Onderzoekers van de Stanford University hebben een experimentele speekseltest voor HIV-infectie ontwikkeld die gevoeliger zou kunnen zijn dan de speekseltests die momenteel op de markt zijn, en die bovendien gemakkelijker toe te passen en minder invasief is dan bloedtests. De test houdt ook minder risico in op overdracht tijdens de staalafname in vergelijking met bloed. De voorbereidende studies van de nieuwe test waren klein, zodat meer onderzoek nodig is om de werkelijke prestaties (d.w.z. gevoeligheid en specificiteit) van de test te bepalen. Uiteindelijk zien de onderzoekers de speekseltest de HIV-screening verhogen voor risicogroepen en een vroegere diagnose en behandeling mogelijk maken voor mensen die positief testen op HIV in vergelijking met de huidige speekseltests.

In reactie op HIV produceert het immuunsysteem antilichamen om de infectie te bestrijden. Hoewel HIV-antilichamen aanwezig zijn in speeksel, is de concentratie laag vergeleken met niveaus in bloed. Deze variatie in antilichaamconcentratie is de reden waarom bloedtests voor HIV-antilichamen gevoeliger zijn dan speekseltests.

Ondanks dat moderne HIV-bloedtests die in laboratoria worden uitgevoerd, zeer nauwkeurig zijn, is er behoefte aan een verbeterde speekseltest voor HIV-antilichamen. Omdat de monsters gemakkelijker te verzamelen en minder invasief zijn, zouden tests op speekselbasis de screeningspercentages kunnen verbeteren. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) is vroegtijdige opsporing essentieel om de verspreiding van hiv een halt toe te roepen, omdat vroegtijdige behandeling met antiretrovirale therapie (ART) de overdracht vermindert. ART verlaagt het HIV-niveau in het bloed, vermindert het risico van overdracht van de infectie op anderen, en verlaagt het risico van HIV-gerelateerde complicaties zoals longontsteking en tuberculose.

De onderzoekers van de Stanford University hebben samen met hun collega’s van het Alameda County Public Health Laboratory hun nieuwe speekseltest voor HIV ontwikkeld en voorlopige proeven uitgevoerd. De Stanford-test meet lage niveaus van HIV-antilichamen in speeksel door gebruik te maken van virusantigenen gehecht aan DNA als onderdeel van het signaleringssysteem, dat kan worden versterkt en gedetecteerd met behulp van standaard laboratoriuminstrumenten. Ze beweren dat hun nieuwe test 1.000 tot 10.000 keer gevoeliger kan zijn dan bestaande speekseltests en daarom HIV-infectie eerder zou kunnen detecteren dan de huidige speekseltests.

Resultaten van een voorlopige studie met vrijwilligers toonden aan dat de nieuwe test 22 mensen met HIV en 22 mensen zonder HIV correct diagnosticeerde. Van acht speekselmonsters die onduidelijke resultaten (niet duidelijk positief of negatief) teruggaven met een test die momenteel op de markt is, werden er zes door de nieuwe test als positief gemarkeerd.

Het potentiële voordeel van het testen van meer patiënten op HIV op een meer gemakkelijke manier is zeer aantrekkelijk voor ziektepreventiedoeleinden. De onderzoekers hopen deze resultaten in de toekomst te kunnen repliceren in grotere studies die veel meer deelnemers en monsters omvatten.