De onderzoekers hebben de oorsprong van de domesticatie van paarden teruggevoerd tot de Botai Cultuur van Kazachstan circa 5.500 jaar geleden. Dit is ongeveer 1.000 jaar eerder dan gedacht en ongeveer 2.000 jaar eerder dan de gedomesticeerde paarden in Europa bekend zijn. Hun bevindingen wijzen er sterk op dat paarden oorspronkelijk gedomesticeerd waren, niet alleen om te rijden, maar ook om voedsel te verschaffen, waaronder melk.

Door middel van uitgebreid archeologisch veldwerk en daaropvolgende analyse, waarbij nieuwe technieken werden gebruikt, ontwikkelde het team drie onafhankelijke lijnen van bewijs voor de vroege domesticatie van paarden. Hun bevindingen tonen aan dat in het vierde millennium v. Chr. paarden in Kazachstan selectief werden gefokt voor huishoudelijk gebruik. Ze tonen ook aan dat paarden werden opgetuigd, mogelijk om te rijden, en dat mensen paardenmelk consumeerden.

Analyse van oude botresten toonde aan dat de paarden qua vorm leken op gedomesticeerde paarden uit de Bronstijd en verschilden van wilde paarden uit dezelfde regio. Dit suggereert dat mensen wilde paarden selecteerden op hun fysieke kenmerken, die vervolgens door het fokken werden overdreven.

Het team gebruikte een nieuwe techniek om te zoeken naar ‘bitschade’ veroorzaakt door paarden die werden opgetuigd of getuigd. De resultaten toonden aan dat paarden inderdaad waren opgetuigd, wat suggereert dat ze bereden konden zijn.

Met behulp van een nieuwe methode om vetresiduen te analyseren, analyseerden de onderzoekers ook Botai-aardewerk en vonden sporen van vetten uit paardenmelk. In Kazachstan, een land waar de paardentradities diepgeworteld zijn, wordt nog steeds paardenmelk gedronken, gewoonlijk gefermenteerd tot een licht alcoholische drank die “koumiss” wordt genoemd. Terwijl bekend was dat koumiss al eeuwenlang werd geproduceerd, toont deze studie aan dat de praktijk teruggaat tot de allereerste paardenhoeders.

Hoofdauteur Dr Alan Outram van de Universiteit van Exeter zei: “Het is bekend dat de domesticatie van paarden een enorme sociale en economische betekenis heeft gehad, door de communicatie, het transport, de voedselproductie en de oorlogsvoering te bevorderen. Onze bevindingen tonen aan dat paarden ongeveer 1.000 jaar eerder werden gedomesticeerd dan eerder werd gedacht. Dit is belangrijk omdat het ons inzicht verandert in hoe deze vroege samenlevingen zich ontwikkelden.”

De steppezones, ten oosten van het Oeralgebergte in Noord-Kazachstan, waren duizenden jaren geleden een uitstekende habitat voor wilde paarden. Ze waren een veel bejaagd dier. Dit heeft wellicht de aanzet gegeven tot de domesticatie van paarden, doordat inheemse culturen toegang kregen tot overvloedige wilde kuddes en de gelegenheid kregen om een grondige kennis op te doen van het gedrag van paarden. Paarden lijken te zijn gedomesticeerd om de voorkeur te geven aan een herderseconomie gebaseerd op als huisdier gehouden runderen, schapen en geiten. Paarden hebben het voordeel dat zij zijn aangepast aan strenge winters en dat zij het hele jaar door kunnen grazen, zelfs door de sneeuw. Runderen, schapen en geiten moeten van wintervoer worden voorzien en waren een latere toevoeging aan de prehistorische economieën van de regio.

Deze studie werd uitgevoerd door de universiteiten van Exeter, Bristol en Winchester (VK), het Carnegie Museum of Natural History (Pittsburgh, VS), en de universiteit van Kokshetau (Kazachstan) en werd gesteund door de Natural Environment Research Council, de British Academy en de National Science Foundation van Amerika.