elke spanning in uw lichaam voelen, dus gebruik uw lichaam en uw gevoel van kalmte om de kat troost en zekerheid te bieden. Dit zal de kat helpen ontspannen en u meer tijd geven om te werken voordat de kat onrustig wordt. Hier zijn enkele tips:

• Het helpt als u de voorpoten van de kat op het aanrecht, de vloer of uw dij kunt houden (afhankelijk van uw locatie en positie). Het achterste uiteinde moet op de rand van of iets boven het doel zijn (gootsteen, toilet, kattenbak, handdoek of plasmatje). Als de kat zich beter gesteund kan voelen door contact te hebben op een of ander oppervlak, zal de kat meer ontspannen en zelfverzekerd zijn en minder geneigd zijn rond te wriemelen.
• Soms zal de kat in een goede positie blijven met alle vier de poten op het aanrecht of vloeroppervlak, waardoor u het dier comfortabeler (en zachtjes) kunt schrap zetten met één arm of hand, terwijl u knijpt met de andere.
• Soms is het nuttig om de achterpoten van de kat bij elkaar te houden en in de richting van de buik te plaatsen met uw niet-knijpende hand. Dit kan ervoor zorgen dat de blaas in een positie en vorm valt die gemakkelijker kan worden gemanipuleerd. Dit voorkomt ook dat de kat tegen uw pols schopt terwijl u de blaas uitdrukt.
• Soms helpt zachtjes krabben, hoewel u dan maar één hand op de blaas en het achterlichaam van de kat hebt. Als de kat erg kronkelig is en u niet meer dan een of twee keer goed in de blaas kunt knijpen, kunt u er door te krabben zeker van zijn dat u, ook al zijn de resultaten niet optimaal, tenminste een deel van de urine hebt uitgedrukt. Later op de dag kunt u de kat opnieuw bezoeken en, indien nodig, een collega inschakelen.
• Als u toch moet schrobben, zal het bewaren van een gevoel van kalmte de kat helpen de urine vrij te laten.

De blaas van de kat vinden

Schuif uw dominante (knijpende) hand onder de buik van de kat en iets dichter bij de achterkant dan vlak onder de ribben. Plaats uw andere hand langs de zijde van het dier, zodat u de kat voorzichtig kunt vasthouden en/of optillen. Wanneer het dier zich op zijn plaats heeft gezet, voelt u aan de buik, iets hoger dan de pootkassen. Onder de wervelkolom bevindt zich de dikke darm en daaronder de blaas.

De blaas heeft een duidelijke vorm en gevoel. Hij voelt glad en op zichzelf staand aan, als een waterballon. Dus, wat je voelt is een waterballon in een warme, harige huidzak. Je hoeft niet meteen te knijpen. Geef jezelf even de tijd om je vingers rond de blaas te bewegen. Raak vertrouwd met de grootte en vorm.

Handbeweging bij het uitdrukken van de blaas

Het doel is om de blaas in uw hand te houden en zo min mogelijk druk uit te oefenen om de urine eruit te persen. Soms kun je bij een erg volle blaas wat urine laten ontsnappen door gewoon met je vingers langs de wanden te rollen. Maar als de blaas leeg raakt en kleiner wordt, moet u waarschijnlijk uw hand verplaatsen om er meer uit te persen.

Gebruik de platte kussentjes van uw vingers (niet uw vingertoppen en nooit uw vingernagels) met de duim aan de andere kant. Zorg voor een stevige gelijkmatige druk. Terwijl u knijpt en de urine naar buiten komt, moet u proberen deze houding aan te houden zolang de urinestraal doorgaat.

Pauzeer even en knijp opnieuw wanneer de urine stopt. Als de stroom doorgaat en u voelt de blaas verschuiven en krimpen, dan is het goed om uw vingers subtiel te bewegen om de stroom aan te moedigen. Het is ook OK om uw hand helemaal weg te trekken van de kat en opnieuw te knijpen.

Hoe te zien of de blaas voldoende geleegd is

U kunt op elk moment in het proces even stoppen en rusten of de kat een minuutje laten rondlopen. Dit geeft de blaas de tijd om te krimpen rond de resterende urine, en het geeft de kat ook een pauze. Als de blaas kleiner is geworden en u er nog wat urine uit kunt krijgen (maar niet alleen door vingerdruk), kunt u de blaas in de palm van uw hand laten vallen en er zachtjes in knijpen, alsof u een langzame vuist maakt. De urine kan vrijkomen en u kunt voelen dat de blaaswand elkaar raakt. Op dit punt is de blaas meestal leeg.

Het is OK om een zeer kleine hoeveelheid urine te laten staan als de blaas ongeveer de grootte van een druif heeft en de urine er druppelsgewijs uitkomt (u hoeft niet te blijven uitdrukken).

Verschillende katten hebben verschillende “normalen” als het gaat om de grootte van een volle blaas of een blaas die moet worden uitgeknepen, of een blaas die leeg genoeg is. Dit wordt gemakkelijker te herkennen naarmate u meer ervaring opdoet.

Tips en andere relevante informatie

• Als u geen urine kunt uitdrukken of u niet zeker weet of de blaas voldoende geleegd is, raadpleeg dan altijd uw dierenarts.
• Niet alle blazen zijn even groot of gedragen zich hetzelfde. Sommige katten produceren van nature meer of minder urine dan andere; een onderliggende aandoening zoals nierziekte of diabetes kan echter ook een toe- of afname van het urinevolume veroorzaken. Als een kat regelmatig onderhuids vocht toegediend krijgt, zal de blaas doorgaans groot zijn. Een volle blaas van een gezonde kat die geen urine meer in de urine heeft, is ergens tussen de grootte van een handbal en een golfbal, terwijl de blaas van een incontinente kat soms zo groot kan zijn als een grote grapefruit. Sommige incontinente katten kunnen een grotere blaas hebben omdat de blaaswand in de loop der tijd is uitgerekt om de achtergebleven urine op te vangen.
• Sommige blazen zijn wiebelig. Als u uw duim gebruikt om de blaas schrap te zetten terwijl u uw vingers ertegenover houdt, kan dit helpen om de blaas stabiel genoeg te houden om in te knijpen.
• Soms kan het zachtjes stimuleren van de penis of vulva terwijl u in de blaas knijpt, helpen om de opening te ontspannen en de urine vrij te laten zonder krachtig te knijpen. Deze techniek heeft de voorkeur boven voortdurend knijpen met weinig opbrengst en helpt de irritatie van de blaaswand te verminderen die na verloop van tijd ontstaat door handmatig uitdrukken. Stimuleren betekent dat u kort maar voortdurend met uw vinger wrijft tot u voelt dat de urine komt. Uw vinger wordt nat, dus het dragen van handschoenen wordt aanbevolen.
• Als u regelmatig uitdrukt, leert u wat normaal is voor uw kat. Deze kennis zal u helpen te beoordelen of de blaas voldoende geleegd is. U kunt ook verschillen opmerken – momenten waarop de blaas meer weerstand biedt tegen het samenpersen. Dit duidt er vaak op dat er wat ontlasting in de dikke darm zit en er minder ruimte is voor de blaas om gemanipuleerd te worden. Het is OK om een deel van de ontlasting te palperen en te evacueren zodat de blaas beter tot uiting komt.
• Als je meer ervaring hebt, kun je af en toe andere veranderingen in de consistentie van de blaas voelen, zoals een sponsachtig gevoel dat kan duiden op een infectie of (als je de urine niet op een volgens jou normale snelheid naar buiten perst) op buikgas.
• Bij een infectie kan de urine een sterke, visachtige geur hebben. Het kan ook getint zijn met bloed. Bel uw dierenarts als u een van deze symptomen opmerkt.
• Bij winderigheid kan het helpen om de dikke darm wat te palperen. Als u het uitdrukken ongeveer 30 minuten uitstelt, kan er minder gas zijn en kan het uitdrukken productiever zijn.
• Als de blaas groot en hard is en u kunt geen urine uitdrukken (of alleen druppels), kan de kat verstopt zijn. Dit is een medisch noodgeval en u moet onmiddellijk contact opnemen met uw dierenarts.