De vruchten hebben een enkel doel: zaadverspreiding. Zaden in vruchten moeten ver van de moederplant worden verspreid, zodat ze gunstige en minder competitieve omstandigheden kunnen vinden om te ontkiemen en te groeien.

Sommige vruchten hebben ingebouwde mechanismen waardoor ze zelf kunnen verspreiden, terwijl andere de hulp van middelen als wind, water en dieren nodig hebben (figuur 1). Wijzigingen in de structuur, samenstelling en grootte van de zaden helpen bij de verspreiding. Door de wind verspreide vruchten zijn licht en kunnen vleugelachtige aanhangsels hebben, waardoor ze door de wind kunnen worden gedragen. Sommige hebben een parachute-achtige structuur om ze te laten zweven. Sommige vruchten, bijvoorbeeld de paardenbloem, hebben harige, gewichtloze structuren die geschikt zijn voor verspreiding door de wind.

Figuur 1. Vruchten en zaden worden op verschillende manieren verspreid. (a) Paardenbloemzaad wordt verspreid door de wind, (b) kokoszaad wordt verspreid door water en (c) eikel wordt verspreid door dieren die het opvangen en vervolgens vergeten. (credit a: bewerking van “Rosendahl”/Flickr; credit b: bewerking van “Shine Oa”; credit c: bewerking van “Paolo Neo”)

Zaden die door water worden verspreid, zitten in lichte en drijvende vruchten, waardoor ze kunnen drijven. Kokosnoten staan bekend om hun vermogen om op het water te drijven en land te bereiken waar ze kunnen ontkiemen. Ook de wilg en de zilverberk produceren lichte vruchten die op het water kunnen drijven.

Dieren en vogels eten vruchten, en de zaden die niet verteerd worden, worden op enige afstand uitgescheiden in hun uitwerpselen. Sommige dieren, zoals eekhoorns, begraven vruchten die zaden bevatten voor later gebruik; als de eekhoorn zijn voorraad fruit niet vindt, en als de omstandigheden gunstig zijn, ontkiemen de zaden. Sommige vruchten, zoals het kokkelblauwtje, hebben haakjes of kleverige structuren die aan de vacht van een dier blijven kleven en dan naar een andere plaats worden vervoerd. Mensen spelen ook een grote rol bij de verspreiding van zaden wanneer zij vruchten naar nieuwe plaatsen dragen en het oneetbare deel weggooien dat de zaden bevat.

Al deze mechanismen maken het mogelijk dat zaden door de ruimte worden verspreid, net zoals de nakomelingen van een dier naar een nieuwe plaats kunnen verhuizen. Zaadrust, die eerder is beschreven, stelt planten in staat hun nageslacht door de tijd te verspreiden: iets wat dieren niet kunnen. Slapende zaden kunnen maanden, jaren of zelfs decennia wachten op de juiste omstandigheden voor ontkieming en voortplanting van de soort.

Bijdragen!

Verbeter deze paginaLees meer